Norðanfari - 09.06.1874, Qupperneq 1

Senflur ka u pendum frostnad-
Ut'laust; verd ár<j. ,30 arkir
^ rd. 48 sfr., einstök nr• 8 */f.
9&lulaun 7. hvert.
MORÐAMAM.
Auglýsingar cru feknar i bhut-
id jyrir 4 sk. hver Una, Vid-
aufrablöd erii prentud d frostn
ftd hlutaderjenda.
m. An.
AKOQEYRI 9. JUNI 1874.
1 i * ÍP
þorsíeinn Pálsson.
prestur að Hálsi
fæddur 1800 dáinn 1873.
Fagurt var í Fnjóskadaí, Jafnt mefc lipri læknis hönd
fagurlinii skrýddur blónii, linafc fjekkstu kvölum sártim,
fossar kváfcu furfcti hljómi sem þú eyddir sorgar táium,
fornum inn < hamrasal; sæla gerfcir hrellda önd
sólin glöfcum geislu sló ]hi varst Herians hetja tiú,
græna hlífc og völlinn yfir, lielgra orfa þjónninn fríii,
}iar sem áin alltaf lifir, lcngi han? þú slófst í stiífci;
og sjer þeytir út í sjó. " styrki haun þig á himni nú.
Nú cr æsku yndis tífc Jiín var hæg og hógvær lund,
orpin feigfcar myrku djupi; skemiutiu bæfci og skörp afc greina
faiifc dimmuin hryggfcar bjúpi skugga Iffg og birlu hreiua
húsifc gófca, ástin blífc; gófcri opt á glcfci stund.
æfinnar f ófcum straum *
ekkert stendur vifc nje bífcur, }>ú varst gestrisinu og gófcur ,
aiit er svipur einn, sem llfcur, gladdir hvern sem eigin brófcur,
hvcrful mynd í heimsins draum. þetta vita margir niehn.
Eptir langa æfistund Ilvfldu nú f herrans von,
| einnig hlauztu, vinur, frifcinn — djúpt á befci daufcans rósa
Jhi ert burtu líka iifcinn dregnum biæju noifcurljósa,
líkt og allt á manna grund; Ísafoldar eiginn soni
höndin stirnufc, hjartafc kalt — Og frá bláum himing hring
livert er lífifc burtu farifc? horfi nifcur á þitt leifci
þetta spursmál þarf ei svarifc, sljarnan björt úr harri hc.ifci,
þafc er fyrirliugafc allt. heilög freÍBÍs áminiiing.
Lffsins vinna þín var þörf, Mefcal sona mðfcurlands
þafc um landifc spuifcist vífca ; mun þitt i.afn mefc gylltnm stöfum
fyrir marga íjekkstu’ afc strifa ljóma yfir gleymdum gröfum
fram vifc daufcans sólarlivöif. sveipaö fngrum sigurkrans.
lljálparsama höndin þ(n Og af þinnar frægfcar frjett
liressti veika, studdi aunia, fágafc skal þafc lengi standa
gerfci ljósa dapra drauma ; og yfir skína öldum landa
al því minning endurskín. af ókunnugri hendi sett.
B. Giör.dal.
H i n n ý j u
STJÓRNARL0G ÍSLANÐS
I.
^Ög uro liina stjdrnarlegu stöíiu Islands f ríkinu.
Vjer Christian hinn Níundi, aí Guös
háb Ðanmerkur konungur, Vinda og Gauta, her-
‘ogi f Sljesvtk, Holtsetalandi, Stóimæri, {>jett-
‘herski, Láenborg og Aldinborg,
pjörum kunnugt: Rikisþingib befir fallist A lög
ketSBi, og vjer stafcfest þau mefc saroþykki voru:
1. gr. Island er óafskiljanlegur hluti Ðana-
veldis meb sjerstökurn landsijettindum.
2. gr, A mefcan afc Island ekki hefur fulltrúa
5 ifkisþinginu, tckur þafc engan þátt f löggjöfinni
‘‘ói hin aliucnnu málefni ríkisins, en aptur á
^öt veifcur þess ekki krafist, afc lsland leggi
11 11 til hinna almennu þarfa ríkisins, á mefcan
8vo á stendur.
