Norðanfari - 26.11.1874, Blaðsíða 1

&endur kaupendum fcostnad-
arlaust; verd drg. 30 arkir
1 rd. 48 s/e., einstök nr. 8 s/c,
sölulaun 7. hvert.
A.uglýsingar eru te.knar i blad-
id fyrir 4 hver Hna. Vid-
aukablöd eru prentud á koatn-
hlutadeigenda,
fi3. ÍM.
FYRSTA þJOÐHATIÐAR SAMKOMA 1874.
(Kafli ur brjefi)
— — þú hefur epurzt fyrir um þjdBhátíB-
arhöld f öllum hjeruíum um allt land til a&
skýra frá þeitn í bla&i þínu, og sendir oss les-
endum þínum optast í hverju bla&i eitthvaí) um
þetta efni allt til þessa dags, og muntenn gjöra
þab lengi hjer eptir ef til vill. En hvefnig stend-
nr á því, aí> þú hefur ekki hingaB til sagt frá
hinni allra fyrstu þjöBhátííarsanikomu, sem
haldin Var á þessu ári? Hvernig stendur á
því aö þú seilist svo langt eptir þjóbhátíbartíf!-
indum, en getur ei þess er gjörist á sjálfri
Akureyri, höfubbóii NorBurlands og heimili BNor&-
anfara“? Akureyrarbúar eiga þó skiliö ab þess
sje minnzt, aö þeir voru hinir fyrstu allra Is-
lendinga, er hjeldu þjóbhátlbarsamkornu á þjóB-
hátíBarárinu; og vil jeg nú, um leib og jeg
ieyfi mjer ab vekja eptirtekt þínaáþessu, segja
í fám orfurn frá samkomu þeseari.
Mifsvetrardaginn, e&a föstudaginn fyrstan
í þorra, sem nú var 23. dagur janúarmána&ar,
hjeldu flestir hinir helztu menn á Akureyri sam-
kvæmi í húsi L. Jensens veitingamanns til a&
rainnast þúsundára afmælis Islands. þar var
allvir&ugleg veizla og voru, me&an aí> máltf&
var setiB, drukkin mörg minni, og kvæbi sungib
á undan hverju einu. Stýr&i Steincke verzlun-
arstjóri söngnum. Fyrst mælti húsbdndinn, L.
Jensen fyrir minni konungs vors og óskabi
hann, jafnframt því sem hann ba& konunginum
heilla og langra lífdaga, a& hans hátign mætti
bóknast ab gefa Islandi frjálsa stjá^'siekipumá^
áririu. — f>á vissu menn eigi hjer, a& kon-
ungurinn hafíi þá þegar gefi& stjórnarbótina. —
Fyrir þessu minni var sungi& kvæfi&: BVi&
öldum sollib Eyrarsund“.
þ>á mælti Einar Ásmundsson í Nesi fyrir
minnl Islands, og gat hann þess, ab þessi dag-
ur væri gamall hátíbardagur febra vorra, hann
hefbi í einu verib bæbi jóladagur og nýársdag-
ur þeírra. Fyrir 1000 árum hefbi hinn fyrsti .
landnámsmabur Islands, Ingólfur Arnarson, ver-
ib ab mibsvetrarblóti þenna dag, stabrábinn í
því ab fara á árinu ab byggja Island, og hefbi
hann þá víst, svo mikill trúmabur sem hann
var, heitib á gubina ab farsæla þetta fyrirtæki.
Nú skyldum vjer eigi láta oss mi&ur fara,
heldur bibja allir í einum hug Ðrottinn ab vernda
og blessa ura ókomnar aldir hina „eldgömlu
Isafold“, sem, væri elskuleg móbir flestra er vib-
staddir væri, en móbursy9tir sumra (því ýmsir
í samkvæminu voru danskir menn). A undan
þessu minni var sungib kvæbib: sIsland, Island,
ó ættarland!“.
þá var sunginn danskur þjóbsöngur og
mælti sí&an Slefán Thórarensen bæarfógeti fyrif
minni Ðanmerkur. Dm Ieib og hann bab þess-
ari mó&ursystur vorri Islendinga allra heilla og
hamingju, óskabi hann sjer í Iagi að samkomu-
lagib milli systranna, Ðanmeikur og hinnar eld-
gömlu Isafoldar, mætti hjer eptir verba sem
bezt, og a& samvinna þeirra beggja ab sama
setlunarverki undir stjórn sama konungs mætti
færa sem mestan og beztan ávöxt, þeim bábum
til gagns og sóma.
