Norðanfari - 16.05.1874, Side 1

Sf'Hfiur katrpetidum kostnúA-
a,l('u,st; verd drg. 30 arkir
* rd. 48 sk.y emstök nr» 8 sk*
S(*tulauH 7, hvert.
MÐAMARI.
Auglýsingtir ern teknnr { blad
id fyrir 4 sk, hver lína. Yid-
ankablöd eru prentud d krstn
ad fdutadeigenda.
*». ÁR.
P0RN KAþÓLSK HREIFING L RÝSKALANDI.
(Framhald).
Ilinar niörgu þungu hneyxlanir „(tot graira-
8|na scandala), og fordæming svo margra
s^lna keyptra blófci Krists“ — þeirra, sem sje,
8em af ótta fyrir ranglátri bannsetningu og af
Innsum ö&rum áhyggjum ekki fylgja rödd sam-
^izku sinnar — þær hneyxlanir og sú fordæm-
'ng kemur þeim í höfub, sem brotib hafa stjórn-
afskipun kirkjunnar, falsab liina fornu trú, brot-
'b um koll, aöai-undirstöfiureglu kaþólskrar trú-
ar. og gjört hafa sitt mál ab jái og neii
bjófanna Og lijer mef kasta jeg af mjer þeirri
ásökun ab jeg, „eins og kunnugt sje hafi
'n'fst á enni kaþólsku trú“, orfií) ApostaBÍs1
l'efir annars þýtt allt af þangab til þetta brjef
kom út fráfall frá kristni til heitni, múhameds-
h'úar efa Gybinga trúar,
þessu næst kvefur Píus IX. svo á afe jeg
Intfi átt ab hafa gefib út nýlega „r i t nokk-
Ort, gublaust og frábærlega blygb-
"narlaust“) scriptum impium et imþuden-
'issimum). Pius IX getur engan dóm lagt á
">ín rit eplireigin ransókn, því hann skilur ckki
býzkt mál. Áreibanlegar ítalskar þýbingar eru ekki
til af þeim. Hvernig fær hann þá dirfzt ab kveba
þann dótn upp frá embættisstóli sínum (ex cat-
hefcra}ab nokkurt minna rita sje „gublaust og
frábærlega blygfcunarlaust“? þeir sem
8l(ýrt hafa hversu vífc takmörk óskjátlan (infalli
bilitas) páfans hafi, segja: Páfinner og óskjátla
t efnum er vifc koma dómum um bækur, þó afc
hann skilji ekki málifc á þeim, þvf afcþegar hann
úæmir bók, þá opinberast óskjátlan hans f því,
afc bann óskjátla vifcurkennir, afc embættismenn
bans bafi sagt honum rjett um bennar, — efni,
fem liann sjálfur veit ekkert um ! ~ Jeg hefi gefifc
út afc eins eitt rit, alltþettaár; titiliinn á því er
þetta: rKenning liins heilaga Cyprians um ein-
htgu kirkjunnar“. Fyiir utan þetta rit hefir
Ckkert komifc á prent eptir mig nema ræfcur og
hiriisbrjef. Enda verfur ekki betur sjeb, en afc
Þetta sje einmitt ritifc, sem páfi hefir í huga.
tnn í þessu riti um einingu kirkjunnar eru
"kki mínar skofcanir, heldur blátt áfram kenn-
*"g hÍDS helga Cyprians pfslarvotts, þcssa fræga
by.skups í Kartliago, á mibri þribju öld, er
liómaklerkar þá köllubu Beatissime ac glorio-
cissime Papa — „sætasti o g d ý r b 1 e g a s t i
Þáfi“, uieb sama rjett eins og abrir nefndu
Svo byskupinn f Róm, er öldungis ekki var
binn eini er bar þenna titil. þetta rit þekkja
"tenn og í Róm; þab er hib eina allra minna
>"ita, er koniizt hefir á skrá hinna fordæmdu
bóka, og þafc nú fyrir skömmu. þetta rit sann-
ar, svo ekki verfcur um villzt, afc kenning mín
"m vald og þinghá byskupa, er fram var sett
* hirfcbrjefi mínu 11. ágústm, þ. á. er ekkert
a"nafc enn kenning heil. Cyprians sjálfs. Ept-
'r þessari kenningu er hvert einstakt byskups-
^®mi mefc söfnufcum þeim er hverri einstakri
^ysknps-kirkju lúta ein heild cr hefir sína frjálsu
*i * * * * *’gstjórn (Jurisdiction), eptir henni er enginn als-
*'erjarbysup, til, enginn „byskup byskupanna®
Ct hafi löggjafarvald yfir öllum öfrum byskup-
þetta sönnufcu og sýndu 87 byskupar úr
^orfcur-Afríku á kirkjufundi er haldinn var í
^trthago. eptir þeirra skofcun var eining kirkj-
""nareiningí andanum í trónni, f ir.ann-
c'8kunni, því cnginn einn byskup ætti nein-
öfcrum byskopi reikning afc standa fyrir
8ljórn kirkju einnar, heldur Gufci einum (soli
^o), meí) þvf hann hefbi ckki tekib vifc em-
þafc er orfcifc sem páfi hafbi í brjefinu.
