Norðanfari - 12.12.1874, Blaðsíða 3

— 127 —
sem allt ætti a<b skrásetjast og sendast sífan
sýsltimanni og amtmanni, er þá gjöríu þær ráí-
stafaair er tiltækilegastar þættu, og meíal ann-
ars gjöra hverjum þeim, sem gefur sig út fyrir
ab vera »agent“ a& skyldu, at) hafa sett nægi-
legt ábyrg&arfje fyrir gjöríum sínum, t. a. m.
undiragentar eitt til tvö þúsund ríkisdali, og
yfiragentinn minnst 8—10,000 ríkisdali. því
hvat) sto&ar þa& oss Islendinga, þótt agentar f
oírum löndum hafi sett þar svo og svo mikiö
ve& e&a fje f ábyrgb; þeir einir geta haft gott
af þvf, sem þar innskrifast til vesturfarar, (hvort
heldur þeir hafa bei&st eptir því, e&a hafa ver-
i& ginntir til me& ýktum ef eigi lognum lýsing-
um um Canaanslandib vestra), en hjer á landi
*er allt ö&ru máli a& gegna. Reynslan hefir
sýnt, a& þá menn bjer hafa þurft a& leita rjett-
ar síns f ö&rum fjarlægum löndum, hversu
kostna&arsamt og rjett ómögulegt, þa& hefir ver-
i&, t. d. a& fá reál sín dæmd vi& bæsta rjett.
Rjettast er og e&lilegast a& hver eigi vi& sinn
sala a: útflutningsmerin vi& agenta hjer, er ættu
a& hafa fje þa& í höndum, er á&ur er stungib
uppá frá fólksútflutningafjelögunum, e&a hinum
erlendu yfiragentum þeirra. Allar skýrslur um
þetta, ættu sí&an s& sendast yfirstjórn landsins,
er setti um þetta brá&abyrg&arlög, e&a rá&staf-
anir, er giltu til þess alþing kemur næst saman.
þab er alls ekki tilgangur vor me& línura
þessum, a& tálma& sje áformum þeirra manna,
er þegar hafa sta&rá&i& a& flytja til Vestur-
heims, heldur einmitt til ab vernda rjett þeirra,
gegn agentum og flutninga línum, og a& menn
ekki rösu&u a& útflutn ingi fyrir rá& fram, því að
oss hefir opt svi&i&, jafnvel blöskra&, a& sjá landa
vora, ættmenn og vini, sárt leikna af þeBsum
orsökum, og a& allt skyldi látib afskiptalaust.
S. R.
þJÓÐHÁTIÐIN
I Skagafir&i, f minningu þess, a& Island hafíi
veri& byggt í 1000 ár, var haldin a& Reynistab
á þingmaríumessu, e&a 2. dag júlím. eins og
ví&ast hjer nor&anlands. Nokkru áiur haf&i 7
manna nefnd myndast f sýslunni, til aö undir
búa allt er me& þyrfti, svo a& hátí&arhaldib
gæti farið skipulega fram, og þrír ungir efni-
legir menn sjerstaklega kosnir til allra útvega
«g framkvæmda. Sýsluma&ur vor, E. Briem,
sem var forma&ur nefndarinnar, leyf&i gó&fús-
lega, a& hátí&in væri haldln á heimili sínu;
haf&i hann og hvatt þangab nefndarmenn til a&
ræ&a um allt fyrirkomulag hátí&arinnar, og Ijet
á sinn kostnab reisa húsgrind mikla sunnan-
Undir bæ sínum, en tjald allmikib og haglega
til búi&, var byggt yfir og framaf til skýlis fyrir
fundarmenn; var þa& gjört á kostnab allrar sýsl-
Unnar. Hátííina stíktu á 300. manns, og var
þar vi&staddur Landslröí&ingi vor Hilmar Finsen,
sem um þa& leyti var á embættisferb sinni Iijer
uor&anlands. þegar a& morgni hinn 2. d.júlím.
