Norðanfari - 24.07.1879, Page 1

18. ár.
Nr. 35—36.
MIKOAVFAR
Akureyri, 24. júlí 1879.
Frá alþingi.
(Bptir ,,lsafold“).
Alping var sett 1. p. xn. af landshöfðingja,
samkvæmt konungsbrjefi 24. maí p. á., að
undangenginni guðspjónnstugjörð í líkhús-
inu, par sem síra Benedikt próf. Krisjáns-
son stje í stólinn og lagði út af Kól. 3,17:
„Hvað helzt er pjer hafizt að í orði eða
verki, pá gjörið allt i nafni Ðrottins Jesú“.
Eptir að landshöfðingi haíði lesið upp
fyrir pingheiminum konungs boðskap pann,
er hjer er prentaður á eptir, lýsti hann
1 nafni og umboði konungs alpingi sett.
Ókominn á ping var Jón Pjetursson,
2. pingm. Suður-Múlasýslu, og fjarverandi
Jón Jónsson og Jón Hjaltalín.
Að a-flokinni prófun kjörbrjefa hinna
priggja nýju pingmanna (Björns Jónsson-
ar, Friðriks Stefánssonar og Jóns Jónsson-
ar), sem pingið lýsti gild í einu hljóði,
voru kjörnir embættismenn hins sameinaða
alpingis. j
Eorseti varð Pjetur hískup Pjetursson,
með 16 atkv. (Bergur Thorherg hlaut liin
15); varaforseti, eptir pritekna kosningar-
tilraun, Dr. Grímur Thomsen, með 17 at-
kv. (B. Thorb. liin 14); skrifarar Xsleifur
Gíslason (með 17 atkv.), og Eirkur Kuld
(13 atkv.).
|>á var kosinn liinn pjóðkjörni pingm.
i efri deild alpingis, i stað Torfa heitins
Einarssonar, og hlaut pá kosningu Jón
Jónsson. 2. pingm. Skagfirðinga, með 15
atkv. (Arnljótur ólafsson hlaut 11 atkv.).
Eptir pað skildu deildirnar og kusu
sjer embættísmenn.
Eorseti í neðri deild varð Jón Sigurðs-
son frá Gautl., með 12 atkv. (H. Kr-
Friðriksson hlaut 6); varaforseti Grímur
Thomsen, með 11 atk. (H. Kr. Friðriksson
lilaut 6); skrifarar ísleifur Gislason (með
19 atkv.) og Björn Jónsson (með 13atkv.).
Forseti í efri deild varð P. Pjetursson
hiskup, varaforseti B. Thorberg amtmaður,
skrifarar: Eiríkur Kuld og Magnús Step-
hensen.
Að pví búnu tilkynnti landshöfðingi að
hann mundi leggja fyrir pingið pessi 15
lagafrumvörp frá stjórnarinnar hendi Fyr-
ir neðri deild frumvarþ til
1. fjárlaga fyrir árin 1880 1881.
2. fjáraukalaga fyrir árin 1876 og 1877.
3. fjáraukalaga fyrir árin 1878 og 1879.
4. laga um skipun prestakalla og kirkna.
5. lagaum kirkjugjald af liúsum.
6. laga um breyting á tilskipun 27. janú-
ar 1847 um tekjur presta og kirkna.
7. laga um sætisfisksgjald.
8. laga um sampykkt á reikningnum um
tekjur og útgjöld íslands á árunum
1876 og 1877.
Fyri efri deild frumvarp til
1. landbúnaðarlaga.
2. laga um bann gegn aðflutningum vegna
pess að pestkyn jaður sjúkdómur er uppi;
— og jafníramt lög til bráðabirgða 21.
febr. p. á. um sama efni.
3. laga um ráðstafanir gegn pestkynjuðum
sjúkdómum ; og jafnframt: lög tilbráða
hirgða 4. apríl p. á. um sama efni.
4. laga um breyting á lögum um bæjar-
gjald í Reykjavíkurkaupstað 19. októb.
1877 2. gr. a.
5. laga um kaup á peim 3 lilutum silfur-
bergsnámans í Helgustaðafjalli og jarð-
arinnar, Helgustaða, sem landssjóðurinn
ekki á.
6. laga, sem hafa inni að halda viðauka
við tilskipun um póstmál á íslandi 26.
febrúar 1877.
7. laga um breyting á lögum um laun ís-
lenzkra embættismanna og fl. 15. októ-
ber 1875, 12. og 14. gr.
Boðskapur konungs hljóðar pannig:
Vjer Christian hinn níundio. s. frv.
— Yora konunglega kveðju! — Jafn-
framt pví, að alpingi pað, sem nú á að
koma saman, verður sett af landshöfðingja
Yorum samkvæmt valdi pví, sem Vjer allra-
mildilegast höfum veitt honum, finnum Vjer
hvöt til að færa fulltrúum íslands pökk
Vora og viðurkenning fyrir pann áhuga. er
p'eir hafa á hinum opinberu málefnum
landsins, og að peir láta sjer annt um að
efla heill pess með tilstyrk stjórnar Vortar.
Árangur af hinu síðasta alpingi er eigi
síður gleðilegur vottur pessa heldur en pað,
sem gjörðist á alpingi næst par á undan.
