Norðanfari - 03.04.1880, Qupperneq 1

19. ár.
Akureyri, 3. apríl 1880.
Nr. 19—20,
Jarðarför
Hallgríms prófasts Jónssonar
á Hólmum í Reyðarfirði 23. jan. 1880.
(Sbr. «Skuld» IH. árg. 412. d.).
Jarðarförin fór fram að viðstöddum 200
manna bæði innan sveitar og utan, er fylgdu
honum til grafar, par á meðal 6 prestar: sjcra
Jónas sonur hins látna, prófastur sjera Berg-
ur Jónsáon í Vallanesi, sjera Stefán Jóns-
son á Kolfreyjustað, sjera Björn jporláksson
á Hjaltastað (bróðursonur hins látna), sjera
Magnús Jónsson á Skorrastað og úr Norður-
Múlaprófastsdæmi sjera |>orvaldur Ásgeirsson
frá Hofteigi. 3 húskveðjur voru fluttar hin
fyrsta af sjera Birni, önnur af sjera Magnúsi
og sú priðja af sjera Bergi prófasti. í kirkj-
unni hjeldu peir líkræður: sjera Stefan, sjera
Magnús og próf. sjera Bergur. í kirkjunni var
við petta tækifæri «harmonium» (stofu-orgel)
er sýslumaður Johnsen á, og ljek sjera |>or-
valdur á pað og stýrði söngnum; meðal allra
sem fylgdu var útbýtt prentaðri grafskript
eptir sjera S(vein) N(íelsson) svo hljóðandi:
f
3STú er hniginn
íyrir heljarbrandi
fagurrar ættar
fagur laukur
HALLGRÍMUIl J()\SSON
fæddur 16. ágúst 1811,
útskrifaður úr Bessastaðaskóla 1835.
Bór á Kaupmannahafnar háskóla 1836.
Tók par guðfræðispróf með fyrstu einkunn 1840.
Vígðist prestur til Hólma í Reyðarfirði 1841.
Varð prófastur í Suður-Múlaprófastsdæmi 1847
og gegndi pví embætti til 1862.
Hann kvongaðist haustið 1840
Iíristrúnu Jónsdóttur
á Grenjaðarstað.
jpeim varð fjögra barna auðið,
tveggja sona og tveggja dætra,
sem öll lifa í heiðarlegri stöðu.
Hann andaðist 5. janúar 188 0.
Hann var snillingur
hjartaprúður,
orðsæll, vinsæll,
allra liugljúfi.
Ágætar gáfur
gæfan studdi.
Hugarstarf skarplegt
hyggni og stilling
studdu og prýddu
hjá prúðmenninu.
Hjer var guðræknin
og geðprekið stóra
efit, glætt og auðgað
af anda Guðs —
talandi vottur
trúar-styrkleikans,
í hreinu, hógværu
og hugspöku brjósti,
er sigrast á öllu
seinast mótlæti.
S. N.
A Kistulokinu ofarlega innan í kransi
sást kross úr hvítu atlask-silki og' á prentuð
pessi orð (eptir Pál Olafsson):
t
Hallgrímur prófastur Jónsson.
1G/8 1811.—5/1 1880.
Góður maður
og guðhræddur,
hjartalireinn,
og hreinskilinn
vina-vandur
og vina beztur
dauðtryggur
og djúphygginn,
rjettsýnn
og ráðhollur,
orðheldinn
og orðgætinn
peim kærastur,
er pekktu hann bezt.
Eptir útförina var öllum hinum mörgu
gestum veittur hinn virðulegasti beini, og er
upp var staðið frá borðum flutti sjera Jónas
söfnuðinum síðustu kveðju föður síns, einnig
pakkaði hann honum pá hiífð og vorkunnsemi
er hann hefði sýnt sjer í hinum punga sjúkdómi
föður síns, og að síðustu pakkaði hann öllum er
j við voru, pá huggnun og filuttekning, er peir
höfðu sýnt aðstandendum, með pví að sækja
pangað, sumir yfir sjóleiðir, sumir yíir fjall-
vegu lengra og skemmra að til að heiðra
minning föður síns og fylgja honum til grafar.
Veður hafði verið gott. Kirkjan var
prýdd pannig: að kórstafn kringum altaris-
töfluna, prjediku narstólinn og kórsúlurnar,
voru klæddar í svart.
Fáein orð urn stærðfræðis-
kennsluna í lærða skólanum.
p>eim er lesa burtfararprófstöfluna frá
latínuskólanum fýrir tvö hin síðustu árin
mun pykja undarlegt, hve lágir vitnisburðir
hafa fallið í talnafræðinni og rúmmálsfræð-
inni, par sem 2/3 af stúdentum 1878 fengu
einkunnirnar «illa» og «laklega» í annari-
hvorri eða báðum, en 1879 helmingurinn.
