Norðanfari


Norðanfari - 21.05.1873, Blaðsíða 5

Norðanfari - 21.05.1873, Blaðsíða 5
bcinlínis að kenna landinu sjálfu; því bú- ast iná Iijer jafnan við víkingsvetrum við °g við. En reynslan sýnir, að á milli fellisáranna fer efnahagur landsins optar bytnandi , og }>að Jorátt fyrir hina óhag- kvaunu verzlan, sem verið hcfur, og margt íleira. — l’etta verður varla hrakið. Og sje sv°, jjá gegnir það s t ó r r i f u r ð u, að þjóðin, sem hjer hefur dvalið uin 1000 ár, skuli nú vilja ilykkjast burtu, e í n m i 11 11 a i þegar bæði verzlun og önnur velferð- arinál cru í endurlifnun, þjóðin að vakna, og frelsið virðist alls ekki geta verið langt Undan landi. Veit jeg það að vísu, hvað þjóðinni ininni svíður sárast. Göfug þjóð vill ckki k ú g a s t I á t a. Og henni er vorkunn, meir cn vorkunn. Fjórða part af heiili, langri öld befur h ún beðið og beðið. Fyrrum mátti Um hana segja: „Þögul og þegjandi stóð þjóðin úr reiíinu klippt“. Nú má um hana segjandi: „Bíðandi’ og biðjandi stóð Blá- fátæk nauðleita þjóð. Harmurinn svellur, sem von er, um hjartarætur fjöldans. — En góðir inenn og bræðurl F r e 1 s g j ö f- ln n á 1 g a s t, stríðið er bráðum á enda ; þjer halið góðri baráttu barizt, „staðið á fjettinum en lotið náðinni®. Kastið því ekki yðar örugga móð, scm mikil laun mun Öðlast. Enginn ílýr úr bardaganum, þá er sigurinn er þegar unninn. « „Ilvað mun skraifinnur sá vilja“? — kann einn og annar að hugsa, er hann les berhvatir og spásagnir mínar. Til þess er skjntt að svara: JEG VIL AÐ ÞJÓÐ VOR BÍÐI OG BIÐJI í EITT ÁR ENN, til þess á þjóðhátíðinni. þá skerst raun á þvf, hvort vor allramildasti konungur verður Verkfæri í hendi Konungs konunganna, til 'þess að gleðja oss og farsæla með hinni .eptirþráðu stjórnarbót. Ekki er til mikils h'ælzt. Eitt ár líður skjótt. Svo lengi að minnsta kosti — ættu vesturfararn- it hopgja á ajer, þeir, sem ekki Iiafa 611,1 skrifað sig á farmanna listana. — Þar nieð er þó ekki sagt, að j e g vilji þjóðar- fluOiing þegar í stað, ef von vor brigðist. segi jeg — eptir því sem jeg hefi til spurt — aðjeg býst ekki því, að þjóðin unihjerþá m a r k y r r ; því síður sem ávinnings- En hitt fnamast v i ð 1 r a v°n blandast saman við hina þungu þykkju, ’^sauit nýungagirni, framaþorsta og vináttu- böndum við þá hina mörgu, sem sjálfsagð- 0' eiu að fara að sumri, að foifallalausu. tannig býst jeg við því, að þá kynni að draga að nýjum þjóðilutningi; því fleiri *tla jeg muni vera með minni lundu: að vilja íylgjast með þjóðarmagnina hvort sem það yrði eða fæii, og reyna þá til að lialda þjóðinni saman, ef hið síðara yrði ofan á. Kð er vei hugsanlegt — þótt átakanlegt sje — að þjóðhátíð vor fengi þá þýðingu: að hún yrði a 1 in e n n u r undirbún- itigur til þjó ð llutnings, almennar táðagjörðir og almenn íundarhöld í ]iví /^kyni, að koma þjóðinni sein J’yrst og hag- anlegast af hólma þessum á hinn ákjósan- asta blett í Guðs víðu veröldu, Yjer vituin að vísu sjaldan, hvers biðja ber, þá er ræðir um hagsadd þessa lífs. f*ó dirfist jeg að biðja, að EIvKI þyríti ftl þessa að koma á vorri kæru þjóðhátíð. Ln — verði því ekki afstýrt og eigi það svo að vera, þá tjáir ekki að deila við dóin- atann. Þá er að ganga að því verki með f'huga og dugnaði, svo sem að hverju því, er verður að vera. „Látum skipta B u ð g i p t u“. — Framanskrifaðar l1 j 6 ð h á t í ð vora tjóðarinnar. Gjöri !