Norðanfari - 27.01.1874, Blaðsíða 1

Setidur kaupendum ko.itnad-
arlaust; verd drg. 2ö arkir
1 rd. 48 sfc., emstölc nr. 8 sk.
sölnlann 1. hverl.
MÐAffiRI.
Auglýsingar eru tekvar i blai
'd fyrir 4 sk. hver lina. Vid-
attkablöd eru prentud d kostn
ad hlutadeigenda.
m. ák.
AKUREYRI 27. JANÚAR 1874.
M 3.-4.
SKYRSLUR UM LANÐSHAGI Á ÍSLANÐI,
Eins og ab undanförnu hefur hlb fslenzba
Uðbmenntafjelag geíib út f ár eitt liepti af
„Sbýrslum um landsliagi á Islandi“. Af þessu
fróblega safni eru ábur komin út 4 bindi heil
og 2 hepti. þab er þannig þribji hluti fimmta
bindis, er nú kom út, og hyrjar hann á bls.
385. en endar á bls. 552 ; hann er því gb stærb
168 blabsíbur.
I hepti þessu eru abeins þrjár ritgjörbir,
þab er ab segja:
1. um vcrzlun á Islandi 1871.
um búnabarásigkomulag á Islandi í fardög-
um 1871.
um fjárhag Island3 frá 1. apríl 1871 til 31.
marz 1872, eg frá 1. apríl til 31. des. 1873.
þótt mjög æskilegt væri, ab sem ílestir læsi
skýrslur þessar sjálfár, þ<5 áiftum vjer engu ab
síbur þarft, ab taka upp í blab vort fáein at-
r>bj úr þeim, einkum handa þeim af lesendum
vorum, er eigi bafa skýrslurnar.
I.
Skýrsla um nokkrar helztu vörutegundir,
sem (luttar hafa verib til Isiands og frá því árib
1871.
\. AÐFLUTTAR VÖRUR:
2.
3.
Svört ull,
Mislit ull,
Sokkar
Iláleistar
Sjúvetiingar .
Fingravettlingar,
Vabmál,
Hross lifandi.
Saub kindur
þab ár, sem hjer
4,028
97497
77.130
20,7S8
53,697
1,224
1,015
985
* 12
æbir um, komu tii lands-
tals
álnir
tals
og
vfn, Uryddvín, mjöbur
bjúr, samtals
Kaffibaunir, kaffirút, sjúkolai
og tegras, . Sikur og sírúp . . . pund 554,844
. — 519,110
Gráfíkjur, steinfíkjur og rús- ínur — 37,300
Túbak, .... , — 113,377
Vindlar . tala 217,100
Salt, . tunnur 21,237
Steinkol, .... . — 22,905
'Tjara, . . . 9 396
Járn og stál úsmfbab, . . pund 79,987
1'rje . tals 3,490
Plánkar, .... . — 5,295
Borb, . , . — 58,997
Spfrur, . Ilampur og hör, . — 2,061
. pund 36,668
Færi, . . . . . tals 21,492
Kablar . pund 22,764
Skinn sútub og úsútub, . — 13,279
Sápa, .... . — 28,644
l’appír . . . . , bækur 29,178
Púbur, .... . pund 2,872
Blý og högl, . . . . — 13,580
Önglar, , . . , tals 923,100
Dúkar allskonar . álnir 355,746
Klútar allskonar . tals 19,487
Þrábur og band, . . pund 8,906
llaltar og lnífur, . tals 7,979
B. BURTFLUTTAR V0RUR ;
Saltfiskur , , . skpund 23,462
Harbur fiskur , . — 1,647
Söltub iirogn Söltub saubskinn . tunnur 2,073
. tals 12,553
Söltub síld . . tunnur 183
Lax nibursobinn . . tons 15
Saltabur lax, . lfsipund 15,337
Isa nibursobin, . . tons 5
Býsi, i . Hvalskíbi, . . tunnur 9,424
. pund 343
Saltab kjöt, . tunnur 3,958
Túlg, .... . pund 411,269
Hrossaflot, , , 9,842
Sundmagar, , , . — 37,197
Lambskinn, , , . tals 13,311
Túubelgir, . — 547
SelsUinn, . • , - ... 465
Æbardún, . pund 7,909
T'W, .... 32,081
Rjdpur, , . tals 22,854
Ilvit uil, , pund 1,235,134
pottar 481,487
ins 160 skip til verzlunar og var lestarúm 1 þeim
samtals 7474.
