Norðanfari - 17.03.1874, Blaðsíða 4

24
Dieían þcir <eru ókunnugir og skilja ekki málii)
ti! hiítar. Fleiri íslenzkar fainilínr hafa farib
tít í norsku söfnubina og1 nokkrir lausamenn, en
enn sein komib er hef jeg svo sem ekkert heyrt
frá þeim. f>ab þvkist jeg þó vita, ab þeim far-
ist betur úti á landinu, en hefbu þeir sezt ab
í borgunnm t. d. Milwaukee. Nú skrifar einn
prestur mjer frá Wisconsin, ab þær 3 familíur,
sem f sínum söfnubi sjeu, knnni vel vib sig.
Frá Ontariomönnura hef jeg enn ekkert heyrt.
í sumar hafa komib til Milvvaukkee um 135 Is-
lendingar, 2 börn hafa fæbst þar hjá Islendingum
og 2 á leibinni þangab. 1 hefur dáib, Hrútfirb-
ingur þórbur ab nafni, gamall rnabur. Nýkoin-
inn er hingab til St. Louis síra Jón Bjarnason frá
Reykjavík og kona hans Lára Pjetursdóitir.
Ybar o s, frv.
Páll þorláksson.
# #
. *
Ur brjefi frá herra þorláki Jónssyni, er
var ó Stórutjörnum, dagsett 14. okt. 1873.
Greenbush Street 310J Mihvaukee Wisc.
— — „Berib kærar kvebjur löndum og
kunoingjum frá mjer og raímirn, og segib ab
okkur líti öllum vel ab öbru en því, ab vib
sem nýkomin erura, kunnura ekki abal rnílib ensk-
una, og erum en þá öllu svo óknnnug, En
víb skulum nu sjá til ef vib lifum hjer meb
heilsu eptir svo sem 5 ár. Brýnib þjer þab fyrir
löndum, sem hafa hug á ab komast liingab, ab
þeir mega búast vib leibindura og óánægju meb
Iffib hjer fyrst í stab, og ab engin þnrfi ab bú-
ast vib ab géta reist bjer bú út á landinu,
nema hann sje svo efnabur ab hann geú keypt
allt seni til þess þárf. þab er skilyibi fyrir
ab íslrnzk nýlenda kondst lijer sem fyrst á fót,
ab efnabir bændur og einlileypir rnenn komi
hingab til einhvers itabar, »eui fyrirfram vairi
til tekiir.
VESTURFLUTNINGAR FRÁ NORÐURLANDI
(Sjá Norbaufara nr. 51 — 52, 31. des. 1873).
(Framha'd)
Nö var þab nær 400 manns hjer á Norburlandí, 6em
hafbi ásett sjer ab flytjast til Norbur-Ameríku í sumar, ef
flutningur fengist beina leib hjebau vestur og ef allar
þeirra skepuuteguudlr seldust; en er hvorugt hcppnabist
hvarf hjer nm helmingurinn frá förinni f ár. Hinir flest-
Ir (þeir voru alls 1U9) er sæta vilds kjörum, þeim ab flytj-
ast jflr England, seldu „Uráuufjelagi" saubpeuing sinn
allan og hross.
A fundi á Akureyri, sem þessir vestnrfarar áttu meb
sjer f júlfrn. þ. á., er uoibobsmabur Allansfjelagsins, herra
O. Lambertsen kom norbur, birtt hann þeim samuing,
scm hann hafbi gjört víb þonna sama 'Walkor, uokkru
síbar en kaupstjórinn, um flutning vesturfara til Granton,
og er hann samhljóba hiuum eldri samninginum ab þvf
undanskildu, ab hjer lofar Walker ab flutningsgjaldib
skulí ab eins vera 18 rd., ebcr 4’/j rd. minna en hann
hafbi ábur kraflst. þá fullvissabi Lambertscn flokkinn og
um, ab gufuskip þab, sem V/alker ætlabi ab senda eptir
hrossanum og vesturförunum væri væntaulegt hingab 20.
júlí; þó kom þah ekki fyrri enn 2. ágúst eba 13 dögum
stbar en ákvebib var meb fyrsta.