AKDRETRI 16. WAI 1874.
bætti al öfcrum enn Gufci einum. þessari kenn-
ingu er og þafc samkvæmt, afc enginn geti
verifc rjettur biskup sem ekki er kjörinn
frjálsri kosningu af þeim lýfc og þeim
kierkum er bann á afc hafa biskuplega stjórn
yfir. því var og Novatianns dæmdur kirkju-
legur innbrotsmafcur, vegna þess ab hann hugb-
ist afc hefja sig til biskups í Rómaborg, þó
meiri hluti lcikmanna og presta hefbi þegar
kosifc iögkosningi Cornelius. En afc þafc sje
páfans í Róm, aö skipa biskupa í biskiipsdænii
allrar kirkjunnar — þess iieíir heil. Cyprianus
aldrei heyrt einu sinni getib.
þegar því umburbar brjef páfans kvebur
svo á — málifc er glöggt, þó undir róssje tal-
afc — afc „frumgreinir hinnar kaþóisku kenning-
ar lýsi yfir þvi“ (vel ipsa c’atbolicæ doctrinæ
rudimenta declarant) afc engan megi löglegan
biskup telja, erpáfinn í Róm hafi ekki skipaö
f embætti, þá er þess afc geta, afc slíkt eru fals-
afcar fruragreinir einhverrar kaþólskrar kenn-
ingar er fornkirkjan hefur aldrei þekkt. Jeg
segi þafc hreint og beint, og aptur og aptur, og
ber fyrir mig vitnisburfc kirkjusögunnar, afc þaö
hafa iifafc þúsundir miiíóna kristinna
manna á öldum kristninnar er fagnað og not-
ifc hafa biessunar náfcarlærdómsins og endur-
lausnarinnar, án þess afcpáfinn f Róm
hafi nokkurntíma einu sinni þekkt
nöfn biskupa þeirra,aukheldurmeira.
Um þær mundir er uppi voru 6000 kaþólskir
biskupar er lifbu f sauieiginlegri trú og mann-
elsku og sannri kirkjueiningu, veitti páfinn f
Róm biskupsdæmi einungis innan erkibiskups
dæmis (patriarcbatus) sfns í Ítalíu , og voru þafc
næsta fáir byskupar f samanburbi vifc þenna fjölda,
já, og færri en þeir er erkibiskupinn (patriar-
china) í Alexandríu hafbi í biskupsembætti afc
skipa. Valdi sínu yfir vestur-landa kirkjunni
hefur hann náfc mefc afcstofc veraldslegs ofurveldis
þvert á móti frumrjettindum kirkjunnarog mefc
sífetdri baráttu vifc biskupa er á endunum hafa
orfcifc afc lúta hinura sterkara.
Píus IX. dregur þab f efa afc jeg sje Iög-
lega valinn, Jeg svara honum því afc hann getur
ekki einu sinni lögheimilafc sína eiginn kosningu,
mefc því hann. er kjörinn af kardinölum sem
búnir hafa verifc til mjög seint á tfmum , og er
slík kosning því ólögbeimilub eptir andaog
lögum binnar fornkaþólsku kirkju er
kröfbu þess, skilyrbislaust, ab leikir og lærbir
ekyldu kjósa byskup sinn f sameiningu. Meb
því nú ab eg era kosinn samkvæmt anda og
lögum fornkiikjunnar, getur þab ekki kastafc
neinum efa á löggildi kosningar minnar, frammi
fyrir augliti kirkjunnar, afc sá kirkju-
rjettur sem nú er, er orbinn gagnstæbur þess-
um anda fyrir margskonar ofríkisfullar atfarir.
Enn hifc byskuplega embættis umbob, stybjand-
ist vib löggildi kosningarinnar, fær framm-
kvæmdarlíf sitt f vfgslunni, enn alls ekki vifc
neina umbofcskrá afc utan komandi frá einhverj-
um bykupi „byskupanna“. í þessu efni er
kirkjufundurinn f Trent mjer samdóma. Enn
núsegipáfi afc j eg hafi fyllt mæli blygfc-
unarleysisins, (ut niliil impudentixdesset)
mefc því afc þyggja vígslu af Jansenista, er jeg
hafi sjálfur áfcur áiitifc kirkjurækan villutrúar-
mann, og kirkjunífcing (Schismatiker). Jeg hefi
aldrei álitiö hinn virfculega byskup Heykamp
viliumann efcur kirkjuníbing. Löngu ábur en
byskupakosningin, er mig skelfdi svo mjög, lenti
á mjer, var jeg orb-inn sannfærbur um þab, ab
Utrecht-kirkja sem sanna má eptir órækum
— 55 —
M 85.-3«.
