Norðanfari - 26.11.1879, Síða 4

112 —
ar þjóSfjelagsins, sem eins og nú er ástandið,
ef hún er óhagstæð hefir svo stórkostleg
áhrif á hag almennings.
J>að má telja vist, að margur verði sá,
er ennpá eigi skilji í pessu, og muni pykja
sumt petta öfgar einar, en pá getur ein-
ungis reynzlan fært peim heim sanninn.
Hjer er sagt, að margir íslenzkir kaup-
menn, muni tapa stórfje á verzlun sinni, en
um pað get jeg ekki dæmt, en ef svo er, pá
mun pað ekki bæta útlitið til næsta árs,
par kaupmenn pá munu fara sjer varlega,
sem eðlilegt er.
Oamaliiiennið með rauðu augun.
(eptir Aug. Blanche).
Einhvern dag voru mjer gjörðhoð, hvort
jeg vildi eigi fara til fátækrahússins og
pjónusta einn af íbúum pess, sem lá fyrir
dauðanum; hann hjet Friðrik Adlergren,
en menn könnuðust thetur við hann pegar
liann var nefndur „Gamalmennið með rauðu
augun“. Hann var búinn að vera 10 ár á
fátækrahúsinu, og var nú sextugur að aldri,
en hann leit út fyrir að vera 20 árum
eldri. Jeg hafði stundum sjeð hann staul-
ast um göturnar; einkenni sorgar og harms
sáust ljóslega á andliti hans, svo allir, sem
gengu fram hjá honum hlutu að vikna við.
Ef hann hefði viljað biðja sjer beininga
eins og aðrir, sem voru á fátækrahúsinu,
pá mundi hann vissulega hafa fengið marg-
ar ölmussugjafir án pess að purfa að rjetta
hendina fram eða mæla eitt einasta orð.
En hann kaus heldur að vera kyrr heima
og ljet sjer nægja hinn nauma skammt sinn.
J>að leit í raun og veru svo út, sem hann
leitaðist við að forðast alla menn, eins og
hann hefði einhvern grun á pvi, hve sorg-
leg álirif hann hefði á alla, og vildi pví eigi
raska ró peirra. |>að er vissulega opt, að
hinir fátæku og ógæfusömu hafa næmari
tilfinningar en hinir ríku og hamingjusömu.
Optast sat hann í fátækrahúsinu og las
með grátnum augum i gamalli sálmabók.
Enginn hafði sjeð pessi augu öðruvisi, og
par af kom viðurnafnið.
Opt var hann spurður um hina fyrri
æfi sína og hversvegna augu hans væru
ætíð tárvot, en hann svaraði aldrei til pess.
Hann svaraði aldreí nokkrum manni og
talaði ekki heldur við nokkurn mann. Hin-
ir aðrir fátækrahússlimir höfðu pví horn í
síðu hans, jafnvel pótt peir hefðu átt að
finna huggun í pví, að búa saman við pann
mann, er út leit íyrir, að átt hefði víð
pyngri kjör að búa enn peir.
|>egar jeg var búinn að veita hinum
gamla manni Sakramentið, og við höfðum
báðir gjört bæn pkkar, pá spennti hann gveip-
ar og sagði með titrandi röddu:
„Guði sje lof! nú heppnast mjer pað
loksins!“
„Hvað pá ?“ spurði jeg.
„Að deyja“, svaraði hann, „p>að verður
hin fyrsta og eina hamingja min i pessu
lífi.“
J>etta svar kom mjer til að spyrja hann
um hina fyrri æfi hans, og sagði hann mjer
æfisögu sína með veikri en pó skýrri röddu.
Öll æfi hans var samantvinnuð mæða og
mótgangur, og peim sem kvarta yfir mót-
læti hjer í heimi, getur orðið pað til góðs
að heyra frásögu hins gamla manns, peir
sem kvarta yfir pvi, að peir hafi misst ást-
vini sína, ættu að renna huga til peirra,
sem lifið hefir verið eintómur söknuður.
koldymm nótt, án nokkurrar birtu.