var fagna&arblæja uppdregin; en hátí&in byrja&i
kl. 11 me& gu&sþjónustugjörö í kirkjunni. \ar
fyrst sunginn sálmurinn 10. í þjó&hátí&arsálm-
Um prestaskólakcnnara H. Ilálfdánarsonar, en
presturinn Hjörleifur Einarsson í Go&dölum flutti
læ&u í forföllum hiera&sprófastsins síra Jáns
Ballssonar og lag&i út af Ðav. sálm. 7, 16 —tf
ug 85, s — 9 v.; á eptir voru sungnir nr. 8
og ii f sömu sálmum. A& lokinni guisþjón-
Ustugjörb veitti framkvæmdarnefndin þeim hress-
ingu, sem skrifab höf&u sig til bor&halds, en
u&rir fengu hana hjá veitingamanni sem fenginn
haffcí verib. A& því búnu voru menn kvaddir
til fundar, og var umbo&smafcur Ó. Sigur&sson
i Ási valinn fyrir forseta. A nefndarfundi a&
Beynistab 17. júnf, haf&i uppástunga verifc sam-
bykkt um 4 roálefni, er ræ&a skyldi á þjób-
hátífcinni sýslunni til framfara. Var þa& fyrst
'erzlunarmál vort, þá' um brúagjör&ir á 4 hættu-
*egustu þverám í sýslunni, þá um a& hafa sam-
tek í hverjum hrepp til a& útvega sem flest
hægvirknistól og vjelar til a& flýta fyrir hand-
ifcnum vorum og þá, a& stofna almennt fram-
fara og búna&ar fjelag í sýslunni sem og spari-
sjób og voru vissir menn valdir til framsögu í
hverja af þessum málum, en vegna naumleika
tímans gat a&eins verzlunarmálib or&ib fullrætt
me& fram af því a& vjer Skagfir&ingar ur&um
a& grípa þetta tækifæri til a& velja embættis-
menn f verzlunarfjelaginu eptir hinum nýju lög-
nm þess, sem samþykkt voru á Bor&eyri 22—23.
júní næstl. Var í einu hljó&i samþykkt, a&
sty&ja sem rækilegast fjelagib me& verzlun og
tillögum, og var Jón ó&alsbóndi á Ví&imyri flutn-
ingsma&ur þess máls. Kl. 6 var gengib til sam-
sætis. Var veizlusalurinn búinn hi& bezta og
skipulegasta og sátu nærlOOmanns; voru veit-
ingar hinar kostulegustu sem föng voru á og
vín gó&, og 8tó& herra sýsluskrifari G. Briem
fyrir þeim, sem var einn í framkvæmdarnefnd-
inni, Landsföf&ingi vor skipa&i öndvegi, og var
samsætib hi& skemmtilegasta. þar voru mörg
minni daukkin: Fyrst konungs; fyrir því mælti
umbo&sms&ur 0. Sigur&son, þá fslands (sýslu-
ma&ur E. Briem), þá Ingólfs landnámsmanns
(Fri&rik Stefánsson í Vallholti), þá Landshöfb-
ingja (sfra Hjörl. Einarsson). þá mælti Lands-
höftingi fyrir minni Skagfir&inga, og a& því
búnu flutti ó&alsbóndi J. Arnason honum kvæ&i
þetta a& fornum sib:
Fönnum skautub Skagfir&inga
skrautieg brosa fjöllin há,
af því til vor hvarf nú hingab
á hátíb þúsund ára sá,
sem a& æ&stur lands og lý&a,
lof&ungs Dana fyrir hönd,
gæta skal a& hver einn hlý&i
belg a& verndist fri&arbönd.
Oss er hátíb hann a& líta
á hátí&legri gle&istund;
Gar&arseyjan bæru hvíta
vi& honum brosir giö& f lund.
Tökum háum herra móti
hans svo nærvist gle&jumst f,
kærleiks mæti hót svo hóti,
a& hrein eindrægni spretti af því.
Frónshöf&inginn lifi lengi
lifi svo f hárri stjett,
a& framar þurfi efast engi,
a& hann stundi lög og rjett.
Upp á þa& me& horn f höndum
hefjum bræ&ur raust og mál
látum fjörgast líf sem öndu,
Landshöf&ingjans drekkum skál.
þá var og mælt fyrir minni E. Briem sýslu-
manns (síra Hjörl. Einarsson), þá Landshöfö-
ingjafrúarinnar (læknir Arasen). þakka&i Lands-
höf&ingi þá skál, og œælti fyrir skál kvenna.