Sí&an var sunginn norskur þjó&söngur og
mælti Páll Magnússon fyrir nrinni Noregs, hins
forna ættlands vors, er vjer eigum einkum kyn
vort a& rekja til.
Einnig var þá sunginn sænskur þjóbsöng-
Ur og mælti Hansen lyfsaii fyrir minni Sví-
Kió&ar, hins mesta lands af hinum norrænu
tjóblöndura.
AKDREYRI 26. NÖVEMBER 1874.
I samkvæminu var enn fremur drnkkið
mi'nni þórs og raælti Einar í Nesi fyrir því.
Trú forfebra vorra á Nor&urlöndum fyrir 1000
árum, sagbi haun, var meðal annars ólík vorri
trú í því, ab hver eigiulegieiki gubs var álit-
inn ab vera sjerstakur gu&dóínur, og menn trúbu,
ab sjerstakur gub úthlutabi mönnum hverri sjer-
legri gubsgjöf. þór var gub máttarins, sem
gaf þor og þrek, þess vegna dýrkubu nánustu
forfe&ur vorir hann helzt, því þeir voru sjó-
hetjur og víkingar, þar sem hinir fritsömu
bænt’nr einkum í Ðanmörk og SvíþjóB dýrkubu
mest Frey, guð frjófseminnar. En þó þór sje
nú stiginn nibur úr tigninrii á Norburlöndum,
þá ætti hann enn ab vera Nor&urlanda þjóbum
til fyrirmyndar f því ab girba sig megingjörb-
um og hafa á iopti hamarinn Mjölni, til ab
verjast jötnum þeim, sem búa í nánd vib þær
og vilja þrengja kosti þeirra.
Hib sjöunda minni, er drukkib var í giid-
inu var minni kvenna, og mælti Eggert Laxdal
fyrir því.
Ýms minni önnur voru sí&ar drukkin, enda
sfób samkvæmib Iangt frain á nótt, og drukku
menn fast.
þJOÐBATIÐ REYKDÆLINGA.
þab hefur dregist fyrir mjer, heiðrabi rit-
stjóri, ab skýra y&ur stuttlega frá þjóbhátíbar
haldinu hjer í Helgasta&ahreppi 2. dag júlím.,
mest vegna þess, ab jeg áleit a&ra betur fallna
til .þ.pt!fi ?t> núg. Ejinda.«»- ‘irijin var aí> Brú-
um vib Laxá, sóktu þangað allmargir úr hrreppn-
um þó kalt væri um daginn. þar voru reist
boib og bekkir, fóru veitingar fram undir beru
lopti, þar ekki voru föng á a& koma upp svo
stóru tjaldi a& næg&i handa svo mörgum. A
fundarsta&num var reist veifa, sem Arngrímur
Gíslason hafði málab á valsmynd meb útbreidda
vængi. Fyrir framan myndina f efra horni var
rau&ur kross en í nebra horni opin bók, sem
átti a& tákna nú-öidina. Fyrir aptau valsmynd-
ina í efra horni sást hamar þórs meb hönd á
skaptinu en í neðra horni vopn fornmanoa, sem
átti a& tákna fornöldina. Af prestum voiuekki
abrir á fundi en prófastur síra Benedikt á Múia,
sem setti fundinn og mæiti seirina fagurlega
fyrir minni Isiands; Ijób voru og flutt f sömu stefnu
af bónda Sigurbirni Jóhannssyni allsnotur. Eitt
hib helzta umtaísefni var ura almenn samtök
til a& endurreisa brú þá, sem fyrrum var á
Laxá rjett hjá fundarsta&num, Tóku flestir vei
undir þab mái, sem prófastur gjörbist hVatamab-
ur a&. Voru helztu menn me& prófasti, sem
oddvita kosnir í nefnd til a& framfylgja þvf. A
fundinum skemmtu menn sjer meb glímum, dans-
leik og hljóbfæraslætti, en fyrir og eptir voru
sungin vers úr þjóbhátíbarsálmum síra Helga.
B. M.
Nú hittast menn á hátí&legum degi
þars hamra-búi drynnr fornann söng,
og kVíslar straumi klungurlagba vegi
með hvin og roki frara úr gljúfraþröng;
ei kennir þrot hans kynja máttur stríður,
hans kvæ&a efni jafnt hib sama er,
hann segir: áfram, áfram tíminn lí&ur,
því aldatal og sagan vitni ber.