skírteinum afc Róm hefir leikifc hart og iha.
fylgir ekki trúarskofcun Jansenista, enn er rjett-
tiúabri og hreintruafcri heldur en páfliirbin f
Róm. þessi fornkaþólska kirkja Holiands er
lögliga afc komin postuligri byskuparöfc sinni',
og verbnr þar ekkert á móti haft; en Píus IX hefir
sett upp á móti henni mefc ofríki einhverja ný-
kaþólska kirkju móti öllum kirkjulegum (Cano-
nisch) rjetti. Pius páfi getur mefc engu móti
dirfzt — nema hann vilji setja upp nýjan villu-
lærdóm — ab kalla byskupa þeirra 8C raiili-
ona sáina cr til heyra hinni rjetttrúubu rúss-
nesku-grísku kirkju, falsbyskupa, vegna
þess ab hann hefir ekki sett þá inn f
embætti sín, og einmitt af sömu ástæbu befir
hann engan rjett til ab nefna svo hinn gufc-
hrædda og frifcelskandi byskup af Ðeventer,
vígsluföfcur minn, eba sjálfan mig.
jþafc hneixlar páfamjög, afc vjer skiiium tala
um söfnufc og rjettindi hans; því ab menn
hafa nú verib svo lengi ab flækja orfcifc kikja,
afc þýfcing þess hefur orfcifc mefc tímanum ein-
ungis klerkavald og svo ab lokum biskupinn
f Rórn einn. Enn vjer, kaþólskir menn, er'
höldum fast vib hina fornu trú, segjum og ját-
um þvert á móti, afc öli fyrirheiti og öll gæfci
endurlausnarinnar sje gefin söfnubinum í
hinni heilögu ritningu. þó þeir sjeu í umbofci
þeirra er safnaba forstjórar eru; þetta er og
samhljóba skofcun kirkjufefcranna. Orfcifc Ecc-
lesia í heil. ritningu táknar einungis söfn-
ufc þeirra se.m í Kristo eruskírbir, lýb og
klerka f sameiningu. Orfcifc Bkirkja“ geta
menn því ekkihaft, er mcnn þýba ritningarstabi,
nema í þeiiri þýbingu er hjer er gefin. En hvafc
hefur nú Píus IX. annars afc sælda vib hina
sönnu kirkju, ebnr Ecclesia ritningar-
innar? Ilann befir sagt hátíblega skilib vifc
hana mefc kirkjutrúar-setningunni fiá 18. júií
1870. því afc hann hefir bofcafc þafc allri kristni
hátíblega, ab þab væri sfn trúarsetning, afc
sín orfc frá embættisstóii tölub, er vifc kæma
trúar- og sifcalær-dómi væri íefcli sínuó-
umbætanleg enn alls ekki fyrir sam-
þykkisatkvæöi kirkjnnnar (Ecciesiæ).
Mefc þessu móti hefir hann því sett sig einan
andspænis allri kirkjunni — hann er allt;
liún er ekkert —; þess vegna stendur hann og
fyrir utan kirkjuna. þafcekki kirkjan,
scgir hatm, þafc er jeg, sem þjer ekulufc heyra.
Enn mefc því afc hann ekki heyrir kirkj’-
u n a, þá níddumst vjer, kristnir menn, á
sarnvizku vorri, ef vjer heyrbum hann. Mób-
ir vor er kirkjan, og hennar rödd vlll Píus
IX engan gaum gefa. Hans vald er því ann-
arlegt vald, en ekki kirkjunnar, og þess vegna
heldur ekki Jesú Krists.
Og hvab kennir uú heil. Cyprian f þessu
efni? Hann kennir ab byskup skuli ekki ráb-
ast í neitt er vib komi stjórn safnafcarins án
þess afc leita rába og samþykkis hans og tekur
sjerlega framm afc hann setji ekki menn í and-
leg embætti ekki einu sinni f hin lægstu þeirra
nje hefji leikmenn í andlega stjett. Eigi afc
sífcur fer umburfcarbrjefi þessu , eins og vati-
könsku júlLsctiiingunni, er bar fyrir sig Gregor
mikla til afc vitna þafc sem gagnstætt var kenn-
ingu hans, afc þafc skýrskotar til Gyprians er
1) Successio apostolica nefna menn þafc ein-
kenni byskupligra kirkna, afc byskupar þeirra
hafa fengifc af bysknpi eba byskunum handanpp-
álegging er gengib helir koll af kolli ofan frá
postulunum. An hennar hefir enginn veriö vib-
urkonndur byskup f kaþólskri kirkju fyrr efca
sffcar.