Norðanfari - 06.08.1880, Qupperneq 1

19. ár.
_8y ii r
tií ritstjóra Norðlings.
«Miliið af pví, sem nú á tímum erkall-
að föðurlandsást er ekki annað en augna-
gróm og lítilmennska, pjóðsjerljndi pjóð-
hjegómi og pjóðhatur. Jjessi föðurlands-
ást kemur ekki í Ijós í drengilegum
frainkvæmdutn, heldur í gorti og glamri,
stefuulausu hringli og vandræðaópi um
lijálp. Hún kemur fram með blaktandi
veifnm, glymjandi kvæðum um föður-
landsást, og sífeldu, nuddi um forn rang-
indi og galla, sem fyrir löngu eru af-
numdir. Að vera hrifinn af slíkri og
þvílíkri föðurlandsást, er ef til vill sú
mesta bölvun, sem nokkur l>jóð getur
orðið fyrir».
Samuel Smiles.
í Norðlingi nr. 31—32, stendur ein
af.pessum greinum eptir ritstjórann, sem ept-
ir hans hugsunarhætti eru ekki einasta vel
og viturlega samdar og prýði fyrir hvert
pað hlað, sem hefir pær meðferðis, heldur
líka til verðugs heiðurs fyrir höfuudinn
sjálfann. |>að má pó virðast galli á slíkum
greinum ritstjórans að þeim hæitir helzt of
xnikið til • að gjöra sig hrotlegar í pví, sem
pær íinna svo mikið að hjá öðrum, nefni-
lega að fara með ósannaðar og jafnvel stund-
um ósannar sakargiptir. fetta verður líklcg-
ast vanalega af vangá fyrir ritótjóranum, og
pó pað efalaust sje meiri heiður fyrir sjer-
iivern þann, sem slíkar greinar eru ritaðar
til, að láta pær standa án atlmgasemda, blað-
inu og höfundinum til sóma, pá finn jeg pó
skylt að bcnda ritstjóranum á nokkur atriði
í svari hans, viðvíkjandi sjálfu málefninu, sem
hann, eptir minni meiningu, heíir farið held-
ur íijótlega og ónákvæmlega yiir.
Eitstjórinn segir að jng hafi neitað á
fundinum að leiðrjetta pað, sem ranghermt
kynni að vera um verðlag hjá mjer, pegar
kaupstjóri skoraði á mig að .gjöra pað, og
sagst ekki vera kominn til pess á fundinn.
J>etta er ekki alveg nákvæmt; jeg neitaði
einnig að skýrlan væri rjett. Rit-
stjórinn er nú svo gamall lögfræðingur, sem
allíi' vita, og sem eptir svarinu að dæma
pokkir lög Kristjáns konungs Y. meðal ann-
ars, svo jeg efa ekki að liann viti líka að
sönnunarskyldan livíldi á kaupstjóranum,
hann bar það á verzlanirnar hjer að pær
seldu með pví af lionum tilgreinda verði, og
pegar pví var mótmælt strax af peim er bet-
ur lilaut að vita um pað cn kaupstjórinn, pá
var pað skylda hans að sanna framburð sinn,
en ekki mín, sem mótmælti að sanna hið
gagnstæða, meðan engar sannanir voru færð-
ar fyrir áburðinum. Ritstjórinn hefir held-
nr ekki að minni meiningu athugað eins og
skyldi að petta var að eins fundur fyrir
Gránufjelaga og að kaupstjóri gat pess á
fundinmn að par hefðu peir einir málfrelsi,
sem fjelagsmenn væru. Jeg var á fundin-
um seni hlutamaður í Gránufjelaginu en ekki
sem talsmaður nokkurra annara verzlana, svo
eptir orðum kaupstjóra sjálfs liafði jeg því
engan rjett til að verja málstað peirra á pví
pingi; pó jeg liefði fundið ástæðu til pess.
Akureyri, 6. ágiist 18SO.
