Norðanfari - 17.05.1879, Blaðsíða 1

NORBAim
18. ár.
Úr Skagatjarðardölum 20. apríl
1870.
J>að er hieðan helzt frjettnæmt, að
mjer virðast dalahúar vera eins og að
rumskast; mjer virðist, að marga eins og
rámi í, að margir hiutir megi betur fara,
en nú fer. Tel jeg pað til, að ýmsir góðir
drengir í Lýtingsstaðahropp hafa sýnt hug
á að jarðabætur eru liarla nytsamar; og
inun þegar hafa myndast dálítið „j a r ð a-
bótafjelag“ meðal nokkurra hreppsbúa,
sem óskandi væri, að hefði sem happasæl-
astar afleiðingar. Áhugi á jarðabótum er allt
of lítill, og er furða, hve lítið bændur vilja
leggja í sölurnar jörðunni til bóta, pó mun
mjer óhætt að segja, að allmörgum er að
sýnást pað satt vera, að jarðabætur sjeu
arðsamar. Mjer virðist einkum pað vera í
vegi fyrir peim, að hver og einn er meira
og minna ríkur af eigingirni, sem prjedik-
ar á pá leið, að pað sje ekki miklu til slikra
umbóta kostanda, pví að „jeg verð dauður,
áður en pað borgar sig“, er viðkvæðið.
Einnig má pess geta og gæta, að jarðyrkju-
fræðinga vantár um of meðal vor.
|>ess má einnig geta með framfara-til-
raunum, að fyrir forgöngu dugandi bænda
í Lýtingsstaðahrepp er kláf-drátlur kominn
á Hjeraðsvötnin niður undan Flatatungu;
hann komat- á næstliðið haust, vorður pví
ekki neitað, að kláf-dráttur pessi er á al-
menningsleið norður og suður, í svo beinni
linu, sem auðið er að fá á voru landi. pætti
oss eðlilegt, að yfirvöldin legðu pjóð-
veginn par yfir Skagafjörðinn hjá Flata-
tungu og paðan beint vestur á Yatnsskarð,
sjáandi pað, að krókur á vegi gjörir hann
miklu lengri en ella. J>ótt búið sje, ef til
vill, að ákveða, að pjóðvegurinn skuli liggja
í olboga-mynd út alla Blönduhlíð og paðan
vestur á Yatnsskarð, pá ætlum vjer að hægt
sje enn pá að breyta pví, par sem vjer
vitum, að ekki er enn pá farið að vinnaað
þjóðvegagjörð á pessum kafla; og vjer
setlum einnig, að áður en kláf-dráttur sá, er
hjer getur um, komst á, hafi flutningsleysi
og ferjuleysi yfir Vötnin valdið pví, að pjóð-
vegurinn var fyrirhugaður út alla Blöndu-
hlíð. Yjer óslcum, að pessi bending verði
tekin til greina af hlutaðeigendum.
Kláf-drætti pessum hefir verið komið
upp af frjálsum samskotum og tillagi úr
sýsluvegasjóði (200 kr.); en kláf-drátturinn
kostaði nær 550 kr.; en par sem hin frjálsu
samskotin urðu eigi nægilega almenn, pá
vantaði í vetur all-mikið til að kláfurinn
væri skuldlaus. Fyrirtækinu til styrktar
var pví haldin „tombóla" að Silfrastöðum
22. p. m.; varð af henni nál. 70 kr. ágóði
að meðtöldum kostnaði; vantar pví enn pá
nokkuð til pess að kláfurinn sje skuldlaus,
og er í ráði, að halda aðra litla „tombólu“
lijer í L.hrepp, til pess að koma kláfnum
alveg úr skuldinni; síðan er honum ætlað
að bera sig sjálfur.
Frá sýslunefnd Skagafjarðarins er ný-
lega komin út um fjörðinn „reglugjörð um
kynbætur búpenings11; er stefna pessarar
Akureyri, 17. maí 1879.
reglugjörðar mjög góð, sú að bæta liross,
kýr og sauðfje, einkum með pvi að vanda
val á karldýrinu — graðfolanum, nautinu,
og hrútnum. J>essi reglugjörð verðskuldar
góða móttöku, að svo miklu leyti sem hún
verður haldin, en par á mun vera erfiðleiki
með graðfolana, og virðist oss að eins gjör-
legt, að gelda öll rýr og Ijeleg hestfolöld,
en láta miklu fleiri ógelt, en til er telcið í
reglugjörðinni, svo að síður sje vandi ámeð
graðfolahaldið.
Ákveðið er, að haldin verði gripasýning
á Reynistað 29. maí; hefir verið sótt um
300 kr. úr landsjóði til verðlannaútbýting-
ar, eigi veit jeg hvort pað fje er nú fengið.
]?etta fyrirtæki virðist oss horfa mjög til
framfara með tímanum, og viljum vjer
benda á, að óskanda væri, að MARKAÐIR
væru sameinaðir slíkri sýning með tímanum.
Fjörug verzlun á gripa- og iðnaðar-sýningum
væri einkar æskileg; par sem búendur gætu
skipzt á varningi sinum. Yjer höfum ekki
tíma nú, til að fara fleiri orðum um sýningar
sameinaðar marköðum, enda vonum vjer, að
allir hugsunarsamir framfaravinir sjeu sann-
færðir um nytsemi pessa með oss1.