Af því ab f samningnum vib kaupstjórann var ákvebib,
ab skipib skyidi koœa CM. 2 0. júlí, þorbi hann ekkt
an nab en hafa hestana á reibum höudum og hoba vest-
nrfarana hingab 1C. s. m., svo flestir þeirra komu hing-
ab til bæjarins þanu 14.; þvt cngiun vlldi verba of seiun.
Varb því bibin fyrir flosta 19 dagar en 15 dagar fyrir
þá er skemmst bibu.
þab má nú nærri geta hversu notalegt húsnæbi þesst
200 mauns hafl gotab fenglb hjer, meban á bihínni stób,
í svo litluin bæ sem Akureyri er, en þab skal þó sagt
Akureyrarbúum til verbugs hróss, ab þeir tóku Vesturför-
nm mannúblega og libknbn til um húsnæbi fyrir þá, svo
sem franiast var unnt.
Meban á bibinni stób gátu fæstir af vcsturförum
fengib atvinnu f bænum — enginn þorbí ab fara langt í
hnrtn — en nrbu ebiilega ab kosta sig hjer mnn djrara
en orbib heffci f sveit, þar sern þeir ábur voru, auk þess
mikla atvinuutjóns, cr þeír urbu fyrir. þotta væri hægt
ab setja f tölur enn jeg skal í þetta sinn, hlýfa Mr.
Walker vib, ab telja mob tölum skaba þann, er svik hans
ollu vesturförum.
þá er iiú skipib kom loksiris, Ijet Walker þab bob
ót frá sjer ganga, ab í þessari' ferb gæti hanu ekki flutt
nema 120 manne, hlyti þvf liirilr ab bíba næstn ferbar,
or hann í september sendi „Queeri" — svo heitir skip
þetta eptir sanbunum. Nú var þab engimi af þess-
um 199, or fýstl aþ bíba; því allir voru jafu vegalaustr,
og engan grunabi þá, ab meiri svik mundu koma fram
vib flokkirm af Walkers hendi. Var þvf valin nefud
manua til ab skera úr þvf hverir nú skyldu fHra og hverj-
ir bíba. Ab þ\f loknu eþa hinu 3. ágúst tók agent Lam-
bertsen ab gcfa út farbrjef (yi.ir þes6a ^kvebnu tölu (120)
alla lcib hjcban meb „Quecu" til Euglands, þaban meb
„Allan-Línunnl- til Quebec og sv0 þaban á járnbrautinni,
til Ontario, og var farargjaldib hjebaa til (jrauton í öll-
um farbrjefonura, scm þann dag vorn gefln út, »ett 1 8
rd., samkvæmt samningi þeirra Watkers og Lambertsens;
en ab morgni hins 4. ágúst birti Lambertsen vesturför-
um, ab nú væri farargjaldib meb „Queen“ sett upp um
’/, ptind sterl. eba 41/, rd. svo hver 12 ára og eldri yrbi
ab greiba 22’/, rd ; þvf Walkor het'bi nú gengib frá, eba
svikib 8amninglnn vib sig.
Vib þetta datt ofan yflr flesta. Nokkrum þótti sera
öll abferb Walkors f máli þessn, ab bregba af eígin samri-
ingi hvab ofan í samt, vera næsta tortryggileg og gefa
efni til, ab tcrtryggj. harin um orbheldni, 8vo eigi væri
ab vita hvar svik hans næmu stabar vib Islendinga, þar
sem haDn kæmist ab. Flestnm virtist og abAgentLam-
bertsen gengi lint fram, bæbi fyrir heibur sjálfs sín og
flokksins vegna, er hann gjörbi enga tilraun meb, ah halda
fram rjetti sínnro gegn Waiker eptlr samninginnm þeirra
f millt, en líba þessl nýjn svik meb þögn og þolinmæbi,
flokknum til stórskaba ng sjalfum sjer f óhag, ab því
leytl, ab slíkt hlýtur ab rýra traust íslenzkra vesturfara á
honura sem Agent, eígi einasta lijá þessum flokki, heldur
framvegis, er þar nú bætist vlb hirbuleysi bans annab,
er jeg síbar í grein þeEsari mnn skýra frá.
