Norðanfari - 26.11.1874, Blaðsíða 2

— 122
fimmfaldast og veldur því ofdrykkja, þvi af
hverjum 100 vitstola, eru 25—40 or&nir þaí>
af heunar völdum. Lög þessi hafa nú Frakkar
sett eptir allt drykkja sjálfræfciö, því áíiur mátti
liver ma&ur drekka frá sjer vitib ai> ósekju. og
vi& sölu áfengra drykkja voru engar skor&ur
reistar.
— I rfkinu Illinois í Nor&urameríku er þa& leitt
f lög, a& hjón, börn, foreldrar, fjárbaldsmenn og
a&rir. er balda verkamenn, sem ver&a fyrir skafca á
heilsu, efnum e&a atvinnu sakir ofdrykkju þeirra
sem eru í þjónustu þeirra, geti krafizt ska&abóta
af þeim er selt hefir þeim áfenga drykki. Eng-
um er heimilt a& selja áfenga drykki nema hann
ve&setji 8 þúsundir dala í væntanlegar skafca-
bætur. Unglingum má ekki selja ölföng, nema
í móti komi skriflegt Ieyfi frá fjárhaldsmönnum
þeirra, og drykkjumönnum alls ekki, allt undir
35 til 170 rd. sektir og 10 til 30 daga fangelsi.
I Lý&stjórnarríkinu Ekuador í Su&ur-
Ameríku, er hver sem hittist drukkinn á manna-
mótum settur í var&hald í 3—S daga, e&a sekt-
a&ur um 50 rd. Verfci bann optar brotlegur, er
sektin tvöföldu&, og í 3. sinni er hann útlægur-
Vínsölumenn eru skyldir a& gre'fca 3—40 rd*
bætur fyrir hvern sem sjest drukkinn inni
á veitingastofu þeirra, og komi slíkt optar
fyrir, getur lögreglustjórinn læst veitingabúsinu.
(sjá „Almindelig Kirketidende® 1873, nr. 12).
Ur brjefi frá Canada ds. 31. júlí 1874.
------„þa& hefur opt veri& dá&st a& bindindis
samtökum manna í Bandaríkjunum a& undan-
förnu, og er óefafc a& fjelög þau, er bafa veriö
stofnufc í því t'IIiti, hafa gjört mikifc gott, samt
vir&ist a& drykkujskapur hafi verifc þar orfcinn
hcldur mikiil seinustu árin, því kvennfólkifc
hefur nýlega fundifc ástæ&u tii a& skerast í leik-
inn. Hinar mestu hef&arkonur í ýmsum stór»
bæjum tóku sig saman um a& sporna af al-
efli móti þessum of algenga lesti, me& því a&
fá menn sína, syni og kunningja til a& ganga í
bindindi. þær halda me& sjer fuDdi og gjöra
ræ&ur opinberlega á móti lírykkjuskap, og bafa
þessar tilraunir haft ey&ileggingu margra Bach-
usarhalla í för me& sjer. þær vakta jafnvel
innganga ölveitingahúsa, og þeir er gjöra sig
seka í drykkjuskap, eru ekki lifcnir í húsum
fjelagslima. I nokkrura stórbæjum eru a& sögn
öll veitingahús loku&. Margir eru óvinveittir
þessu tiltæki og hæ&ast aö þvf í blö&um og
ritum, og kalla þa& kvenna ölstríb (Womens
wiskey war), en fleiri eru svo skynsamir a&
styrkja þa&. Allmörg bindindisfjelög eru í
Canada en þó er ofmikill drykkjuskapurinn.
þa& er alltaf veri& að hækka toll af áfengum
drykkjum, og ýmsir eru að berjast fyrir því á
a&alþingi Canada, a& banna me& lögum tilbún-
ing og innflutning áfengra drykkja. þa& eru
öll líkindi til a& þessu verfci framgengt mefc
timanum. þetta mun smátt og smátt ná hylli
allrar þjó&arinnar*.
