Norðanfari


Norðanfari - 24.07.1879, Side 3

Norðanfari - 24.07.1879, Side 3
ílestum leiguliðum að slcj'ldu að gjöra jressar eða hinar jarðabætur, er margir j)ó kvarta um, pví petta er ekki heldur aJmennt og pess gefast líka dæmi, að ylirráðendur jarða bera ekki ætíð ávöxtu samhljóða betruðu hugarfari, pað er að segja, eru ekki fyrir- mynd annara í jarðabótum; enn sem komið er, virðast allar jarðabótaframkvæmdir vera eins og undir samningum komnar, en með- an svo er, leggjast nanmast allir á eitt í pessa átt; «pað er svo margt sinnið sem skinnið» , einn gjörir pennan annar hinn samning og priðji engan, meðan svo er, verð- ur naumast jarðabptum framgengt almennt, pó í. annan stað sanngimi virðist mæla með pví, að leiguliðar fái að meira eður minna leyti endurgoldnar jarðabætur á ábýlisjörðum peirra, verður pað heldur aldrei fullkomin hvöt til almennra jarðabóta; margur lands- drottinn kann að vera svo slcapi farinn, að hann vilji einskis 1 missa, og ekki vilja vinna pað til peirra, að purfa láta mikið af mörk- um rakna. Aptur á hinn bóginn getur leigu- liði með pessu móti gjört landsrottni jarða- bætur sínar tilfinnanlega dýrar, og pað get- ur komið niður mjög óhentuglega, ef til vill, og virðist varla pörf að færa dæmi pví til sönnunar, enda verður petta ætíð undir samn- ingum komið að meir eður minna leyti, en samningar gilda fyrir lög, og með pví móti geta jarðabætur hjá oss aldrei orðið almenn- ar, aldrei byrjað með neinu verulegu aíli ;d- mennt og í einu. # |>ar pað er engum bannað að láta skoð- uii sína í Ijósi opinberlega, um petta eður b*t, sem almenning varðar, hikum vjer ekki við að láta hjer skoðun Vora og sannfæringu um petta efni koma fyrir almenningssjónir. J>að virðist margra skoðun að jarðabætur purfi að vera bseði almennar og ákveðnar, og pað álítum vjer alveg rjett, oss virðist að hefzt ætti að gefa út um jarðabætur sjerstök 1 ö g eður pá s j e r s t a k a n b á 1 k um pær í landbúnaðarlögunum, svo lagaðann að eng- um undanpágum með samningum yrði við- komið, með öðrum orðum sagt: að hverjum mannni sem heldur jörð eður jarðar part yrði gjört að hreinni og beinni skyldu að vinna eitthvað víst að jarðabótum árl. hvort hann er ríkur eður fátækur, meiri eður minni háttar, landsdrottinn eður leiguliði, prestur, sýslumaður, læknir, umboðsmaður eður hver helzt hann væri. Yrði petta í lög leitt ættu jarðabæturnar að geta byrjað almennt og á öllu landi í sapia mund, og pá um leið yrði pað almennur hagur; með liinu fyrirkomu- laginu (samnings fyrirkomulaginu) mundu pær byrja hundrað árum ef til vill fyrr á pess- um stað, og hundrað árum seinna á hinum, á priðja staðnum dragast rnáske til jafnlengd- ar frá landnámstíð. |>etta yrði að vera alls- herjar lög, petta yrði slcyldu kvöð er legðist ekki eingöngu á alpýðu, heldur alla án und- antekningar; petta yrði skattur, en hag- kvæmur skattur, sem rynni í vasa hins ve- sæla jafnt og hins volduga, hjer vinna allir kraptar og allar hendur að sama marki og miði, að eíla jafnt annara sem sína eigin heill og hagsæld, að pví marki og miði að gjöra sjer jörðina undirgefna. (Framhaid síðar). (Aðsent). Utaf almæli pvi, að nu sje prentsmiðja Norður- og Austurumdæmisins seld, eptir auglýsingu prentsmiðjunefndarinnar í norð- lenzku blöðunum, pá leyfum vjer oss að sPyrja liina heiðruðu nefnd, hvað gjört verði við andvirðí prentsmiðjunnar, er