Friðrik Adlergren var sonur velmeg-
andi kaupmanns; tæpra fjögra ára missti
hann föður sínn, og áður hann var orðinn
fimm ára gipti móðir hans sig aptur. Menn
taka opt til stjúpmæðra, en stjúpar eru opt
og tíðum engu betri. Yesalings barnið leit-
aði árangurslaust hælis hjá móður sinni, og
svo var illa farið með hann, að hann mörg
kvöld varð að fara burtu úr húsinu, og
dvelja á næturna í leiguvögnum, er stóðu
úti í garðinum. J>á hann var 10 ára gam- |
all, dó móðir hans, og skildi honum eptir
talsverðar eignir; en stjúpfaðirinn, sem var
fjárhaldsmaður hans eyddi peim fljótt öllum.
f>á hann var 12 ára var honum komið til
kennslu hjá sætindasala, sem var mjög harður
maður, svo engin pjóna hans toldi hjáhon-
um stundu lengur. Samt sem áður pótti
Adelgren sætindabúðin vera himnaríki í
samanburði yið bernskuheimili hans, og parna
vann liann i 11 ár með trú og dyggð án
pess nokkru sinni að mega strjúka um
frjálst höfuð, og án pess að hann nokkru
sinni hefði verið ávarpaður vingjarnlega af
húsbónda sínum. Hann var glaður pegar
einhver dagur leið svo, að hann eigi var
víttur, sjálfur var hann blautgeðja, og par
að auki svo bældur frá fyrri tímum að
hann aldrei vogaði að koma með eitt ein-
asta mótmæli.
J>á hann var búinn að vera parna í
11 ár kallaði búsbóndi hans hann einliverju
sinni til sín, og pað var í fyrsta sinn sem
hann tók á móti honum pægilega. „Nú
hefir pú verið hjá mjer í 11 ár“, mælti
hann, „og allan penna tima hefir mjer fall-
ið breytni pín vel í geð, pessvegna vil jeg
nú gjöra pig að verzlunarfjelaga mínum og
gipta pjer síðan dóttur mína. Hvað segir
pú til pess?“
„|>etta er ómögulegt“ mælti Adlergren,
sem varð eins og töfraður af pessari óvæntu
hamingju.
„Ómögulegt“, mælti sætindasalinn með
hastri röddu éins og hann var vanur; „mjer
virðist sem pú trúir ekki orðum mínum,
og mjer virðist svo, sem pú viljir fara að
koma með mótmæli. Sjáðu nú til, og töltu
niður í búðina, og pað í snatri . . . kálfur!“
Adlergren hvarf, en eigi leið langt um
áður hann var orðin trúlofaður dóttur sæt-
indasalans, sem var fríð og væm mey, sem
lengi hafði haft góðan pokka á hinum fá-
tæka, polinmðða, unga manni. Loksins
hafði hún sagt föður sínum frá pessu, sem pá
leitaðist við að koma öllu á rekspöl, á penna
einkennilega hátt, er vjer höfum talað um,
|>að var búið að tiltaka brúðkaupsdag-
inn, en áður pessi merkisdagur rann upp,
varð mærin sjúk, dó og var borin til graf-
arinnar, og lítill myrtusviðar-krans lá á
kistulokinu.
Daginn eptir var Aðlergren aptur í
búðiuni, vigtaði og mældi, sem hann var
vanur, og fjekk eins og vant var ákúruraf
húsbónda sínum, fyrir pað að hann vigtaði
heldur ríflega út, hann hefir ef til vill gef-
ið heldur mikið; verið getur að tár hans
hafi fallið í pá vogarskálina sem lóðin voru
í, ollað pvi, að hagnaðurinn hafi orðið meiri
fyrir kaupanda en seljanda.
Aðlergren var nokkur ár til hjáhinum
sama húsbónda; en samtsem áður var aldrei
mínnst á neinn fjelagsskap peirra á milli.
(Hiðurl. síðar).
Funtlarslíýrsla.
Laugardaginn 15. p. m. ld. 6—9 e. m.
hjelt Framfarafjelag Akureyrarkaupstaðar
almennan fund i pínghúsi bæjarins. Var
herra E. Laxdal fundarstjóri. Sóttu all
margir fund penna, voru par rædd pessi mál:
1. Hvort eigi væri nauðsynlegt og sjálfsagt
að halda áfram fundum fjelagsins á pess-
um vetri, sem í fyrra vetur og var pað
sampykkt af öllum.