Um þafc, hvort Island eigi afc hafa fulltrúa á
þinginu, verfcur afceins ákvefcifc mefc lögum,
bæfci hifc almenna löggjafarvald ríkisins og
I'ifc
sjerstaklega löggjafarvald Islands samþykkir.
3. gr. Hin sjerstaklegu málefui Islands eru
essi;
Uin borgaralegu lög, hegningarlögin og
úómgrezlan, er hjer afc lýtur, þó verfcur
engin breyting gjörfc á stöfcu hæzta rjettar
Bem æzta dóms f íslenzkum malum án þess
kfc liifc almenna löggjafarvald ríkisins taki
I'átt f þvf;
'ögreglumálefni;
k jrkju- og kennslumálefni;
lækna- og heilbrigfcismálefni;
B'eita- og fátækramálefui;
6. vegir- og póstgöngur á Islandi;
6, landbúnafcur, fiskiveifcar, verzlun, siglingar
og afcrir atvinnuvegir;
8. skattamái beinlfnis og óbeinlínis:
9 þjófceianir, opinbeiar stofnunir og sjócir.
4. gr. 011 gjöld til alþingis og landsstjórnar,
er snertir þau málefni, senr nefnd voru í næstu
grein á undan, og þar á mefcal eptirlaun þau,
sem nú eru goldín efca eptirleifis verfca veitt
fslenzkum cmbættismönnum, er hafa fengifc lausn
frá embætii, et'a ekkjum þeirra efca börnum, skuiu
talin sjerstakleg gjöld Islands.
5. gr. Til liinna sjerstakiegu gjaida Islands
skal á ári hverju goldifc úr rikissjófcnum 30,000
rd. tillag og í 10 ár 20,000 rd. aukatiilag, sem
á þeini 20 árum, sem þá fara f hönd, verfcur
fært nifcur um 1000 rd. á ári, þannig afc þafc
sje alveg fallifc nifcur afc 30 árurn lifcnum.
Auk afrakstursins af þjófceignum Islands og
opinberum sjófcum, og af beinlínis og óbeinlínis
skattgjöldum, sem nú eru heiiut sainan efca eptir-
leifcis verfca innleidd á Islandi, skal taiifc með
liinum sjerstaklegu tekjum Islands þab endur-
gjald, vcxtir af láni og borgun uppí lán efca
þvi um Kkt, sem hvílir á Islcnzkum sveitartje-
lögurn, stofnunum, embættum efca gjaldþeguum
ríkissjófcnum til handa.
öll skuldaskipti, sem verifc hafa hingafc til milli
rfkissjófcsins og Islands, eru hjer mefc aiveg á
enda kljáfc.
6. gr. Gjöldin til liinnar æztu stjórnar hinna
fslenzku máiefna í Kaupiuannaböín og sömuleifcis
*) þafc virfcist sem hjer vantl eiua heuding.
Ritsljórinn.
— 65 —
M 39.-30.
til póstferfc á milii Danmerkur og Isiands skulu
greidd úr ríkissjófcnum.
Ef nokkurt gjald verfcnr lagt á þessar póst-
ferfir til hins sjerstaklega sjófs Isiands, verfcnt
jafn mikifc dregifc af árs tiilagi því, sem ákvefcifc
er handa Isinndi í 5. grein.
7. gr. þessi iög öfclast gildi 1. dag aprllm.
1871 Frá þessum tfma eru þau störf á enda,
sem ríkisþingifc hingafc til hefir ha!t á iiendi um
íyiiikomulag á himun sjcrstakiegu tekjuiu og
útgjöldum Islands.
Eptir þcssu eiga allir hiutafeigendnr sjer afc
hegfca.
Geíifc á Amalfuiiöii, 2. dag jamíarmánafcar 1871.
Undir vorri konunglegu hendi og innsigli.
C ii r i s t i a n R.
(L S) ____________
> Fr, Krieger.
II.
Stjórnarskrá
um hin lierstaklegu málefni íslands.
Vjer Christian hinn Níundi, af Gufcs náfc Daa-
merkur konungur. Vinda og Gauta, liertogi f
Sljesvfk, Uoltsetalandi, Stórnræri, þjettmerski,
Láiuborg og Aldinborg.