J>að er eðlilegt pó menn leiðist til að hugsa,
að hjer sje allt ekki eins og vera ber, ann-
aðhvort frá hálfu kennarans eða lærisveinanna,
en hvort heldur er geta peir einir borið um,
sem vel pekkja til.
J>egar pessar tvær seinustu próftöflur eru
bornar saman við töflurnar frá hinum fyrri
árum, pá sjezt pað, að pessi tvö síðustu ár-
in hafa fieiri stúdentar fengið einkunnina
«illa» en öll pau ár á undan, sem hinn nú-
verandi stærðfræðiskennari hefir verið við
pessa kennslu, eða síðan 1863, en einmitt
petta leiðir menn til að ætla, að pessi vondi
vitnisburður eigi fremur hina sönnu rót sína
í hirðuleysi pessara seinustu stúdenta, en að
hann sje kennaranum að kenna.
Stærðfræðin er yfirhöfuð flestum vísinda-
greinum pungskildari, og útheimtir pví frem-
ur sjerstakar gáfur, en pví fremur parfgóðan
— 39 —
og árvakran kennara í henni er bæði sje
sjálfur vel að sjer og hafi lag á að kenna
öðrum og vit á að velja hentugar kennslu-
bækur, er bæði samsvari tímanum sem kennslu-
grein pessari er ætlaður, og svo einkum skiln-
ingsproska lærisveinanna.
En petta verður hvorki sagt um hinn
núverandi stærðfræðiskennara nje bækurpær,
sem hann hefir við haft, að minnsta kosti
sumar péirra, t. a. m. Rúmmálsfræði Ramu-
sar, pví að liún er alls eigi hentug kennsln-
bók fyrir latínu skólann. Framsetning Ra-
musar er of lærð og flókin fyrir skilning
flestra lærisveina, og pessar löngu sannanir á
hverri setningu (Theorem), sem piltar eiga
að læra eru ekki til neins, nema rugla pá,
svo að peir vita eiginlega ekkert, eða lítið af
öllum peim aragrúa af setningum sem peim
er sett fyrir að læra. Steroinetria sú , sem
brúkuð hefir verið hin síðustu ár, er flestum
stúdentum víst svo ókunn, að peir geta lítið
um hana borið, nema pað, að hún er víst
allt of löng ef dæma skal eptir pví, að kenn-
arinn hefir nú hin síðustu tvö ár látið hlaupa
yfir fulla 2/3 í henni; hann hefir látið lesa
setning og setning á stangli, án pess að gefa
piltum noklcra hugmynd um pað, sem á
milli var, hlýtur slík aðferð að vera mjög ó-
heppileg, pví að margt áf pví, sem hiaupíð
er yfir getur óbeinlínis hjálpað piltinum til
að skilja petta hrafl sem hann á að læra og
sem hann opt og tíðum skilur ekki. /það er
mjög óheppilegt, ’að hafa pær kennslubækur
sem miklu parf að sleppa úr, annaðhvort af
pví, að pað er ónauðsynlegt, eða pá ofpungt
fyrir nemendurna eða, jafnvel kennarann sjálf-
an. En pó bækurnar hafi eigi verið sem
hentugastar, pá getur pað ekki hafa staðið
fyrir framfórum pilta ef kennarinn væri góð-
ur, pví að góður kennari getur kennt vísinda-^
greinina vel nærri pví hvernig sem bækurn-
ar eru, og pessi hnignun í stærðfræðinni get-
ur pví síður átt rót sína í bókunum einum
sem sömu bækur hafa verið brúkaðar í henni
í mörg ár. þessi apturför verður pví, að
pví er sýnist, að vera komin af hirðuleysi
lærisveinanna pessi tvö síðustu ár, eða pá af
ódugnaði kennarans, pví að pað verðuf pó
varla sagt, að pessir seinustu stúdentar frá
1878 og 1879 sjeu svo heimskir, að eigi sje
unnt að troða í pá hinni stærðfræðislegu speki
einkunnir peirra í hinum vísindagreinunum
eru heldur ekkert lakari en að undanförnu.
Sje hirðuleysi peirra um að kenna, pá fellur
sökin um leið á kennarann, pví að enginn ár-
vakur og góður kennari lætur pað viðgang-
ast að lærisveinar hans vanræki nám sitt hjá
honum ár eptir ár í 6 ár og fái síðan ein-
kunnina illa og laklega. Að pví erjegpekki,
mun heldur enginn kennaranna, geta með
sönnu borið pessum stúdentum hirðuleysi á
brýn fremur en öðrum lærisveinum sínum. En
pegar nú litið er á kennsluna sjálfa pá er
hún allt annað en góð; fyrst og fremst er
kennarinn varla fær til að kenna pessa vís-
indagrein, sem parf töluverðan skarpleik og
gáfnanákvæmni, er hann hfefir lítttilað bera,
en auk pess er pað, að pó hann skilji sjálfur