Skýrsla kaupstjórans lilýtur pví að álítazt ó-
sönn og ósönnuð enn gegn neitun minni.
Ritstjórinn sogir að jeg rugli sarnan komu
«Mönnu» við verðlagið þegar «Ingeborg» kom.
En hversvegna er pá ritstjórinn að rugla sam-
an verðlaginu þegar «Rósa.» kom við pað,
sem átti að hafa verið þegar «Ingeborg» kom?
|>að liggur pó fjær, pví jengra leið á milli
komu peirra skipa. «Manna» kom einmitt á
pví tímabili og pá lækkuðu prísarnir, svo að
pegar «Rósa» kom, 12 dögum síðar en
«Manna», pá gat fjelagið lagað sína prísaept-
ir pví sem peir voru orðnir hjer og höfðu
breytzt við komu «Manna». Hver skyldi nú
liafa ruglað saman verðlaginu og reynt að
setja ryk í augu almennings annar en rit-
stjóri Norðlings, sem ber saman verðlag, sem
fyrst er ósatt í sjálfu sjer og par að auki sett
á mismunandi tímurn, sem talsverð prísbreyt-
ing liafði orðið á?
Ritstjórinn segir að kaupstjóri hafi
framlagt fyrir sjer vottfasta reikn-
inga, sem liann býðst til að sanna
með vitnum(!)og skorar á mig að hrekja
pá ef jeg þori. j»etta er ekki nærgætnisleg
áskorun af ritstjóranum að ætlast til pess af
mjer að jeg hrekji gögn pau sem að eins eru
kunn peirn tveim einum og ef til vill ekki
nema ritstjóranum eiuum, og jeg vona að rit-
stjórinn lái mjer ekki pó jeg geti ekki orðið
við pessari áskorun hans meðan hyorki mjer
eða lesendum blaðsins gefzt kostur á að lieyra
eða sjá pessa reikninga, og fyrst dómstólarn-
ir hafa leyft sjer hvað eptir annað að efa
sönnunargildi pess, sem orð ritstjórans í
Norðl. að eins eru fyrir, pá vona jeg jafn-
vel að hann lái mjer ekki pó jeg að svo
stöddu efist um að reikningar pessir sjeu
annarsstaðar til en í liuga ritstjórans. -— En
til pess pó að sýna ritstjóranum skyldugan
vilja minn í pessu og jafnframt hlaupa und-
ir bagga með honunx í vandræðum peim er
sönnunarskyldan kynni að olla honum, pá
býð jeg honum hjermeð að láta bæarfógetann
með tveimur tilkvöddum óvilhöRum mönn-
um draga út úr verzlunarbókum mínum verð-
lagið á hinum tilgreindu vörutegundum, sem
seldar lxafa verið hjer við verzlunina á tírna-
bilinu frá því «Ingeborg» kom og par til
«Manna» kom og auglýsa skýrsluna síðan í
Norðl. og Norðanf. — Jeg lield að almenn-
ingur muni leggja eins mikinn trúnað á pess-
leiðis skýrslu, eins og reikninga pá, sem enn
pá eru ritstjóranum einum kunnir. Jegvona
að ritstjórinn sæti þessu, pví annars cr liætt
við að pað verði fleiri en dómstólarnir ogjeg,
sem efa trúverðugleika hans og blaðsins, og
pað pess lieldur, sem han'n sjálfur gat
ekki látið sjer nægja sannanir pær sem pess-
ir «vottföstu reikningar» veittu honum, um
áreiðanleik skýrslanna um verðlagið hjá mjer,
eins og hann sjálfur segir í svarinu. Ritstjór-
inn segir að kaupstjóri hafi pá til frekari
fullvissu farið ofan til mín og sagt
m j c r f r á að skýrslurnar k æ m u í
Norðlingi og' beðið mig að leiðrjetta
pær eða leggja fram facturu, en
kaupstjóri liafi komið svo búiun apt-
— 101 —
Nr. 49—50.