Gjörum kunnugt: Eptir afc frumvarp til fyrir-
konmiass á stjórnarmálefnum Islands fleirumsinn-
um böffcu verifc lögfc fyrir hifc íslenzka alþingl
án þess. afc þingifc helfci viljafc afhyllast þau,
hefur alþingi, sem haidifc var á árinu, sem leifc,
sunrpart í þegniegri bænarskrá, sumpart f þegn-
legu ávarpi, er iaut afc hinn sama, látifc f ijósl
þá ósk, afc vjer viidum gefa Idandi stjórnarbót
afc því leyti, er snertir hin sjerstaklegu málefni
þess, sjer f iagi á þá leifc, afc hdn gæti öfclazt
gildi á þessu ári, seru minnisvert er fyrir Island.
Mefc því vjer höfum fundifc ástæfcu til, afc
verfa vib beitni þelrri, sem þannig er frara kom-
iu frá voru kæra og trúa aiþingi, höfum vjer
allramildiiegast ályktafc mefc þvf afc Ifggja til
grundvallar frumvörp þau tii stjórnarskipunar-
laga, sem áfcur hafa verifc lögfc fyrir aiþingi, og
einkanlega taka tillit til atrifca þeirra, er tekin
voru frain f nefndii bænarskrá þing'in*,afc gefa
eptirfylgjanhi Stjórnarskra um hin sjerstakiegn
málefni Isluuds.
I.
1. gr. I öllum þcim málefnum, sem samkvæmt
lögum um bina stjórnarlegu slöfcu Islands f rík-
inu, 2. janúar 1871, 3. gr., varfca Island sjer-
staklega, hefir landifc löggjöf sína og stjórn út-
af fyrir sig, á þann liátt, afc iöggjafarvaldifc er
hjá konungi og alþingi f sameiningu, framkvæmd-
arvaldifc lijá konungi, og dómsvaldifc hjá dóm-
endunum.
Samkvæmt 2. gr. f tjefcum lögum tekur Island
aptur á móti engan þátt í löggjafarvaldiuu ab
þvf Ieyti, er snertir hin almennu rnálefni ríkisins,
á mefcan þafc ekki hefir fulltrúa á rlklsþingino,
en á hinii bóginn verlur þess heldur ekki kraf-
ist á mefcan, afc Island leggi neitt tii hinna al-
mcnnu þarfa ríkisins.
2. gr. Konungúr hefur hifc æfcsta vaid yfir
Sllnra hinum sjarstaklegu málefnum Islands mefc
þeim takmöikunum, sem settar eru í stjórnar-
skrá þessari, og lætur ráfcgjafann fyrir Island
framkvæma þafc.
Ilifc æfcsta valfc á Isiandi innan lands, skal
á ábyrgfc ráfcgjafans feugifc í hendnr landshötfc-
ingja, sem konungur skipar, og hefnr afcsetur
sitt á Islandi. Konungur ákvarfcar verksvifc iands-
höffcingja.
3. gr. Ráfgjafinn liefur ábyrgfc á þvf, afc
stjórnaiskránni sje fylgt. Alþingi kemur fyrir
sitt leyti ábyrgfc fratn á hendur ráfcgjafanuin
eptir þeim reglum, sem nákvæmar verfcur skipaö
fyrir ura mefc iögum.
Finni ulþingi ástæfcu til afc bera sjg upp
undan því, hvernig laudshöffciugi beitir valdi
því, sem honum er á hendur faiifc, ákvarfcar
konungur, er alþingi fer þess á leit, f hverjti
cinstöku tilfclli, hvort og hvernig ábyrgfcskuli
komifc frain á hendur honum
4. gr. Konungur veitir öll þess konar em-
bætli, sem hann hefur veitt hingab til. Breyt-
ingu má á þessu gjöra uiefc lagabofci. Engan
má skipa embættismann á Islandi, nema hann
hafi hin almennu rjetlindi innborinna manna
og þar á ofan iiafi fært sönnur á, afc hann bufi
fulinægt því, sem fyrir er rnælt f hiuuro ghd-
andi akvörlunum um kunnáttu f taáii iandsius.