Norðanfari - 09.05.1874, Page 1

kaiipendum lco.stnad-
a,!(iust; verd drg, 30 arhir
^ lfi. 4Q sk ^ enistök nr. 8 sk'
s°lulaun 7. hvert.
IttOftÐASEMI.
Auylýsingar ern teknar i blad
id fyrir 4 sk. hver Hna. V7<!.»
aukablöd eru prentud d kotnm
ad hlutadeigenda.
18. AðS.
AKUREYRI 9. M4I 1874.
Aiikafilað JK §5.—20.
Rosseau 18. jandar 1874.
Elsku!. bræírnr og vinir!
þaí) befir dregist fyrir mjer allt oflengi ab
8et'da ykkur línu og ætla jeg nú loksins a& sj'pa
‘Á á því, á þann ha'tt afc þiii fáib allir frá mjer
einn miiia í sameiningu, því jeg hefi hvorki tíma
kringurnstæiur ti! aíi láta þá vera fleiri í
Þ®tta sinn; og svo sleppi jeg alveg ferfcarollu
titkar til Ameríku, því hana skrifa svo margir
°g þar á mefcal Brynjúlfur mágur, afc mestu ept-
lr nppkasti frá mjer, er hann ætlar afc senda í
‘‘lývatnssveitina og vísa jeg þeim sem þar eru
1'®rri til hennar. Hinn 25. ágúst komustum
'ifc mefc iteilu og höldnu hingafc til Ámeríka og
s)igum á land í Quebec þafcan fórum vifc sam-
^Sgurs tnefc gufuvagnslest er leifc liggur f sufc-
vestur mefc Lorensarfljóti og fram hjá Mon-
•feal (merkasta bænum sem er f fylkinu Que-
bec) um nóttina. þannig var haldifc hjerum bil
f söpui átt, mefc fram Ontariovatni eptir afc leifc-
l,r þraut mefc fyrirnefndu fljóti (þafc rennur dr
Pessu stóra vatni) og komum ekki til Toronto,
'töfuístafcarins í Ontario, fyr en árdegis , hinn
JJ7- því opt var stafcifc vifc á leifcinni; enda eru
Þafc 505 enskar mílur (þafc eru 4 og f ensk-
iir f einni danskri mílu). þar vorum vifc vel
kalduir í tvo daga höffcum nógan mat og te-
vatn (en ekki kaffi) ókeypis. A höfufcdag-
lnn 29. var lagt upp aptur, hingafc hjer um
hfl stefnt í hánorfcur, var fyrst farifc mefc járn-
^faut 103 mílur og sífcan á hestavögnum 14
óiílur, og seinast eptir allmiklu stöfcuvatni, er
Þeitir „lek Muskoko“ á gufubát, og þegar þafc
Þfaut tók vifc annafc vatn sem nefnt er „lek Ros-
6eau“ er sú leifc sem farin var yfir vötnin lifc-
"gar 20 mílur enskar; komutn vifc lijer afc kveldi
fctns 30. ágúst. til Rosseau sem er lítifc þorp, er
■'ggur vifc vík eina er gengur norfcur úr nefndu
vatni; láum vifc öll í skipinu um nóttina.
^nemma um morguninn daginn eptir kom agent-
'nn hjerna „J. G. Best“ og nokkrir af bæjar-
•ftennum meö honum til afc taka á móti okkur
(pafc var búifc afc bofca honum komu okkar áfc-
Jtf mefc frjettafleyginum sem iiggur hingafc alla
Jeifc frá Toronto og lengra út í land), fylgdi
*‘*nn okkur á Emigrantahúsifc hjerna og ljet
“era okkur vistir: braufc, flesk, s/róp og tevatn
(ekki kaffi og söknufcu margir þar vinar í stafc)
°g þennann koat höffcum vifc í 3 daga, eptir þafc
skyldi h ver fæía sig sjálfur. Nú máttu menn
ekki liggja afcgjörfcalausir, fóru nú sumir afc
*'tgsa um afc taka sjer land sem hjer fæst nóg
Sefin8 ; Ijetu nokkrir skrifa sig fyrir landi hjer
*‘Þp f skóginum, eru 4 mflur hjefcan afc lófc þcss
tr næst heíir tekifc sjer land, þafc er lengra
hinna allra. Jeg tók ekkert land, því jeg
'ttt' peningalaus og hugsafci því einungis um afc
mjer viiinu fjekk jeg liana cptir viku og
var sagt hún myndi vara í 6 vikur og lofafc 16
**cllara kaupi fyrir mánufcinn þafc var vifc vega
Sjörfc hjer norfcaustur í skógunum og mátii jcg
abba þangafc undir 20 enskar milur, fór Brynj-
®**ur mágur mefc mjer og 4 afcrir landar svo
vorum 6 í allt, (en milli 10 og 20 manns
6ru hjefcan 20 mílur f norfcvestur til Parry
, und, sem er hifc norfcasta kauptún hjer í Onta-
J*ú> er stendur vifc hin miklu stöfcuvötn, er liggju