5>rátt fyrir þessi nýju svik af Walkers hálfn og ódngn-
ab LambertBens ætlubn þó allir sem far gátu fengib, ab
mjer nndanskildum, ab halda föiiimi áfram og greiba
þessa upphækkun á farargjaldinu. En er flokkurinn varb
þess var ab jeg vildi ekki beygja mig fyrir svikum á svik
ofan, lagbi hann 6vo fast ab nijer ab halda förinni áfram,
ab jeg hjet ab fylgja þeirn, svo framarlega ab ongln ný
svik kæmu npp af hálfu þeirra Walkors og Lambertserrs,
ábnr skipib færi á stab. En uú er ab skýra frá því, er
sífar kom fram.
þegar á daginn (hinn 4. ág.) leib, fór Lambortsen
ab fjölga farþegjmn umfram hina ákvebnn tölu (120) og
í stab þess ab Waiker eigi tjezt mundi flytja fleira on
150 hross í þcssari ferb urbu nienn þoss varir þetta kvöld^
ab haun ætlabi ab fiytja 220 hioss Jegognokkrir abr-
tr höfbum komib fram á skipib, og var oss óskiljanlegt
ab í svo litlu skipi gæti rúuiast 150 hross og 120 manns
og því síbur flelra, ef farþegjar ættu nokkra hægb ab
hafa; þvf „fyrsla káeta'' var alveg tekin upp af enskum
farþegjum,
Skipib heflr svo kallab „hálfdekk" í aiit ab ’/, lengd-
ar þess ab aptan. Undir því eru rnörg skrautleg her-
bergi, sem öll til samans ern köllnb „fyrsta káeta“, þar
undir er farmrúm mikib, sem skipverjar sögbu mjer ab,
fullt væri meb he6ta, 60 ab töln, og gat gnfan af þoirn
ekkert komist arinab en inn í abal farmrúmib, sem teknr
vib undir megindckkinn. þab farmrúm fyrir neban mib-
dekk var elnnig fullt af hrossnm, eu í farmrútnmn á mib,
cba millídekkinu, var ab aptan til haft hey og fleira, en
franian til á þvf var slegib upp nokkrum rúmstælum, 2
hvert upp af öbru, og var þó clgi hærra en svo, ab jcg
gat ekki gengib npprjettur iindir dekkbitanum. í farm-
rúmi þessu höffn aubsjáanlega verib höfb kol, og f kola-
kassa þessiun skyldu karlmenn allir vera í kringum lúku
þá, or á var nebra dekkinu og gufan af öllum hrossa-
sæguum hlaut ab rjúka npp um. Framan vib „kolakass-
ann“ var berbergi nm þvert sktpib nndir efra dekkinu.
þar var slegib upp 18 rúmstæbum, 2 hvert npp af öbru
og var svo ti! ætlast, ab 2 gæto verib í hverju þeirra.
þar áttu konur og böro ab vora. Herbergi þetta var
ab vÍ6u skílib frá „kolakassanum*1 meb þjettn þíli, svo
eigi var líklegt ab hrossagufan yrbí þar megn, svo var
og á því gluggi (Skoilet) er opna máíti í góbu sjóvebri,
en aptnr var þab rúmlítib fyrir 36 manns, aukbeldur
fleiri. Fyrír framan herbergi þetta var búrklefl, borb-
salur fyrir nokkra af skipverjum og svefnherbergi hinna
lægri yflrmanria skipsins. ]>annig var ekkert rúm til í
skipinu fyrir hina ísleuzkn farþegja annab en „kolakass-
iun“ og herbergib meb 18 rúinstæbunum.
j>ab bob gekk út frá þeirn Walker og Lambertsen
ab allrir farangnr farþegja yrbi ab vera kominn fram á
skip kl. 9Vj ab morgni hins 4. ág. og fólkib ab vera til
stabar á ströndiiini, reibuhúib ab fara alfarib út á 6kip-
ií> þá þenna dag, er flaggib kæmi upp á fremra mastrinn.