þá mælti og læknir Arasen fyrir skál herra
verzlunarstjóra Snorra Pálssonar og Siglfir&inga,
og kand. Skapti Jósefsson hins nýja alþingis.
Eptir boröhald var kafFi veitt þá tóku menn
sjer enn tíma tii a& tala ura almenn málefni og
voru þá tveir menn kosnir til þjngvalfafundar
fyrir sýsluna; sífcan tóku menn a& gle&ja sig
me& hófiegri samdrykkju og sag&i þá ófcalsb,
J. Arnason fyrir skál frelsishetjunnar Jóns Sig-
ur&ssonar í Kaupmannahöfn me& þessu kvæ&i:
Oss hefur margt til glefci gengifc
gó&an hátí&is li&inn. dag,
minni drukkin; því frelsi fengib
oss færir betri stjórnarhag,
En hverjum þakka helzt vjer megum
hugfast nú skyldum þessa stund;
nafn hans ódau&legt eiga eigum,
sem aptur taptan fær&i’ oss mund.
þaí) er sá Jón sem einn af öllum
ægishjálm bar og sigurmál
f frelsishú&ar hör&um föllum;
honum því signum þessa skál.
þá skemmtu menn sjer me& dansi, söng og
hljó&færaslættv og stób sú skemmtun me& veit-
ingum langt fram á nótt, og fór allt fram me&
gla&vær& og gle&i, samfara þeirri kurteysí og
alvörugefni, sem tækifærinu var sambofcib.
ÁSKORUN.
í aDglýsingnm þeim, er standa í Nor&anfara nr. 55
—56., þ. á, sem þeir herrar G. Lambertsen (Emigranti-
ons agentj og Eiríknr Halldórsson aoglýsa, vi&víkjandi
skipsútvegnm til Yesturheims flntninga, vir&ist vera brýn
nan&syn, a& skora á þá og þeirra undir agenta, a& þeir
hi& fyrsta, a& ske& getur, auglýsi mönnum hva& flutn-
ingnrinn fyrir hvern einstakann mann skuli k«sta á þeirri
minnstu (manna) töln, er skip fæst eptir, a& flvtjahje&-
an, til tiltekins sta&ar f Vesturheimi (t. d. Qvebeck); en
ekki einnngis segja hvor nm sig: „a& flntningurinn ver&i
svo hillegnr sem framast má ver&a“; því ank heldur settu
þeir herrar, a& geta anglýst, hva& kosta&i a& fá hvert
flntningsskip sem vera skyldi, a& ákve&inni lestatöln (e&a
Tons) og hva& hvert þa& 6kip rúma&i marga menn, me&
ákve&nnm farangri þeirra, a& þyngd; svo öllnm gæti or&-
i& ljúst fyrirfram, hva& flutningsgjald þyrfti a& vera fyr-
ir hvern einstakann manu; og me& þeim hætti mundu list-
bafendur ganga ljúflegar a& iáta skrá BÍg, heldur en þegar
einnngis er anglýst í þokn e&a rá&gátn, hverjir þessir
b e z t n kostir mnni ver&a, þvi ætí& er betra til hreins a&
taka í hverjn málefni sem er, og veitir þá á hvornga hli&ina
óþægileg eptirköst, sem allir gó&ir drengir vilja for&ast;
og má vi& þa& heimfæra: a& endirinn sknli í npphaflnn
sko&a. þa& vir&ist vera ástæ&a til a& vona, a& fyr-
greindir fnllmektngir, herrar, e&a agentar, láti eigi nnd-
andragast — nema hi& minnsta a& ske& getnr, a& fnll-
nægja framanrita&ri áskorun, í dagblö&nnnm, þvf þa&
sýuist vera þa&, ei almenningur á heimting á, samkvæmt
stö&u þeirra í þessu efni, því ma&ur getnr tæplega ímynd-
a& sjer a& þeim sje ekki gefl& þa& til vitundar.
Fyrir hönd nokknrra af þeim er hafa hng á a& kom-
ast til Yesturheims, er þetta rita& af einum úr flokki þeirta.