>ön vill. tillögur mfnar uin legg jeg nú á dóm hún við málið, sein .. En — förum gætilega! á t u m oss farast drengilega. jfenglyndir höfðingjar „reistu hjer byggð- Jr að og bú“ fyrir 1000 árum. vjer sjeum uiðjar þeirja. Sýnuin nu, Samtök, fje- lagslyndi og sjálsafneituu til þjóðheilla er aðal-einkenni drengskaparins, þess þjóð- lega drengskapar, sem hjerumræðir. Ekk- eit cr of gjört fyrir heiíl og viðreisn þjóð- ar sinnar. Hinn stærsti heiður sjálfra vor er bróðurlund; hin bezta arfleifð niðja vorra er frelsi. Sá, sem af tortryggni og aðsjálni metur meira nokkurra skildinga samdrátt, heldur en þjóðarheill, liann má búast við fyrirlitningu f þakkar stað af arftakendum sínum, er fram líða stundir. Því sú kynslóð kemur eptir oss, sem kann að meta, hvað vcl er gjört: frjálslynd og þroskamikil kvnslóð. Látum nöfn vor lifa í blessun. FRJÁLSLYNDI, ÆTTJARÐ- ARÁST og TRÖRÆKNI sje og veri ein- kenni þcssa tíina. Það sje sá blómsveig- ur, sem vjer Islendingar fljettum utan um nafnið: f*j óðliátíd. þjer Ialendingar, Isafoldar synir! Eg yður ge! mín frelsisbofca-ljó&. þjer gamal-frægu fósturjartar vinir! þd frelsiskæra, hrausta, göfga þjófe ! Ó rís þd upp af mdki margra alda, Sjá: mjög er solifc; rís þd skjótt á fót. Lít upp, og sjá, hve tímans æbir alda: Ará ad oss fura púsund úra mót. 2. O, nú er tími til ad vaka' oy bictjal því tökum, bræbur, hver í annars hönd; Og bi&jum Hann, at) styrkja oss og stytja, Hvers sterki arraur verndar ríki’ og lönd. Og göngum sítan fram í einum anda, Meb orku, djörfung, festu, trd og von; þá megnar engin máttur gegn ab standa; þá muntu sigra, ísafoidar son, 3. Æ, yíirgefum ekki vora móbur, En unnum henni heitt sem vera ber; þv( mótur sinni soiiur bjdkrar gdtiur, Er sorg og neyt) og kröra aí) höndum fer. Já, stundum allir hennar hag og sóraa Og hrindum þv(, sem orka má, í lag; þá sjáum vjer og brábum hennar hlóma, Og bjartan renna liennar frelsis dag. 4. Sjn: rodar ekki frelais sól d jjnllum ? Og færist ekki morgun bjarminn nær? Já, þessi ár, met) öllum þeirra göllum, þau eru dagsins fyrir bo&i mær. þau vekja iiuga vorn til æt>ri starfa, þau viljann styrkja til áb bjarga oss, þau glæta’ og hvetja íslands sönnu arfa, þau undir búa fieisis gjaíar bnoss. 5. Sd stundin virfeist vera komin nærri, At) vordags sdlin renrii, skær og blít)! Og til þess er oss öllum tímum kærri Vor aldamóta hátíblega tíí). O hvílik yledi yrdi pad oss ölhtm, Ef öldin nýja færir þvílíkt lmoss ! Ó hvílík gle&i konum jafnt sem körlum, Ef kve&ju öldin slíka flyiur oss! 6. Og fari svo, vjer fáum slíka mildi, þá linnum vjer, a& þa& er Ðrottins ná&; Og Honum þakka fyrst og framast skyldi Hans fyrir-sjónar dásamlega rá&. Rás vi&burfcanna hefur hann í hendi, Og höf&ingjanna’ og stórmennanna völd; Hann einatt hjálp í hormungunum sendi; Hans hátign vottar sjerhver tímans öld. 7. Ó hermib, bræ&ur: hverju launa skyldum, Er Herrann líknar vorri eigin þjófc? Aj frumyi ódanirm fórn vjer ojfra vildum} Á funaheitri pakkar- elda y/ód I En frumgró&inn er frelsifc ljómaskæra, Sem frumskin allrar þjd&aiheillar er. því látura oss og frelsifc ö&rum færa, sem fa&ma mundu slíka gjöf a& sjcr. 8. Sjá: til er anriafc frelsi frjálsra manna, En frelsi þa&, sem snertir sljórnarbót. Jeg á vi& frelsi sálarinnar sanna, Er synda fjölrin sporna hart á