Vilji menn nú ekki mefc eindregnum og
fúsum samtökum skilja vi& víndrykkjuna, þá
eýnist oss óskaráfc, a& ofannefnd lög og sam-
þyktir væri leitt í lög á Islandi. og um ieifc af-
arhár tollur lag&ur á alla vínsölu, hærri en toll-
urinn af brennivíni, er flutt var til Akureyrar
1072—73 sem var a& upphæfc: 3rd.26sh.,
(sjer er nú hvor upphæfcin!!), sjá Skýrslur um
Landshagi á Islandi 1874, bls. 721.
FRJETTIB.
Úr brjefi úr Vatnsfir&i, d. 30. sept. 1874.
BSumar hjer kalt og jafnast þurt fram a& rjett-
um. Gravöxtur í minna lagi einkum á hörfc-
um túnum, en nýting fremur hagstæ&. Margir
hafa því heyjafc allsæmilega. Nú virfcist haust-
i& ætla a& byrja en hrikalegar en í fyrra. Næstl.
laugardag byrja&i nor&angarfcur, og sí&an á
sunnudag má heita a& hafi verifc upprofslaust,
me& ofsavefcri, einkum mánudaginn, fannkoma
Og töluVerfcu frosti, svo snemma á tíma, og er
enn ekki afljettilegt. Kýr eru alkomnar inn,
fje sumt ófundifc og fennt í afrjettum, hey úti
og óþakin, tlÚ8 í ófltandi og opin, og eldivifcur
óheimfluttur. Er líklegt, menn vari sig betur
enn í fyrra, ef tí& breytist eigi mjög ktil batn-
afcar, a& þessum ósköpum afloknum. Fiskiafli
hefir fremur veri& gó&ur f sumar út me& Djúpi
hjer inn frá miklu minni, og af fæstum stund-
a&ur um sláttinn. Fjarska mikifc af smokk til
beitu (kolkrabba) hefir rekifc á Skutuifir&i (Isaf.
kaupstafc) og nokku& meira og minna, svo a&
kalla í hverjum fjar&arbotni. Mesta dýrtí& er
á öllum hlutum, bæ&i í kaupstafc og manna á
milli, og ekki Ijett a& koma fram stórum búum
fyrir fátæka frumbýlinga. Bjer vildi þafc slys
til 22. júní, a& skip sexrói&, sem Gunnar hrepp-
stjóri HalIdórs8on í Skálavík, sendi þann dag
til a& sækja saltfisk blautan út ■ Ögur mefc 4
mönnura, sökk af ofhlefcslu (samanl. 29 hundru&
af fiski?), náfcust 2 mennirnir, er hjeldu sjer
uppi á farvifc af skipinu, en 2 unglingspiltar
drukknuðu; var annar þeirra bjefcan af heimili,
Hannes 17? ára, sonur a&sto&arlæknis Hall-
dórs Jónssonar og Sæunnar Hannesdóttur prests
Arnórssonar prófasts Jónssonar. Var þa&
mcrkilegt a& lík hans rak óskaddafc út vi& Arn-
arnes, skammt frá því sem afinn sjera Hannes
Arnórsson haf&i drukknað fyrrum 1851, voru
foreldrarnir þá stödd á Isafirfci og ljetu jar&a
hann þar vifc hlifc afa síns 17. ágúst. Nokkru
á&ur vildi svo til a& forma&ur á þessu skipi,
Ebenezer nokkur Knútsson í Skálavík, duglegur
ma&ur hjerum 25 ára, en nógu djarfur, skar sig
af ógáti á Ijá í ristina, og var tregt afc lækna
sárifc, snjerizt þar a& önnar veiki, svo hann dó
af þeim afleifcingum 6. þ. m. Skipifc sökk
skammt frá landi komifc, átti a& reyna a& slæ&a
upp, en þa& varð ekki fundifcB.