IR.
SIÍÝRSLA UM BÚNAÐARHAGI I8LANÐS
í fardögum 1871.
Kýr og kelfdar kvígur tais . . 15,634.
Gribungar og geldneyti eidri en
veturgömul ..... 829.
Vertrungar................... 2,649.
Nautpeningur samtals . . : 19,111.
Ær meb lömbum . . . , . 173,512.
— geldar........................18 615.
Saubir og hrútar eldri en veturgamlir 55,710.
Gemlingar................... 118,243.
Saubfje samtals............. 366,080.
234.
Rúgur, ..... tunnur 25,560 He3tar og hryssur fjögravetra og eldri 23,060.
Bánkabygg, . . , . — 11,156 Tryppi 1 til 3 vetra . 6,629.
Baunir, — 2,531 Hross samtals .... 29,689.
Rúgmjöl, — 4,719 þiljuskip ...... 63.
Bygg, — 186 12 og 10 æringar 238.
Hafrar, . . . • . Bygggrjún, • — 169 6 og 4 manna för ... 1,310.
— 315 Minni bátar og byttur 1,672.
Jarbepli, ..... — 412 Skip og bátar samtals . . 3,283.
Ilveítimjöl pund 55,934 Kálgarbar yrktir .... 4,371.
Hrfsgrjún, . . . . Byggmjöi, . , . . — 466,330 Flatarmál dagsláttur . 260J
— 216 Skurbir til vatnsveitinga fabmar 14,986.
Hveitibraub, . — 185,749 þúfnasljettun dagsláttur . . 36}
Svartabraub, . . . Brenniv., romra, púnsextrakt, 21,912 Túngarbar hlabnir fabmar . . Færikvfar tals .... 8,921. 1,051.
Nýtt mútak — . , . .
III.
REIKNINGS YFIRLIT
503.
yfir tekjur og gjöld Islands
til jafnlengdar 1872.
A. T e k j u r:
Erlbafjár skattur og gjald af fast
eignar sölum ....
Gjöld fyrir leyfisbrjef og veit
inga brjef . .
Nafnbútaskattur
Tekjur af ljenssýslum
Lögþingisskrifaralaun
Ttkjur af umbobssýslugjöldut
Konungstíundir ....
Lögmannstollur ....
Gjöld af verzlun á Islandi .
Gjöld af pústgufuskipinu
Tekjur af konungsjörbum
Gjald uppí andvirbi seldra
jaría og fl................
Leigugjöld...................
Afgjald af jörbinni Belgsholti o.
Óvissar tekjur .....
Gjöld upp f alþingiskostnab
Onnur endurgjöid ....
Tillag úr ríkissjóbnuro
frá 1. aprfl 1871
Tekjur saratals
II, G j ö I d :
Lann verzlegra embættismanna
Launa vibbút þeirra • . . .
Skrifstofufje 0. s. frv. , . .
Onnur þesskonar gjöld . . .
Laun klerka og kennara . .
Launa vibbút þeirra ....
Fyrir umsjún vib skúlann og
abstobarfje og fl............
Önnur utgjöld I þarflr andlegu
stjettarinnar.................
Ónnur útgjöld í þarfir hins lærba
skúla......................
Eptirlaun.....................
Til, kostnabar vlb alþing . .
Til þess ab stofna hjálparsjúb
Til úvissra útgjalda . . .
Gjöld samtals
Afgangur af tekjum
Jafnabartala.
5 —.
rd. ek.
1501 33
682 64
m 83
2560 r
32 6
908 83
3258 82
346 95
15670 50
994 n
12418 45
175 58
103 V
64 76
392 13
6281 8
2390 45
49006 rt
96968 69
rd. &k.