mót. Og þetta, er einmitt frelsib þa& hi& frí&a, Sem frjáls og göfug efla skyldi þjó&; pví hnossi skyldi mid/a medal lýda, Sem meir er vert, eu eiyid hjaiiab/ód. 9. þjer fslendingar, ísafoldarsynir! I yfcur leynist stór höf&ingja bló&. þjer gamal-frægu fdsturjar&ar vinirí þd frelsiskæra, hrausta, göfga þjób! Á seinni öldum beitum vjer ei brandi, En betra sverfc vjer tökum oss í hönd; þa& bitra sverfc er oidid Gu&s og andi, Sem er þa& vopn er siyrar heimsins lönd. Gunnar Gunnarsson, LEIÐBEINING fyrir Yesturfara fra «Erie» járnbrauta fjelaginu í New-York, prentuð 1871. þegar ma&ur hefir hert upp hugann og sta&rá&ifc a& fara til Ameríku, þar sem vinnu- launin eru svo rífleg, landib ódýrt og hvorki skortir frelsi í fjelagsskap nje stjórnarskipun. liggur þa& næst a& fá leyst dr þessum spurn- ingum: Ilvern vi&bdna& hafa skuli til fer&- arinnar, hva&a áhöld og forfca, hve langan líma, hvernig sjefc sje fyrir þörfum og vellí&un þeirra sera fara me& flutningaskipunum, og, þa& sera mest er vert, hverri reglu sje fylgt í Ameríku til a& tryggja me& velferb afckomumanna, svo þeim sje óhætt innan um fjölda dtlendra rnanna, er tala ólíkar tungur, megi vera eins óhræddir og þeir væru heima bæ&i um sjálfa sig og flutn- ing sinn, fái læknishjálp ef á liggur og komist fljdtt og vel hvert sem þeir vilja upp f landifc me& þa& sem þeir hafa me&fer&is. A& svara þessum spurningum og lei&beina á þann bátt Vesturförum í því sem þeim rf&- ur mest á a& vita, hefir „Erie“ járnbrautarfje- lagib látib sjer annt um me& þv( a& láta prenta skýrslu þessa, sem er gefins útbýtt bæíi á stóra Bretlaiidi og meginlandinn. Ilver sem þekkir afstö&u borgarinnar New- York í Ameríku, getur ekki verifc í efa um, a& hdn liggi bezt vi& af öllum borgum , þeira er standa vi& Atlandshaf, til a& veita vi&töku Aust- anförum og stö&ugt grei&a för þeirra, me& því líka hin frjálsu Iög Bandaríkjanna styfja jafn- framt kröptuglega a& því. Höfnin í New York er einhver hin fegursta f heimi , innsiglingin hættulaus og liggja þafan í allar áttir stórar járn- brautir og gufuskipalínur, sem tengja borgina vi&allasta&iupp í landinu ogme&framströndunum. þegar skip nálgast sóttvarnar stö&var Nýju Yorvíkur (sex milur frá borginni) kemur em- bættismafur um bor& í umbo&i dtflutningsfje- lagsins í ríkinu (New York), hefir bann tölu á öllum farþegjum, grennslast eptir heilsufari og breinlæti á skipinu og tekur vi& kvörtunum, ef nokkrareru, þessu vi&víkjandi, sem bann aptur tilkynnir hinum rjettu yfirmönnum. þegar skipib kastarakkerihjá „CastleGarden“, er farang- ur ferfanranna eptir undangengna sko&un tollum- sjónarmanna tekinn og fiuttur ásamt þeim á bátum til Castle Garden. Er þar læknir vi& hönd- ina, sem lætur flytja sjdklinga, ef nokkrir eru, á gufubáii til sjdkrahdssins. A& því bdnu er fer&amönnum vísafc til „Rotunda“, sem er stórt hringmyndafc pláss me& þaki yfir, fimmtíu þd- sund ferhyrningsfet a& flalarmáli, me& lopthreins- unarstöpli í mi&junni, 75 feta báum. Hjer er a&greindar deildir eptir hinum ýmislegu tungum sem fer&amenn tala, ver&ur bver einn a& segja til nafns síns, hverrar þjó&ar liann sje, hvar hann hafi átt heima og hvort hann ætli. þar eru líka þvotta herbergi, salerni og veitinga- sta&ir, má þar fá veltilbúin mat vi& hæfilegu ver&i

x

Norðanfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.