Úr brjefi úr Landeyjum í Rangárvallasýslu,
dags. 18. septemb. 1874. „Hjefcan eru fá fög-
ur tí&indi a& segja. Vertífcarafli varð hartnær
enginn, vorafli næsta lítill, og heyskapur er
bæ&i vegna grasbrests og vætu mefc rýrara móti
á íiestum bæjum hjer í Landeyjum. Af því
verzlanin beflr líka or&ifc mefc erfifcara móti, má
óttast fyrir skorti á björg hjá almenningi. Háls-
vciki á fullor&num og barnaveiki í börnum hefir
stungifc sjer nifcur; enginn fullorfcinn hefir samt
dái& úr þeirri veiki, svo jeg viti til, en langt
var cinn ma&ur leiddur f sumar. Einstöku
börn bafa þar á móti dáifc, en ekki eru ennþá
mikil brögfc a& barnadaufcanumB.
Úr brjefi úr Reykjavík d. 20. októb. 1874.
„PÓBtskipi& kom hingafc a& kveldi dags 15. þ.
m., me& því komu fáir farþegjar. Merkastur
þeirra var Benedikt Gröndal. Hann kom me&
konu og barn, því nú hefir hann fengi& veit-
ingu fyrir kennaraembættinu, sem laust var vifc
latínuskólann. Hann kennir ensku og landa-
fræ&i vifc skólann og latínu og dönsku í nefcsta-
bekk. þrátt fyrir öll þau kennara umskipti,
sem or&ifc hafa vifc skólann nú á seinni árum,
er þó lítil von til a& hifc gamla skur&gofc lat-
ínan og latneskur stýll ver&i lækkafc í sessi, þa&
ver&ur ekki me& ö&ru móti, en hiö löggefandi
þing vort skcrist í leikinn og sjái til þess a&
skólinn veiti lærisveinum sínum a&ra og gagn-
legri kennslu en nú er. þa& er sagt a& skóla-
stjórnin, sem nú er, hafi sagt, „a& lærisveina
varfci ekkert um þa& sem kennt sje, þeir eigi
a& læra þa& sem þeim er sagt, hvert þa& sje
nytsamt og menntandi fyrir þá efca ekki, þa&
komi þeim ekkert vi&“. Hjer í Reykjavík var
kosifc til þings 29. sept. Sóttu 81 kjósendur
af 166, og mátti þafc heita allvel sótt, því vefc-
ur var fremur slæmt. Hjer höf&u gengið nokkr-
ar æsingar mefcal manna, a& koma Einari prent-
ara þóríarsyni inn á þing, eu eigi hlaut hann
þó íleiri en 15 atkvæ&i á kjörfundinum, Hall-
dór Kr. Fri&riksson hlaut 40 atkvæ&i, Árni
landfógeti Bjarnason 24 og Magnús Stephen-
sen yfirdómari 2. Lýsti því næst kjörstjórnin,
en í henni voru a& eins löglærfcir menn, a&
Halldór sje rjett kjörinn, þó hann fengi ekki
helming atkvæ&a. Nú hefir Halldór afsalafc sjer
kjörbrjefi sínu og skal því kjósa í annafc sinn
31. okt., og er vonandi a& Halldór Fri&riksson
verfci fyrir kosningu. Sjera Páll á Prestshakka
er kosinn fyrir Vestur-Skptafellssýslu.
Tí&in hefir verifc köld, þa& sem af er þess-
um mánufci, og rigningalítil. Fiskiafli er lítill,
enda gefur sjaldan á sjó fyrir nor&anstormum-
„Isafold" er byrjufc a& koma út og eru þegar
komin út 3 nr.; hún ver&ur efalaust gott og
fró&legt blafc. Nú eru og stjórnartífcindin byrj-
u& a& koma út, og gefur landshöffcingjaritarinn
Jón Jónsson þau út“.