sett var á stofn með samskotafje almennings í Norður- og Austuramtinu, pvi hvergi sjezt að gef- endurnir hafi gefið pað stjórn prentsmiðj- unnar og eígi heldur áskilið sjer pað nje sínum örfum ef að sölu hennar ræki sem pó er pvert á móti 2. gr. í lögum hennar frá 15. júní 1854. Til svars pcssarar spurningar, skúlum vjer sjálfir leyfa oss að styngaupp á pvi, að ándvirðinu verði varið til aukningar hóka- safns Norður- og Austuramtsins áAkureyri, pvi bókasöfn standa í nánu sambandi við prentsmiðjur sem ávöxtur peirra. Finnist petta óráð, pá kynni nefndinni pykja bezt við eiga. að láta fjeð ganga til ritstjóra „Norðlings" i eptirlaun fyrir forstöðu haus við prentsmiðjuna. 1769-L-38, Herra ritstjðri! Blað yðar „Norðanfari“ hefir optar en einu sinni að undanl’örnu gjört sjer far utn að auglýsa ýmislegt um hagi mina, breytni, embættisíærslu o. s. frv. Af pessu hefir fátt fagurt verið mjer til handa, en fiest af pví hefir pó verið svo úr garði gjört, aðjeg hef eigi fundið ástæðu til að svara pvi, som ósönnuðum og ósannanlegum óhróðri um mig, jafnvel pótt jeg mætti vita, að peim, sem alls ekkert pekkja, annað en pað, sem st^ið hefir í Nf. muni hafa pótt næsta ísl' ’ggilegt, að jeg ^kki hef reynt til að bexa hönd fyrir höfuð mjer, f>ó jeg nú mælist til pess að pjer takið pessar fáu línur í blað yðar, pá er ekki tilgangur minn með peiin að rekja óhróðursferilinn um mig í Nf. frá fyrri árum, pví honuui er pegar svarað af biskupi vorum, að svo miklu leyti, sem hann er svara verður. En af pvi jeg gjöri ráð fyrir að yður muni pykja óviðkunnanlegt að blað yðar geti ekki fært lesendunum neinar íregnir af mjer, nú, sem fyrr, pá langar mig í petta skipti til að mega segja söguna sjálfur. Jeg hef aldrei getað skilið í pví, hvers vegna sjera Bjarni Sveinsson fór nokkurn- tíma að níða mig í blaði yðar. Sjera Bjarna hafðí jeg aldrei vísvitandi móðgað, hvorki í orði nje verki — já jeg hafði ekki einu sinni baft tækifæri til að geta móðgað hann óafvitandi. J>að eina, sem jeg get ímyndað mjer að jeg hafi styggt hann með, ætti að vera, að jeg fyrir nokkrum árum, sem odd- viti breppsnefndar Kleifahrepps tregðaðist við að borga honum af sveitarfje eins mikið og hann krafðist í meðgjöf með sjúkling, sem hann hjelt um vetrartíma og átti heima í Kleifarlirepp. Jeg áleit pví, — og álít enn — að grein hans um mig væri „gaman græzkulaust11 ef til vill sprottið af slaðri ógóðra og ólilutvandra búðargesta á Papós verzlunarstað. Jeg gat pvi ekki fengið af mjer að svara greininni, meðfram af pví, að jeg vildi ekki gefa tilefni til pess, að geðsmunir hans, sem jeg vissi að voru veik- ir fyrir, yrðu um of órólegir. Hann hafði verið góðkunningi foður míns sáluga og bræðra minna, og eg bafði aldrei pekkt bann nema að góðu einu. Eg gat pá heldur ekki ímyndað mjer að honum væri nein mótgjörð í pví að jeg sækti um Stafafell, pegar hann lagði niður prestsskap, og hik- aði mjer heldur ekki víð pað. Sú hefir einnig raunin á orðið, sem jeg áttí von á; pví síðan í vor eð leið, er eg kom hingað, hefir hann verið hjer í sambúð við mig, á prestssetrinu, og pví fer svo fjarri, að hann eða hans fólk hafi gjört nokkuð á hluta minn, að mjer hefir bjer verið sýnd öll bróð- urleg góðvild og hjálpsemi, sem eg hcfði framast getað á kosið. Eg finn pað kæra slcyldu mina að votta petta opinherlega. Jeg liefi haft að fornu fari dálitla