vttr norfcaustan Bandaríkin, og fengu þeir þar
V|"nu vifc sögunar millu). Vifc G fjelagar utin-
Jí1*1 afc vegagjörfcinni mefc enskum og norskum
'Því norfcmenn voru margir komnir hjer á und-
jj*1 okkur í snmar) eptir viku fóru 3 landar
e"n aptur til Rosseau því þeim þótti vinnan erfið
? hjeldu þcir mundu fá betri vinnu hjer;
vKötnmu sífcar slasafcist cinn af okkur sem eptir
0rUm í fingri og Brynjólfur fjekk íingurmein,
0 þeir rnáttu til afc fara líka heim, varfc jeg
'"ast einn eptir þangafc til vinnan liætti, sem
Varfc
. miklu fyrri en ráfc var fyrir gjört, því jeg
\q - ...... v w
h r þar ekki nema 16 daga og fjekk fyrir þafc
°rta io dollara; svo ekki var um annafc afc
h!°ru fyrir mig en halda hingafc ajitur. Mjer
, ‘Oi mí gefist færi á afc sjá landifc og verfc jeg
I ub geta þess afc nokkru: þafc er afc roestu
m"*1 flatt mefc smá öldum, ekkert fjall sjest og
h 1 Þakifc þykkum skógi og sjcst ckki út úr
og varla sumstafcar upp f heifcan him-
(jiicma þar sem grasrjófcur eru (þar sem
Cnt er) nie^ n,’k'u Sfasi sem nær manni
v^^ar undir hönd; heffcu menn kosifc þau
bVou *Ieiri og vífcar en þau eru, þvf þafc er
6jer g0,t fy*ir nýbýlinginn afc hafa engi nærri
"fc slá handa kú á mefcan haim cr ekkj
búinn afc rækta neitt af landi sínu, þegar frammí
sækir þykja þau ekki betri en annafc land; því
þau eru vífcast of raklend til akuryrkju. Vífca
eru hjer stöfcuvötn, ár og lækir, í einu orfci nóg
vatn hvervetna. Nóg er af allra handa berjum
og smá villi aldinum í ckóginum, og af eins-
konar trje má tappa vökva, sem má sjófca úr
síróp og sikur, þafc er kallafc sikurtrje og líkast
byrki ; stend jeg í þeirri tneiningu afc þesshátt-
ar trje sjeu ekki annafc en gömul björk. Marg-
ar eru hjer fleiri trátegundir t. a. m. eik, ask-
ur, greni og fura m. fl , sem jeg man ekki
nöfnin &; höfttm vifc opt óskafc aö nokkufc af
þessu væri komifc beim til íslands, þvi hjer get-
ur landnámsmafcurinn ekkert gjört vifc þafc sem
hann heggur annafc enn afc brenna þafc, efhann
býr ekki nærri sögunarmillu, sem ekki eru nú
vífca; því þafc sjer ekki högg á.vatni þó bann
taki sí og æ til eldivifcar, og í girfcingar efca til
húsa Nýbyggjara húsin eru byggfc þannig: afc
beinum trjám sem bær eru, er hlafcifc hverjtt of-
an á annafc í veggi og stafna, og höggvin sam-
an á endunum sem mynda iiurnin á tóptinni,
svo húsbornin lita út á eptir sem geirnegling,
er svo mosa trofciö í afc innan í rifurnar sem
verfca á milli, en blautum leir afc utan er harfcn-
ar sem kítti efca kalk, þegar búifc efc afc höggva
skörfc fyrir glugga og dyr, eins eru hlafcnir upp
stafnarnir undir risifc úr trjábútum sem lagfcir
eru hver ofan á aunan, alltaf styttri og styttri,
er svo lögö mænirtrófca og langbönd yfir sem
á lilöbu heiuia á Fróni, og svo klofin nifcur kleif-
trje í þakifc, og gólfifc. þó liafa suinir í þafc nl.
gólfifc beina greniása, sem 1-agfcir eruhver fast vifc
annann og svo höggvifc gólfifc sljett afc ofan
mefc skarexi; geta þessi hús orfcifc hin hlýustu
timburhús; þó útvega allir, sem geta, sjer sofcn-
ingarofn (stove), sem sofcifc er í, steikt og bakafc
og fylgir honum rnargt, svo sem pottar, ketill,
kanna og pönnur til braufcbaksturs, er ofn þessi
einkar hentiigur og haffcur hjer í hverju húsi,
því jafnframt sem hann er brúkafcur er hann
tii afc verma liúsifc; enda eru þeir dýrir og
kosta frá 24 til 40 dollara; svo sumir þeir fá-
tæku mega láta sjer næejast mefc afc hlafca npp
steinum fyrir arn í húsifc, í líking af skorsteini.