ur. J>ó að lijer vilji verða nokkur óná-
kvæmni í frásögu ritstjórans, er það varla
tiltökumál, par sem hann var hvergi nærri
samtali kaupstjórans og mín, og vil jeg því
leyfa mjer að leiðrjetta frásöguna, pví efa-
laust hlýtur mjer að vera hún kunnugri en
ritstjóranum par jeg er annar máisaðili;
kaupstjóri lieimsótti mig dag einn í íbúðar-
húsi mínu — ekki í sölubúðinni, sem skylda
hans var, hefði erindið verið pað , sem rit-
stjórinn segir og hann viljað fá svar —, og
meðal margs annars, sem við töluðum
um, segir hann við mig að jegliafi mótmælt
á fundinum verðlagsskýrslunni, sem hann liafi
lesið upp og spyr mig hvort jeg vilji ekki
leiðrjetta pað sem ekki sje rjett í henni, en
hvorki nefndi hann með einu orði pá
að jeg legðifram facturu, pví kaupstjórinn
er of skynsamur maður að ætlast til slíks, nje
heldur gat hann pess pá að skýrsluna ætti
að prenta í nokkru blaði. Jeg færðist und-
an að leiðrjetta skýrsluna í heild sinni svona
heimuglega, pví jeg áleit sem fyrri að kaup-
stjóra bæri að sanna áburð sinn; hann var
búinn að auglýsa skýrsluna á fundi og hlaut
pví að hafa ábyrgð af henni eins og hún var
lesin upp par. En til pess að kaupstjóri
gæti sjeð að mútmæii mín væru ekki ástæðu-
laus benti jeg lionum á 2 eða 3 prísa, sem
ekki væru rjettir, en samt, hafa peir
verið prentaðir óbreyttir í Norð-
lingi eptir sem áðui’. Annarhvorpeirra
kaupstjórinn eða ritstjórinn hafa pví skýrt
hjer rangt frá; pó jeg geti ekki annað en ef-
að að sökin liggi hjá kaupstjóranum pá verða
peir að jafna potta milli sín. «þá» , segir
ritstjórinn: «tókum vjer loksins skýrsl-
una og settum hana í Norðling og l>ó
allt á ábyrgð kaupstjóra, sem sjálfur
bjó til slcýrslufor mið og skrifaði
helming skýrslunnar eins og liand-
í'itið(!) ber með.sjer». f>jer farið nú
sannarlega að gjöra lítið úr ái'eiðanlegleik
«vottföstu» reikninganna , herra ritstjóri\
fyrst pjer berið ekki sjálfir meira traust til
peirra en pessi yfirlýsing ber mcð sjer, og
leitist við að velta sökinni yfir á kaupstjóra,
sem pess er búið hafi til skýrsluformið og
skrifað helming skýrslunnar «eins og hand-
ritið ber með sjer». Hvað á þessi tilvitnun
til handritsins eiginlega að þýða? Er rit-
stjórinn hræddur unx að kaupstjórinn muni
ekki vilja piggja heiðnrinn, sem lionuui er
veittur með pessu? Lesendur Norðlings
getur ekki varðað um handritið, peir fara
eptir því, sem í blaðinu stendur, par er
skýrslan, s k ý r s 1 a ritstjórans a f f u n d in-
um og einskis annars. Ritstjórinn hlýtur
pvi að bera alla ábyrgðina af pessu, lxver
scnx svo hefir orðið til að stinga flugunni í
munn honum.
Ritsfjórinn segir: «að pað sje fjar-
stætt öllum sannleika að kaupstjóri
liafi lialdið aptur af kanpmönnum að
hækka verð á innlendri vöru». f>ó að
nú ritstjórinn vildi bera þctta ofan í mig og
hina verzlunarstjórana hjer, af peirri ástæðu
að peir gætu ekki borið vitni í sinni eigin