Fyrir happalega eindrægni milli alpingis
og stjórnarinnar hefir pað tekizt á pessu
alpingi að koma fram mörgum mikilvægum
lögum — af þeim viljum Vjer sjerstaklega
taka fram lögin um aðra skipun á skatta-
málum íslands — og fleiri öðrum ráðstöf-
unum, sem áríðandi eru fyrir landið. Eigi
síður kunnum Vjer að meta, hve reiðu-
búið alpingi hefir verið að veita pað fje,
sem nauðsyn er á, eigi að eins tií hinnaal-
mennu parfa landsins, heldur einnig til
pess að framkvæma ýmisleg mikilvæg fyrir-
tæki, sem miða til framfara pess, en jafn-
framt pví hefir viðlagasjóðurinn pó orðið
aukinn svo, að hann hefir náð peirri upp-
hæð, sem viðunanleg er eptir pví sem á
stendur.
Einnig i petta skipti verða lögð fyrir
alpingi mjög mikils varðandi lagafrumvörp,
og víljum Vjer meðal peirra sjer í lagi
leiða athygli alpingis að lagafrumvarpi um
skipun prestakallanna, sem miðar til að
gjöra pær umbætur á kjörum presta, sem
brýn nauðsyn virðist vera til, og frumvarp
til laga um endurbót á landbúnaðarmál-
efnum íslands, sem eptir práð hefir verið
um langan tima; og í sambandi hjer við
verður pinginu gefið færi á að láta í ljósi
álit sitt og gjöra uppástungur um betra
fyrirkomulag á umboðsstjórn pjóðjarðanna.
Með peirri hjartanlegu ósk, að störf
pau, sem alpingi nú gengur til, megi verða
til heilla og liamingju fyrir landið, heitum
Vjer alpingi hylli Vorri og konunglegri
mildi.
Gefið á Amalíuborg, 24. maiinán. 1879.
Christian It.
(L. S.)
J- Kellemann.
Boðskapur
konungs til alpingis.
Uin landMiiaðarlaganmlið.
Hið nýja Landbúnaðarlaga frumvarp
er mikið vel af hendi leyst á flestum stöð-
'um, eptir mínum skilningi, og langt fyrír
ofan mig, ómenntaðan mann, að finna víða
að pví með rjettu , enda hefir herra Jón
alpingism. á Gautlöndum bætt að nokkru
leyti útásetningar pær, er komið hafa á
ýmsar greinir pess. Samt sem áður finnst
mjer, að lierra alþingism. hafi ekki, með
rjettlætingargreinum sinum, sýnt mönnum
pær greinir svo rjettvíslega góðar, að svo
skiljist einn veg öllum. Vil jeg pví taka
nokkrar peirra enn til skoðunar, og pá
fyrsta 72. gr. pess, er jeg skil svo, aðleigu-
liði eigi að öðlast með byggingarbrjefi sínu,
öll rjettindi til lands og vatns, er jörðunni
fylgja, með öllum peim hlunnindum og
höppum, er henni tilheyra, að svo mikiu
leyti, að landsdrottinn hefir ekki, eptir
p^ssari grein, rjett til að undanskilja pau,
sem er mest til helminga. Ef petta er
rjettur skilningur, kalla jeg pað góða rjett-
arbót og mjög eðlilega, pvi pað er auðvit-
að, að litið er til hlunhinda, sem jörðunum
fylgja, þegar pær eru metnar til hundraða,
og tekur pví eigandi höpp og hlunnindi
jarðarinnar í landskyldum árlega, að sínum
hluta, pví hlunnindi stækka jörðina og land-
skuld hennar, sem eðlilegt er. Mjer finnst
pvi eptir pessari grein, að landsdrottinn
megi ekki áskilja sjer meira en helming
hvals pess eður viðar, er bæri á reka leigu-
jarðarinnar fremur en önnur hlunnindi, er
henni fylgja, pví pau höpp eru innundir
rjettindum til lands og vatns, og pví rjett-
ur leiguliða , á móti frekari kröfu lands-
drottins, verndaður með þessari grein, jafn-
vel pó 74. gr. frumv. sýnist benda til, að
svo sje ekki, par segir svo:
„Ef reki fylgir jörðu og er hann und-
anskilinn leiguliða notum og svo frv.„
Megi með byggingarskilmálum undan-
skilja allan reka hvals og viðar, er jörð
fylgir leiguliðanotum, rýrna rjettarbótargæði
72. greinar, pví svo mætti fara með fleirí
hlunnindi, ef landsdrottni póknaðist, pvi
víst eru pau hlunnindin undir rjettindum
til lands og vatns. Ef svo er ekki eiga pau
að rigna og rekast í hendur manna ein-
hvern veginn á milli himins og jarðar, eins
og af himnum ofan og koma jörðunni ekk-
ert við, og rekasvæði þeirra, er pá einung-
is byggingarbrjef leiguliða og leikur lands-
drottins. Að 74. gr. frumv. ónýti þannig
72. gr. pess í pessu tilliti er óliklegt, held-
ur er pað liklega meiningin, par sem svo eru
samningar áður enn 72 gr. frumv. nær
lagagildi, enda væri miklu eðlilegra að 72
gr. frumv. ónýti 74 gr., pví í henni eru
rjettarbætur, en engar í 74. gr., hún er
gamalt grey, útslitin og ómerkileg, sem
aldrei hefir verið rjettarbót, heldur érjett-
arbót, sem skapað hefir leiguliðum ómök og
áreynslu og efnatjón, pví nærri má geta,
að morviður og álnarlöng kefli borgi mönn-
um laklega fyrirhöfn á erfiðum rekapláss-
um, og allir vita hversu mikið leiguliðar hafa
haft af hvalrekum. f>essi hlunnindi jarða
hafa opt verið leiguliðum sannur krossburð-
ur, sem peir hafa mátt dragast með fyrir
69 —