Ur brjefi úr Húnavatnssýslu ds. 26. okt-
187 4. æBág hefir tí&in verifc frá því f rjett-
um allt til þessa dags, og yfir höfufc ekkert betri
enn í fyrra haust. Vegna ótífcar hafa fjárleit-
ir farifc mjög miajafnlega, og vífcat misheppnast
meira og roinna, svo sumstafcar eru seinni göng-
ur enn nú ógengnar, og eru heimtur á fjalla-
fje því yfir höfu& slæmar. Me& naumindum
hafa menn geta& fengifc inn eldivi& óskemmd-
an; óvífca orfcið borifc á tún, og eptir því hafa
önnur naufcsynleg haustverk gengifc, a& ógleymd-
um hrakningi þeim er orfcifc hefir á mönnum
og skepnum, í kaupstafcarfer&um og vi& slátr-
un á verziunarfje. Skur&ur hefir í haust orfcifc
me& rýrasta móti, enda hefir saufcfjena&ur vegna
tí&arfarsins alltaf verifc a& hrakast ni&ur sífcan
f rjettum. þessu mega ásethingsmennirnir ekki
gleyma, þegar þeir setja á heyin í haust, sem
vífcast eru ( minna lagi, og yfir höfufc miklu
minni en í fyrra haust, eirinig laus og ódrjúg
til fó&urs, því óvífca hefir hitnafc í þeim, og svo
munu þau reynast Ijett og áburfcarfrek. A1
þetta þurfa heysko&unarmenn a& taka til greina,
ef vel á a& fara. þeir mega ekki, án eigin
skofcunar, fara eptir sagfcri hestatölu, sem opt
er óárei&anleg, bandi& misstórt, og heyin mjög
misjöfn a& verkun og gæ&um. Á hinum sein-
ustu árum hafa amtmenn og sýslumenn skipt
sjer langtum minna af heysko&unum ásetning,
enn á&ur, a& einstöku yfirvöldum undanteknum.
þó gætu þeir eptir stöfcu sinni, unnifc mest
gagn í þessu fyrir sveitabóndann, svo mjög á-
rí&andi velfer&armálefni, ef þeir vildu gjörast
ötulir og árvakrir forgöngumenn fyrir því, og
þar vi& ávinna sjer heifcur, þakklæti og vel-
vilja enna undirgefnu. Nú er útlit tí&arfars, á-
standi bóndans, mefc tilliti til heyja og skepna
8vo ískyggilegt, a& skepnum manna sýnist vera
mesta hætta búin, vegna fó&urskorts á hinum
nýbyrjafca vetri og eptirfyIgjandi vori. Menn
mega ekki gleyma því, a& flestir kaupsta&if
norfcanlands, eru nú or&nir uppiskroppa af mat-
vöru efca ver&a þa& brá&um, og hið sama er
sagt um Vesturland, svo ekki ver&ur þanga& að
leita eptir björg handa skepnunum, sem næst-
lifcin vetur og vor var& mörgum til lífs, kúm,
kindum og hrossum. Nú ættu því amtmenn,
sýslumenn og breppstjórar, ásamt me& beztu
mönnum í hverjum hrepp, e&ur eptir hinum nýju
sveitarstjórnarlögum, amtsráfcifc, sýsluráfcifc og
sveitanefndin að taka höndum saman til a& koma
á árlegum tryggjandi heyjaskofcunum, og þa&
hvort heldur heyjast hefir vel e&ur illa. Ef
þeir gjöra þa&, þá er þessu velfer&armáli vel
borgifc, og þarf til einkis valdskur&ar a& koma,
heldur fer almenningur smátt og smátt a& kann-
ast vi& nau&syn ásetninganna, e&ur sætta 8!<5
vi& venjuna.
I hverjum hrepp þurfa a& vera 2 ela
ásetningsmenn, útvaldir af hreppsbændum, og
útbúnir me& reglubrjef frá yfirvaldinu, en laun-
afcir af hreppnum, eptir því sem þa& ákve&ur,
eíur heldur sýsluráfci&, þegar þa& er ákomi&og
fer a& verka. Bezt fer þa&, a& sömu ásetn-
ingarmenn sjeu vi& f hi& minnsta 3—4 ár, haö
kosning þeirra tekizt vel í fyrstu. Nau&syD-
legt er, a& heyskofcun fram fari í hi& minnsta
tvisvar á vetri, hin fyrri stuttu eptir veturnæl1'
ur eu hin sífcari milli nýárs og mi&svetrar; þarf
þá tíma til a& líta eptir ástandi skepnanna, bir&"
ingu, heygjöfum og heygæ&um m. fl., þvfáþví
grundvallast a& miklu .leytl ákvör&un heyforí-