2. Um verkefni fjelagsins á komanda vetri-
og var pað sunnudagaskóli, hvarkennd-
ar yrðu pessar námsgreinir: Skript
rjettritun, reikningur, landafr. og danska,
kennslutími 4 kl.tímar á dag, borgun 2
kr fyrir veturinn frá hverjnm peim er
kennslunnar nyti.
3. Um leikfimiskennslu, hvort henni yrði
viðkomið»að svo stöddu, og varð sú nið-
urstaða par á, að verulegri kennslu í
peirri grein yrði eigi komið á í petta
sinn, par bæði vantaði húspláz og ýmis-
leg áhöld til pessa, var pví afráðið, að
kennd yrði skotfimi og pví um líkt fyrir
pað fyrsta, og bauðst berra Chr. Ernst
apóthekari, til að veita slíka kennslu
ókeypis.
4. Enn fremur var rætt um, að haldnir
skyldu fyrirlestrar einkum i sögu ogvar
pvi máli góður rómur gefin.
5. J>á bar herra E. Laxdal, forstöðumaður
pessa fjelags, fram uppásfuugu um gripa-
sýning á ýmsum iðnaði fyrir bæjarbúa
lijer, og for mörgum fögrum og frjáls-
legum orðum um nauðsyn pessa pýðing-
armikla atriðis í framför vorri.
6. Yar lauslega rætt um, að kappróður,
kappsigling og skautaferðir skyldi reynt.
J>að má óhætt fullyrða, að herra E.
Laxdal er 1 í f i ð og s á 1 i n í pessu fjelagi
voru, sem í hvívetna, er til parllegra fyrir-
tækja og framfara heyrir meðal vor, og á
hann pví sannarlega beztu pakkir skilið af
peim er að njóta.
Einn fundarmanna.
Auglýsingar.
Hjer með leyfi jeg mjer vinsam-
legast, að biðja alla pá er standa í skuld
til mín fyrir Uorðanfara og fleira, sem jeg
hefi látið prenta fyrir pá, að greiða pað til
mín, sem allra fyrst að peim er unnt og
helzt sem fyrst fyrir næstkomandi nýár,
pví að mín litlu efni, leyfa ómögulega, að
pað dragist. lengur.
Akureyri 25 nóvember 1879.
Björn Jónsson ritstjóri.
Seldar óskilakindur í Ljósavatnshrepp
haustið 1879.
1. Hvítur sauður veturgamall. Mark: Tví-
stýft fr. fjöður apt. hægra, hálftaf apt.
vinstra.
2. Hvitur sauður veturgamall með sama
marki.
3. Hvít lainbgimbur. Mark: Sýlt gagnbit-
að hægra, sýlt biti apt. vinstra.
4. Hvít lambgimbur. Mark: Heilrifað
vinstra.
5. Hvít lambgimbur. Mark: Heilrifað fjöð-
ur ír. hægra, heilrifað fjöður fr. vinstra.
6. Hvítur lambgeldingur. Mark: Tvistýft
fram. fjöður apt. hægra, tvinfað í sneitt
fram. vinstra.
Stóruvöllum í Bárðardal, 3. nó'v. 1879.
Jón Benidiktsson.
Fyrir 3 vikum tapaðist hjer úr högum
steingrá hryssa blesótt í framan mörkuð mið-
hlutað hægra, livatt vinstra, með dökkgráu
hestfolaldi. Sá er verða kynni var um hross
pessi, umbiðst að leiðbeina peim til min.
Heiðarhúsum i Glæsib.hr. 18. nóv. 1879.
Guðmundur Guðmundsson.
Herra Guðmundur Pálsson bildhöggv-
ari, sem nú telur sig eiga heima á Odd-
eyri, hefir til kaups saltað heilagfiski hvor
16 pund á eina krónu, og blautan saltfisk,
hver 16 pund á 60—70 aura.
Eigandi og ábyrgðarm.: Björn Jónsson.
Prentsmiðju Norðanfara. B. M. Stephánsson.