Nú er afc hverfa frá þessu og geta hins,
afc þegar jeg kom heim voru sumir farnir ai-
veg hjefcan t. a. m. Ólafur frá Espibóli og 3
familíur meö honum (eru þeir uú kornnir til
Milwaukee og-jeru þar atvinnulitlir); og vífcs-
vegar dreiffcu menn sjer hjefcan, fóru sunnir apt-
ur tii baka til Toronto. gekk sumum illa afc fá
atvinnu; einkum kvennfólkinu, því þær eyrfcu
ekki í vistunum, þóttust hafa ofmikifc afc gjöra,
þó fæfcifc væri ailstafcár nóg, þvf þab er ekki
sjefc eptir afc gefa vel ab horfca í Ameriku.
Baldvin Helgason og Davífc frá Bakkaseli, fóru
hjer upp í skóginn 5 mílur í leiguhús er stend-
• ur nálægt landi þeirra sem þeir eru nú búnir aö
kaupa mefc óruddri lófc fyrir 150 dollara. Eng-
ir landar byggfcu í haust, en 2 einhleypir menn
úr Húnavatnssýslu settu upp kofa handa sjer f
vetur. Seinast urfcu hjer ekki eptir til veru á
Emigrantshúsinu nema 8 familíur, sem voru:
Jeg V. S., Aiiton og hans fólk, þorsteinn frá
Tungu í Fnjóskadal og kona hans Arnfrífcur,
dóttir Jóns gamla Bergþórss. (hún sálafcist eptir
barnsburfc seint í nóv.). Björn Skagfjörö, Beni-
dikt frá Mjóadal, Rafn nokkur afc vestan og
Sigrífcur nokkur ekkja úr Skagaíirti. Sífcar
kotn Frifcbjörn jarfcyrkjum., sonur Björns heit-
ins setn var í Fornhaga. Sökum bancarotsins í
Nýujórvík í haust fór aö verfca strax tregt um
vinnu hjer og fjekk jeg ekki vinnu nema dag
og dag og svo hefir þafc verifc f allan vetur;
agentinn Ijet okkur ab sönnu höggva brenni
fytir jólin einn 6 vikna tíma og fengum vifc
75 cents fyrir fafcminn, (hann á afc vera 8 fet á
lengd og 4 á hæb, og livort stikki 4 fet á
lerigd, þótti okkur þafc ekki gófc atvinna og
lieffci ekki hrokkifc okkur fjölskyldutnönnunum til
ab lifa af í vetur; en þafc bætir úr skjótt afc
vifc fáum nú bráfcum styrk frá stjórninni (er
jeg greini frá sífcar), og vinntt vifc afc höggva
braut hjer upp í skóginn yfir lönd þeirra Is-
lendinga er tóku sjer Iófcír í haust þar efra,
eigum vifc afc fá 45 dollara fyrir míluna, og er
8tjórnin búinn afc senda okkurmat: kaffi, sikur,
og te, upp í kaupib og eigum vifc afc fá þafc
mefc innkaupsprís þeim sem á því er í Toronto;
sjálf ætlar hún afc kosta flutning á því hingafc,
en þessi vinna stendur ekki lengi yftr ef tífcin
veríur bærileg sem hingafc til, því þetta eru
ekki netna 3 mílur sem okkur eru ætlafcar hjer
úr húsinu, og erum allareifcu btínir roefc % úr
mílu; samt sjáum vifc afc þetta er heldur eng-
in gæfca atvinna því vifc höfum valia meira c«
| doliar um daginn til jafnafcar, því vifc erum
ekki vel fimir vifc skógar-höggifc en þá, þ6
flesium'sje afc lærast þafc, því það þarf æfing
tii þess eins og afc slá heima, og verfcur þafc
lítifc handa mjer og mínum (því vifc þurfum afc
fæfca okkur sjálfir; en matur hjer nokkufc dýr:
Smjör kostar 25 ccnt pundifc, frá 5 — 10 cent
1 pd uxakjöt, svínsfiesk frá 10—14^ hveitbr.
efca fran8braufc (þafc er ekki búifc til braufc úr
öfcru en hveiti) pundifc á 4 cent, hveiti 3—4
cent, hrísgrjón 6 cent, bankabyggs gr. 5 cent,
baunir eru ódýrar hjerum bil 6 rd. tunnan ept-
ir dönskunt peningai eikningi, og höfnm vifc not-
afc okkur þær, tunna af kartöflum 4 rd (og eru
þær dýrari afc sínu leyti), kaftí 30 cent pundifc,
hvítsikur 15, púfcursikur 12 og 13, tegras frá
60—90 cent, immntóbak og reyktóbak 50—60,
neftóbak 75, cent brennivín og vínföng ókaupandi
eitt staup af brennivíni og viskí kostar 5 cent,
romm og koniak dýrata, og kaupum vifc það
ekki sem betnr fer. Ekki þurftum vib afc borga
toll af neinu í Englandi af því setn vifc höffc-
utn mefcferfcis.