það er komin talsverð hreifing hjer
með bindíndi, og nokkrir ungir menn eru
par oddvitar; en eigi er hjer orðið neitt
kraptmikið bindindisfjelag enn pá. En
jeg vona pað verði. Mig minnir að jeg
læsi í vetur í Skuld, að bindindisfjelag væri
i Goðdalasókn. Skila pú, Nf., til Skuldar,
að Goðdalasókn geti ekki hrósað sjer fyrir
petta; bindindið hafi ekki verið til. Og
segðu, að fyrir Guðs náð sje alls engin of-
drykkja nú í pessari sókn, og sjálfrar sín
vegna purfi hún ekki í bindindi, sem stend-
ur, pvi að allir góðir drengir sóknarinnar
sjeu sannfærðir um, að pað s j e
skaði og svívirðing að drekka
s i g f u 11 a n. Og petta eru beztu bind-
indislögin. Yonandi er, að pingið sjái
sóma sinn og gagn landssins í að styðja
pessa sannfæring. J>ví að vjer erum peirr-
ar skoðunar, að bindindisfjelög á ýmsum
stöðum og strjá, vanti varanlega festu, og
hrynji með tímanum, en vjer játum, að
pau geti frelsað einstöku mann frá eyðilegg-
ingu; að pví leyti megum vjer ekki vera
x) Úr öðru brjefi úr Skagafirði, sem dags.
er 29. marz p. á.; „Á sýslufundi 28. febr.
næstl. var afráðið að koma á gripasýning 1
vor, er ákveðið var 29. maí við Staðarrjett,
og sótt til landshöfðingans um styrk til
verðlauna. J>að sem helzt skal sýna, er:
hross (sjerílagi graðhesta og stóðhryssur)
sauðfje (einkum hrúta og ær) nautgripi (svo
sem ungviði og tarfa) tóvinnu, hannyrðir,
smíðisgripi (sjer í lagi járnsmíði), smjör,
osta og verkaðann fisk. Fáist styrkurinn er
ráðgjört að verðlaun verði frá 2—10 kr.,
til peirra, er verðlaun geta unnið. Til að
dæma um ágæti gripanna er kosin 3. manna
nefnd, sem eru pessir: Jón Jónsson á
Yeðrainóti, Björn Pjetursson á Hofstöðum,
Sveinn Guðmundsson á Sölyanesi og til
vara sjera Jakob Benidiktsson á Miklabæ1*.
— 45 —
Nr. 23—24.
peim mótfallnir. En pað purfa nauðsynlega
að koma liig- gegn ofdrykkju frápinginu,
sem hegni ofdrykkju og dýrsleg-
um veitingum vínsins sem sk að-
leguin og skammarlegum lesti.
Hvað kom annars til pess, að pingið sein-
ast sá sóma sinn og gagn landsins í pví,
að traðka lögum í pessa átt, sem hinn vel-
viljaði og lærði landlæknir vor Dr. J.
Hjaltalin kom með á ping? Vjer viljum
lijer opinberlega fyrir öllu fóllci
mælast til, að herra landlækn-
irinn taki petta lagafrumvarp
aptur upp, og leggi pað fyrir
pingið i sumar í annað sinn. sjálf-
um sjer tilsómaoglöndumsin-
um til gagns. J>að kom sumarnýjir
pingmenn, og hinum eldri getur snúist hug-
ur. J>að er á peirra ábyrgð, að hrynda
pvi aptur, sem getur svo órannsakanlega
mikið gagnað landsbúum. Vjer ættum að
sjá og reyna, hvað peir gjöra. Og vjer
pekkjum svo marga góða drengi á pingi,
að vjer vonum fastlega, að peir leggi kapp
á, að efla gagn og sóma landa
s i n n a, sem leggja hart á sig, svo að peir
geti borgað heiðarleg daglaun — 6 krónur
um daginn. Vjer landsbúar getum heimtað
harla mikið af yður, pingmenn. J>jer eigið
að svara oss fyrir setu yðar á pingi og
meðferð mála okkarra. Og enginn getur
betur en pjer varnað peim skaðaog
skömm, sem af ofdrykkju leiðir.
J>jer getið manna bezt kennt oss, að pað
er lík skömm og svivirðing að drekka sig
dýrslega fullan, eins og að stela o. s. frv.
J>á erum vjer búnir að sjá, hversu hin
háa 5 manna nefnd hefir farið með „kirkju-
og prestamálið“. Og vjer erum ö 1 d-
ungis hissa; vjer imyndum oss, að
aldrei hafi á voru landi komið eins fánýtt
og framfaralaust nefndarálit frá nokkurri
nefnd. Vjer vildum gjarna geta liaft tíma
til að rita mikið um petta pýðingarmikla
mál. En í fám orðum getum vjer látið
pá skoðun i ljós, sem vjer álítum hollasta
i pessu máli. og hún er pessi: Kirkjan
á að vera öldungis frjáls og öldungis
óháð verzlegri stjórn. J>að parf að
aðskilja ríkið og kirkjuna. Yjer,sem
ritum petta, erum nefiidur prestur í Goð-
dölum, og vjer erum í lijarta innilega
sannfærðir um nytsemi pessa skilnaðar;
einnig er hann öldungis eðlilegur. Hvað
er eðlilegra en pað, að söfnuðurinn megi
ráða sjer sjálfur í trúarefnum og með pað,
hvern prest hann hafi? Hvað er eðlilegra
en að söfnuðurinn megi sjálfur velja sjer
prest, og sjálfur semja um borgun handa
honum? Hvað er óeðlilegra, en að söfnuð-
inum sje skipaður einhver og einhver, sem
hann hefir alls ekkert atkvæði um, skipað-
ur einhver öldungis án tillits til parfa og
vilja safnaðarins? Er pað óeðlilegt, pótt
söfnuðurinn skoði slíkan prest sem nauð-
ungar-byrði? Víst ekki. Mundi ekki sam-
komulag milli prests og safnaðar verða miklu
frjáslegra og ánægjulegra? Mundi ekki
trúarlifið, sem nú er almennt á