þessu bobi hlýúdu allir rækilega. Farangurinn var flutt-
ur um horb í ákvebinn tíma og flílkib beib á ströndinni
allan libiangau daginn, matarlaust Konur meb grátandi
börn f fanginn röltu fram og aptnr straiidgötuna, eba
leitubu sjer og börnunum skýlis í verzlunarbúbuuum, og
aldrei kom flaggib npp, en um háttatíma rjebust menn
í ab flytja sig fram á skipib. Jeg var meb þeirn sein-
ustu er fram fór, eu er jeg kom upp á skipib 'ib lt.
mann, sem mjer var áliaugandi, var efra dckkib, allt frá
háifdckkinu ab aptan og fram í gegn svo þjettsett hestum,
ab ekki var ein ferhyrnings alin aub af því, og ómögu-
legt ab komast fram eba aptnr eptir skipinu, nerna eptir
brú, sem liggur mebfram möstrunum eptir endilöngu skipinn
frá háifdekkiun ab aptan og fram ab litlum palli, stim or
þvert mn skipib fraui vib stefni, ellegar þá ab gauga ept-
ir hestahryggjunnm, er jeg sá nokkra farþegja (imga karl-
menn) gjöra út úr vandræbum. þogar jcg nú hafbi brot-
ist fram eptir skipinn mub kounr þær og börn, er mjer
lylgdu og ætlabi ab koma þeim fyrir í kveunaherberg-
inu, var hvert einasta (þessi 18) rúmstæbí þegar fullt orb-
ib af konuin og börnuui og voru 3 (2 konur og l barn)
í flestnm þcirra þó þröngt væii. Jog rjebst þá f ab láta
fólk mitt setiast á bekkina í borbsal þeim, er jeg ábut
gat ura, ef vera mætti, ab jeg fengt einhverstabar þulsU"
lcgt rúm fyrir þab. En þá kom þar piitur sem rak okk-
ur upp á dekk, og kvabst eiga ab bera þar mat á horb
fyrlr skipverja uokkra, svo vib mættum alls ekki vera þ*r'
Jeg fór þá ab skignast nm í „kolakassauum“, en le'zt
nú.ekki á bliknna. Flest rúmstæbi voru þar og þcg>r
’full, og þar lá farangursiirúga vesturfara, sem skipverjaf
höfbu svo suotnrlega komib fyrir, ab þar lá alit í ein
nm mikium býng, kúfort og rúmfatapokar, allt í einuU1
hrærigraut eins og því hafbi verib þeytt ofan um lúk"
una. Sum kúfortiu höfbu komib nibur á lokib, snni i
eudari, sum á horn og voru nokkur þeirra brotin, »?0
fatnabnrinn — sumt fín kiæbis- og línföt — vall út út
brotunum, og af því ganga varb á farangurshrúgunni, varb
allt þetta meira og minua útatab af bleitn, saDdi og hross»"
tabi, er borist hafbi á skóm manna. j>ótt „kolakassi1'
þessi væri uæsta vibbjóbsiegur mauna bústabnr ab útlit"
inn til og umbúnabi öllum og mebferbin á farangrinnu>i
(sem Lambertsen hafbi ekkert haft gætur á) úþolandi, tók
þó útyflr loptib f honum, sú 6tækju- hita svækja, sem jcS
hefl aldrei fyr fundib á æfl minnl, eins og nærri má gcts
þar som öll gufan af hestasægnum, hjer nm 150, sem vaf
í farmrúminu varb ab rjúka upp f rúm þetta ábur búu
komst upp um abal dekkslúkuna.