Hvort betra muni fyrir íslendinga afc fara
hingafc efca til Bandaríkjanna læt jeg ósagt, því
jeg er ekki orfcin til þess nógu kunnugur; en
svo mikifc er víst og jeg get'sagt þafc mefc vissu,
afc Ijettara vetfcur fyrir fátæka afc komast hing-
afc og þeir geta flutt nrikln meira mefc sjer, því
tnenti eru fluttir kauplaust mefc allt sitt, alla
leifc hingafc frá Quebec. Menn skyldu flytja
mefc sjer allskonar tól af járni og áhöld t. a. m.
hamra, axir, skrúfstykki, stefcja og ablhólka og
enda skinn á smifcjubelgi; hnífa, sporjárn, skozka
rjái, naTra, sveifar, hefiltantiir, bolta f hefilbekki og
skrúfsnitti, og enda hefilstokka, þó er nú ekki
hörgull á gófcu trje afc smífca úr, en allt af járntagi
er helmingi dýrara en heima og sízt skyldu
men gleirna allskonar sagarblöfcum, hjer höfum
vifc ekkert sjefc af klósögum nje tvískeptum, sem
ekki væri vanþörf á afc eiga til afc rffa í sundur
forkana hjerna, og einga grindasög hef jeg sjeð
meb 8ama lagi og heima, og væri engin byrfc-
arauki í þessháttar blöfcum; Itka mætti fiytja
smá potta, katla og pönnur. Einnig skulu menn
hafa allskonar sængnrföt og gjörvallann fveru-
fatnafc sinn þann sem afc nokkru gagni er, og
gott er afc vera sem byrgastur af fótaplnggum og
vetlingum. Skótöi skytdu menn heldur kaupa
h j e r , og vel geta menn komist af mefc sína
íslenzku skó alla leifc hingafc. Líka væri þab
búhnikkur afc hafa mefc sjer nokkufc af gófcu vel-
göltvfcu smjöri og nifcur rifnum fiski, gófar væri
og velverkafcar silungsreifcar, sífcur væri þörf á
kjöti hingafc því þafc fæst hjer nóg. Mönuum
er líka miklu betra afc fara mefc t. a. m. poka, belgi
og kistur sínar en selja. fyrir hálfvirfci og minna
og þurfa afc rænast aptur eptir dýrum kofort-
utn því ekkert var fundifc afc því á skipunum þó
sumir heffcu stóra kassa og kistur mefc. Stjórn-
in hjálpaf rpönhum líka meira enn mefc frífiutn-
inginn; liún hefir gefifc þeim fátækustu fjölskyIdu—
mönniim fæfi fyrsta mánufcinn, og hjálpafc þeim ab
byggja hús. þegar rnenn eru húnir afc vera hjer
3 mán.ufci fær hver mafcur, ríkirog fátækir, 6 doll.
afc gjöf, hver ftillorfcinn, (börn hib hálfa). þeir
setn taka hjer land fá 100 ekrur útmældar þar
sem mafcur kýs sjer (hver einhleypur), hjón
200, og eigi þau börn yfir 18 ára getur
hvert þeirra fyrir sig fengifc 100 ekrur.; fjöl-
skyldur roefc mörgum fullorfcnum börnum, geta
hún fengifc geysi mikifc land. Eptir 5 ár á
mafcur afc vera búinn afc höggva og ryfcja skógn-
um af 15 ekrurn, hvar af tvær skulu vera
vel ræktafcar; og þá er honum gefinn fullkom-
inn eignarrjettur brjellegur fyrir landinu svo
mafcur getur þá selt þab ef hann vill. Hjer
fyrir utan hlutast sljórnin um afc Emigrantar
sitji fyrir öfcrum fyrsta áriö um afc íá vinnu og
geldur frá 16—19 dollara um mánufcinn og 20
þeim beztu. þetta gjörir nú stjórnin hjerna
fyrir nýkomna vesturfara hjer, en í Banda-
ríkjunum eru Emigrantar ekkert styrktir beiulfn-
is, nema hvafc þeim er selt þar land lengst út í
óhyggfcttm, og minntir á hifc gófca og gullvæga
orfctæki: „Hjálpalu þjer sjálfur, Gufc hjálpar
þeim sem hjálpar sjer sjálfur, (God helps those
59 —