við- kynningu við sjera Jón Bjarnason — og pekktí hann ekki, heldur en aðrir að öðru en góðu oinu — mjer er pað líka mcð öllu ókunnugt hvað hann hefir pekkt pað tii mín, er gæti knúð hann til, að lýsa pvi yfir „að eg væri öllum sönnum kristindómi til niðurdreps“. Ef hann hefði orðið sliks var hjá mjer meðan hann pekkti til mín, pá hefði pað verið hróðurleg og kristileg skylda hans að vara mig við með hógværum anda — en eg man ekkí til pess liann hafi gj ört pað. Grífuryrðum hans ætlaði jeg mjer ekki að svara, en pótt lierra hiskupinn ckki hefði verið svo góður og mannúðlegur, sem hann var að taka fram í fvrir mig. En fyrstjeg fór að rita nokkuð um petta mál á annað borð, pá ætla jeg hjer að telja fáein dæmi upp á pað hvernig jeg liefi kom- ið mjer við sóknarmenn mína, par sem jeg liefi áður pjónað prestsembætti. jþegar faðir minn Páll prófastur Páls- son til Kirkjubæjarklausturs andaðist haust- ið 1861 — sendu sóknai-menn í einu hljóði stiptsyfirvöldunum hónarhrjef, um að peir mættu hafa mig fyrir sóknarprest eptir föður mjnn. Begar jeg árið 1863 hafði fengið veit- ingu fyrír Kálfafelli á Síðu, pá sendu sókn- armenn Langholtssóknar, par sem jeg pá v»í- prestur, hver einasti búandi maðurpai', mjer áskorun um að jeg vildi vera kyr hjá peim lengur, en við peirri bón gat jeg ekki orðið vegna kringumstæðá minna — en síð- an eg var par hefi jeg ætíð notið sjerlegr- ar velvildar og vináttu af peim. Árið 1863 flutti jeg að Kálfafelli — en árið 1867 fór sjera Jporvarður Jónsson, sem pá var prestur að Kirkjubæjarklaustri pess á leit við mig, að jeg færi sem aðstoðarprestur til sín, og pjónaði jafnframt Kálfafelh. petta ljetu sóknarmenn eptir mjer fúslega, en tóku pað jafnframt fram að peir gjörðu pað sjerstaklega af „persónulegri v e 1 v i 1 d“ við mig. f>annig fiutti jeg 1868 að Prestshakka og pjónaði jafnframt Kálfa- felli partil 1875 að sjera Sveinn Eiríksson sókti um pað, og amaðist enginn í hvorugri sókninni við pví fyrirkoruulagi. þegar jeg í fyrra ætlaði að flytja hing- að austur að Stafafelli, pá gengust nokkrir helztu menn sóknarinnar eptir áskorun herra sýslumanns Arna Gislasonar, sem pó sann- arlega er hvorki sjálfur ofdrykkju nje ólifn- aðarmaður, fyrir pví, að skotið yrði saman bæði sauðfje og peningum til að gefa rajer „í viðurkenningar- og pakklætis- skyni“ fyrír vcru mína hj.á peim. |>annig var mjer við burtför mína úr Kirkjubæjar- klausturs prestakalli, afhent að samtöldu svo mikið, sem numdi 800krónum; og mun jeg minnast pessa sem annarar góðvildar- fullrar samhúðar pessara sóknarmanna við mig, með pakklátsemi og elsku. J>au 2 ár er eg eptir ráðstöfun lijeraðs- prófastsins gegndi prestsverkum í Skaptár- tungu, par eð par var prestslaust, sýndu sóknarmenn par mjer pað veglyndi og vel- vild, sem peim er svo eiginleg, og peir með rjettu eru kynntir að við presta sína — og eigi gat eg komist að öðru on peir væru ánægðir með prestsverk mín og framferði, að pví er til peirra náði. Jeg vona að pessi dæmi geti sýnt pað að peir söfnuðir, sem eg hef hingað tii pjónað í, hafa eigi haft pað álit á mjer, að eg væri kristindóminum til niðurdreps, og treysti pví að petta álit peirra á mjer geti eins vel nefnst almennings álit eins og um- kvörtun sú, sem sjera Jóni Bjarnasyni er svo tíðrætt ura, yfir mjer frá Lónsókuár-

x

Norðanfari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.