J. J.
A & s e n t.
Einhver notalegnr nágranni í Hrútaflr&i heflr í nr.
21—22 af þessa árs Nor&anfara bls. 49 í brjefl 24. dag
marzmáua&ar, þegar Dýkominn var þar hagasnöp fyrir
hesta og san&i, fnudi& þa& skyldu sfna a& þakka Gu&i,
a& hann væri ekkl, nje sveitnngar hans Hrútfir&ingar,
eins og a&rir menn, óskynsamir menn a& setja á hey sín,
e&ur eins og þessir Mi&fir&ingar, sem varla geti hjá far-
í& a& ver&i fyrir tölnver&nm kvikfjárfelli. Af gle&inni
yflr hagasnöpinni hjá sjer, finnur hann þvf betnr til
hjartanlegrar sorgar yfir, óförnm vornm Mi&fir&inga, og
þvf varla a& fnr&a, þó hann fyllist vandlætingar yflrþvf,
hva& oss bændnm sje áfátt f búskaparhyggindnm. Hann
segir, „a& vjer fleiri (líklega „en færri" nndirskiii&) vit-
nm ekki e&a viljnm ekki mnna, a& flest hallæri sem kom-
i& hað yflr Island, hafl orsakast af óskynsamlegnm ásetn-
ingi, því varla komi 'svo gó&nr vetur, a& sumir hjer ekki
gefl hey sfn á endaiiní(. Stóran sannleik segir hjer ná-
granninn, en sem reyndar allir þekkja, en þa& er ef til
vill nokknb fljótsko&a& hjá honnm, hvert ekki er víbar
pottur brotinn í þessum efnum en f Mi&flr&i. Vi& þokkj-
um nú allví&a til á Isiandi, og ætlum, a& þab brsnnl
ví&a vi&, a& einstakir fátæklingar og fjölskyldnmenn, sem
fá fó&nr borga& fyrirfram í einhverjn bjargræ&inn handa
sjer og sínutn, sem þeim er svo lífsnau&synlegt, ofsetjf
6ig. þetta mnn vf&a vera og kemnr til af liuleika lag-
anna í þessu efnt og þar af lei&andi kraptleysi sveita-
stjórnendanna. þa& sem cinknm hef&i átt a& stö&va
vandiætingarfýsn þessa vors uotalega nágranna, vir&ist
þó liggja svo beint fyrir ( B(ílnstn orlnm sJá(fs haDS;
„enda hefir þessi vetnr verib svo langnr a& snjókomnm
og hagleysnm, a& fá mnnu flnnast dæmi til nm Húnavatns-
sýs!u“. Af þvf a& þessi or& eru sönn, þá gat hvorki
þessi nánngi nje abrir fur&ab sig á því, a& heyþrot kæmi
fyrir hjá einstöknm e&a Jafnvel mörgnm, því heyþrot ec
e&lileg aflei&ing af fádærna snjókomnm og hagleysnm.
Hef&i nú þessi me&bró&ir vor verib Jafn sanngjarn
og sannsögnll eins og hann var vandlætingasamnr, þá
hef&i honum ekki átt ab gieymast a& geta þess, a& har&-
indin og hagleysumar voru hjer strangari og langvinnari
en hvervetna austar f sjslnnni, og hef&i hann be&i& me&
áfellisdóm sinn til sumarmálatma, þá hef&i haun þó get-
ab haldib áfram sögunni þannig, a& hinir ósigrandi Ðrút-
flr&ingar voru þá lfka sigra&ir, og fje þeirra hef&i fallib
tölnvert, ef þeir hef&n ekki notib a& hjalpar annara sýslo-
búa austnr frá, og jafnvel þar á me&al hinna löknstu
jtti&flr&inga. Yi& ætlum líka a& höfnndnr þessa brjefs
úr Hrútaflr&i, hef&i haft gott af a& stinga hendinni f sinn
eiginn barm og athuga á nýli&innl tf& skepnnhöldin f
Hrútaflr&i um vorib 1872; ef hann hef&i hugleitt, hv»
fó&nrbyrg&irnar þá entnst í Mi&fir&l, hef&i haun or&i&
vægari f dómum sfnura.
Tveir bændur í Mi&fir&i.