Nú varb jeg fyrst vernlega sár vib þá Walker oí
Lambertsen, vib Walker fyrlr þab, ab selja 6Vona líbilegj
rúm vib uppsprengdu verbi, eu hafbi þó lofab forsvar-
anlega góbn rúmi fyrír 120 vestnrfara, og vib Lambert-
sen fyrir þab, ab hafa ekkert sj«b um, ab skipverjar fler11
vei meb farangurinn og ab farþegjar kæmnst fyrir f skip-
inu meb góbri reglu og fengju forsvaranlegt rúm, sem
þó var bein skylda hans, sem Agents þess flutningsfjc"
lags, sem hann var ah vinna fyrir; og í þribja lagi fyrir
þab, ab þá hafbl hann þegar voitt lijer urn bll 170
manns far mob „Queen“ í stab 120 Hann var eiiu
ekki kominn út á skipib. Hvab áttl Jeg nú ab gjöraf
( „kolakassanum" þorbi jeg ekkl ab hætta Kfl og
heilsu móbur minnar, konu og barna. Ekkert v*r
rúm á dekkinu. }>arna ruddi hver sjer til rúms, sein
hann mátti; skipverjar ýttu fólklnu frá sjer, sem Jafnaii
var fyrir þeim víb virmu þeirra sökum þrengslanna, og
hvor liratt öbrum f þossum ósköpurn moira og minna ó-
kurteislega eptir lund sinni. Enginn skikli skipverja og
engiu leibbeluiDg fjekkst hjá nukkrum manni. }>arn»
húktu konur á grindnm, stiganmgjörb og ýmsnm rimH
um — um dekk var ekki ab tala, þvf hálfdekkib máttl
oigi saurgast af fótum hinna íslenzkn farþegja — hópnin
saman, sumar meb mánabargamla hvítvobunga grátandi f
fanginu og viö bert brjóstib. Jeg bæíi hryggbist og
reiddist af ab sjá þessa hörmulegu sjón, ab 6já hvernig
laudar mtnir voru 6vlknir.
(Niburlag síbar).
FRJETTISS HiLEIDTR.
Sendimabnr, Indriti Sigurbsson frá VetuSf-
libastobum í Fnjúskadal, cr lijcban lagíi af staí>
subur tii Reykjavíkur meb brjef, blöb o. fl. 20.
jan. þ á. ; Uom liingab aptur 28. f, m. með
brjef og biíib ab sunnan. Er þaban fátt ab
frjetta og eiris af Vesturlandi, nema veturinn
víbast þab af honum er harban, og sumstabar
farib ab sneibast um heybyrgbirnar, sjerílagi ú
nokkrurn bæjum í Mibfiibi. Fískiafli hafbi syfra
verib optar góbur þá rúib varb vegna úgæpta.
Mest hafbi frostib orbib þar 14° á Reauinur.
Allur Skerjaíjörbur hafbi verib þakin lagfs og
nokkub af Reykjavíkurböfn.
[ hlíkunurn sem iijer ltornu fyrri hluta
gúunnar, er sagt ab víbast hafi komib upp meiri
og nrinni jör'b; og jafnframt rak þá úr augsýn
Í8Ínn hjer frá öliu Norburlandi. Samt eru nú
flestar fjörur sagbar enn þaktar klakagarbi , og
aliur innribluti Eyjafjartar út á Arnarnesvík
þakin tiafís og lagís , og því ekkert sýnna en
ab þau 9 þiljuskip er hjer standa á Oddeyri
komíst ekki út fyrr en kemur frarn á vor og þá
heldur ekki ab kaupskip nái hjer höfn. Nú
seinustu dagana hafa borist hingab þær frjett'
ir, ab hafísinn sje korninu aptur og sumBtabaf
landfastur.
15 þ m. var hjer sendimabur frá Möbrudal
á Fjöllum, er sagbi lát hins raikla merkismannS
Sigurbar úbalsbúnda þar Júnssonar, sera var orb-
inn rúmt 6 tugur ab aidri. Hann hafbi legib í
hálfan raánub og sjúkdúmurimi hyrjab meb tak>
og síban snúist| upp í þunga brjústveiki og tæriní'
Ábur var hann búinn ab vera meira og minna ve-
sœll 8Íban næstlibib vor ab kvefsúttin gekk yt'r'
í eii uin blotanuni á dögunum, hafbi val11
hlaupib í fjárhús á Hofi í Fellum og banab þaf
'inni 49 saubum. Jafnframt þessu hafbi vatn'b
hlaupib þar í túpt eba hlöbu, sem mikib af heyj'
var í, og únýttist ab miklu
Ritstjúri Norbanfara liefur umbob til at)
selja fyrir sanngjarnt verb, 20 bindi af „Scho113
registria.
Kiyancii og tíbyrydannadur: iljörn Jónsson
Akureyri 1874, B. M. St ep hdnsaov.