Sem eina þjób, a& merkum alda-mótnm
oss mjallfróns-búa tímans-foss nú bar,
og eptir föngum fagnabar vjer njótum
— 121 —
M 55.-56.
vib fró&ra orb, og me&al giabværðar;
já! markverb er oss manndáb fyrri tíðar,
þá mundin Ingólfs reisti íslenzkt bú
og vjer hans arfar, öldum tíu síbar,
þess endurminnumst bátíblega nú.
jþví skal oss Ijúft ab lypta anda hlýjum
meb lof og þökk, í trúar-sameining
til alda fö&ur, fjærri jar&ar skýjum,
sem fri&ar-væng sinn breiðir oss um kring.
Hann Ijet oss mæta mæbu-storma kalda
bvo mátt bans tignar kenna hlytum vjer,
en hæbst þá gnæfbi harms- og neybar-alda
var hjáipin nærst, þab sannar árstíb hver.
Svo látum þangab frjálsann anda flýja
sem fasta vígib Drottins hjáipar er,
og bi&jum hann um náb og biessun nýja
á nýrri tíb sem oss ab höndum fer.
Hann biessi sinna or&sins þjóna anda,
hann íslands stjórum vísi í kærleiks spor,
hann blessi sjerhvers byggb, og verkin handa,
hann blessi lands og sjávar afnot vor.
Yort sveitarfjelag hingab safnast hefur
svo hátíb vor sje eining bróburleg,
oss heilög skylda skílaust þar meb krefur
ab skunda ailir mannkærleikans veg.
Sem úí til hafsins ibar fossinn sterki
þótt ís og klungur fijetti honum bönd;
8vo hvetjum ferb und frelsisástar-merki
ab fullkomnun sem þráir mannains önd.
£b. J.
LÖG GEGN OFDRYKKJU.
Árib sem leið (í janúar 1873) var það lög-
leitt á Frakkiandi, ab hver sem fyndist ölvabur
á mannamóium eða veitingastofum skuii vera
sektaður um 1 til 5 franka (34 sk.—1£ rd) og
gista fangelsi að auki. þegar einn hefur
unnib tii hegningar fyrir ofdrykkju og þoiab dóur
en ver&ur brotlegur aptur ábur en árib er li&ið,
liggur vi& 6 daga til 1 mánaðar fangelsi og
fjársekt frá 16 til 300 franka (allt a& 100 rd )
verbi hann ölófur hið þribja sinn innan árstíma,
varbar þab hinar áðurnefndu frekustu sektir
tvígildar, hann missir einnig kosningarrjett og
kjörgengi og alla tiltrú, ekki má hann heldur
bera vopn 2 ár samfleytt. Sá er selur drukkn-
um mönnum eba unglingum innan 16 ára á-
fenga drykki eba leyfir þeim ab neyta þéirra
í húsum sínum, skal greiba 1 til 5 franka í
bætur auk fangelsishegningar; brjóti hann í 2.
sinn innan ársfrests, liggur vj& fange|si j 6 daga
allt ab mánubi, og fjárútlát frá 16 til 300 franka;
en sje biotib { 3. sjnn jnnan árstíma, varbar
þab á&nrnefndu þyngstu hegningu tvígilda auk
missis þegnlegra rjettinda, og yfirvaldib getur
lokab vínsölubúbinni eba bannab sakadúlgunum
a'!a vínsölu. Hver sem lofar unglíngi innan 16
ára, ab drekka frá sjer vitib, ver&ur sekur um
16 til 300 „franka* og skal gista f fangeisi
6 daga eba ailt ab mánubi. Yfirvaidinu er heim-
ilt að láta festa upp dóminn hvar sem vili til
sýnis, og lögin gegn ofdrykkju skulu vera ti|
sýnis á hverju veitingahúsi og opinberum stöb-
um. þegar verib var ab ræía nefnd lög, urbu
menn þess vísari, ab frá 1849, hafbi tala þeirra
er látizt höfbu aí ofdrykkju, vaxið frá 331_587,
og tala hinnasem í ofdrykkju höf&u rábib sjálf-
um sjer bana, frá 240 til 664. Ab sömu til-
tölu hefur fjólgab stórglæpum, er unnir hafa
verib í öiæ&i. A 20 árum hefur tala vitfirringa