23168 56
2843 70
3800 »
2696 1)
13500 »
1900 n
1260 »
1918 72
8205 55
11093 79
11903 27
550 V
4198 52
87038 27
9930 42
96968 69
Reikningsyfirlit þab, sem stjúrnin hefur
samib fyrir þab fjárhagsár, sem hjer ræbir nm,
er f ýmsu tilliti athugavert ab efni og eigi svo
skipulegt ab formi, sem æskiiegt væri. En eptir
því sem bezt verbur rábib af þvf, hafa tekjur
og gjöld Iandsins verib á árinu eins og hjer
segir. Eingin skýrsla er fram komin um þab,
hvab landib átti 1. dag aprílmánabar, þegát
reikningurinn byrjar, svo eigi er heldur hægt
ab segja hvab þab átti vib næstu reikningsára
mút, 1872. En sjá má, ab eigurnarhafa vaxib
á árinu. fyrst um 550 rd., sem lagbir voru I
hinn svo kallaba hjálparsjúb, og f öbru lagi um
9930 rd. 42 sk , sem voru afgangs tekjunum,
ebur samtals um 10480 rd 42 sk.
f>ab er vonandi, ab stjúrninni farist eptirleib-
is eigi mibur en öbrnm, sem hafa annara fja
í umsjún, ab gjöra glögg reikningsskil.
LÍTIÐ EITT UM STJÓRNARSKIPUNAR-
MÁLIÐ.
(Framhald).
Um þab leiti sem greinir þessar komu út í
„Ðags-Telegrafen“ rilabi dr-, Rosenberg — sem
mörgum Iaiendingum er ab gúbu kunnur frá því
ab hann var ritstjúri blabsing „Ueimdal* —•
tvær greinir um hib fslenzka stjúrnarskipunar-
mái, f blabi nokkru sem hann er byrjabur á ab
gefa út, og sem nefnist ,Dansk Ugeblad*. Fyrri
greinin (dags. 1. ág.) skýrir frá frjettum þeim
er höfund. hafa borist frá íslandi um undir-
búninginn til þingvailafiundaring 0. fl. {>ar geg-
ir mebal annars svo:
„þab hefur lengi verib þráttab um þab —
og mun vcrba þráttab lengst — liver landsrjettindi
íslands sjou nú scm stendur, epiir hinni sögu-
legu rás vibburbanaa frá fyrri tímum. Vjer
ætlum sarnt ekki ab Ieggja út í ab rannsaka
þetta, því eins eg nú er ástatt, má standa á
sama , hvab mena geta grafib upp frá fyrri
tímum bjer ab Iútandi; en þab er ætlun vor,
ab þab hafi eigi alllftib spHlt fyrir málefnum
íslands, ab andvígisflokkurinn hefir jafnan viljab
byggja rjett Islendinga til sjálfsforræbis, á ýms-
um sögolegum skiltfkjum frá þeim tíma, þegar
Island sem frjálst þjúbrfki gekk undir Noregs-
konung (F262), en þessi skilríki mun roega
skilja á marga vegu. þab sem hjer varbar
mestu er afstaba og þjúferni, því bæbi
vegna þess hvab Island er afskekkt og fjar-
iægt Ðanmörku, meb alveg frábrugbnu náttúruebli
og atvinnuvegum, oglíka vegna hins ab
Islendingar eru sjerstök grein af hinum norræna
þjúbflokki, enn nú úlíkari Dönum en Svíar eba
Norbmenn — þá eiga þeir eblilega heimting
á, ab ekki sjo farib meb þá eins og hvern ann-
an hluta hins danska ríkis, — eba danska ný-
lendu menn — heldur sem þjúb út af fyr-
ir sig, eins og þeir eru. fab getur heldur
aidrei reynzt rjett eba hagfeit, ab æbsta stjúrn
allra Islands mála heyri undir rábgjafa búsett-
an í Kaupmannahöfn, sem hafi ábyrgb aö
e i n s fyrir itinu danska rfkisþingi.
Islendingar verba ab hafa sfna æbstu landstjórn
í landinu sjálfu, eem standi einungis undir kon-
unginum, og hafi ábyrgb fyrlr þeirra eigin
þjúbþingi ‘. fetta svarar alveg til þeirrar stjúrn-
1) þab er sannarlega eptirtekta vert, hvab
rjetta skobun aldanskur mabur hefur á þessu
atribi, enda eru fleiri af merkismönnum Dana á
sömu skobun t. a. m. Monrad biskup 0. fl. Eu
aptur er þab sorglegt, ab höfundur greinarinnar
í BDags-Telegraphen“ —_ sem vjer ætlum ab
sje borin og barnfæddur íslendingur — er allt
annarar meiningar. þab er sorgiegt sogjum vjer
ab nokkur íslendingur skuli vera orfcin svo villt-
ur sba spilltur af heimspckiisgum hugmynáum