Norðanfari - 06.08.1880, Page 2

- 102 —
sök, pá er pað býsna milcil óaðgœtni afhon-
um að vilja gjöra orð sjálfs sínsað ósannind-
um, senr hann leggur kaupstjóra í munn í
fundarskýrslunni, par stendur «ættu peir
(o: landsmenn) heldur að fara að reyna til
við kaupmcnn að poka niður útlenda vöru-
verðinu, en ekki, sem liingað til að
sprengja innlendu vöruna í allt of
hátt verð». Játar eigi ritstjórinn sjálfur
með pessum orðurn að pað sjeu vanalegaaðr-
ir kaupmenn en kaupstjóri Gránufjelags sem
hækka verðið á innlendu vörunni og gjörir
pað jafnframt ólíklegt að hinir d ö n s k u
kaupmennirnir hafi orðið að fylgja prísum
peim, sem Gránufjelag hafi uppkveðið. Hvað
skyldi annars petta ákafl kaupstjórans á hjálp
landsmanna að aptra kaupmönnum að gefa
of mikið fyrir innlendu vöruna eiga að
pýða?
Hvað meinar annars ritstjórinn með
pessu danskir kaupmenn? Á paðaðvera
mótsetning til Gránufjelagsins, sem hinnar
einustu og sönnu íslenzku verzlunar? JJg pó
_er engin verzlun fastari í höndunr danskra
manna en einmitt Gránufjelagið. Herra
Holme fær minnst I 1 0/o_Ji0iÍlia^ar^aust a*'
allri verzlunarveltunni og á ekkert í hættu
meðan liinar liundrað púsundir ltróna,
sem landsmenn hafa skotið saman, hrökkva1
fyrir ábyrgðinni, en getur gengið að peim og
öðrum eignum fjelagsins «ef liann sjálfur
•eða fullmektugur hans, livenær á ári
sem er, kyrini að heimta upplýsing-
ar um hag fjelagsins, og liagur pess
pá c])tir áliti lians eigi væri viðun-
andi» eins og samningurinn segir sjálfur.
Skyldu aðrar verzlanir vera mikið danskari?
eða gróði annara danskra kaupmanna vera
mikið meiri og vissari en herra Holme?
Eitstjórinn álítur nú ef til vill Gránufjelag
innlenda verzlun af pví landsmenn hafa lagt
hundrað púsund krónur í pað, og hafa
hingað til fengið 8 % af peirri eign sinni;
petta væri sök sjer ef að landsmenn liefðu
vissu fyrir að pað frain hjeldist pangað til
peir að minnsta kosti væru búnir að fá höf-
uðstólinn endurgoldinn, ef hlutabrjeiiu gengju
í kaupum og sölum manna í milli fyrir á-
kvæðisvcrð og peir liefðu sömu tryggingu
fyrir peirn og lierra Holme hefir fyrir fje
sínu, en pyrftu ekki að óttast fyrir að pau
pegar minnst vonum varði væru minni en
einkis virði. Að pvílíka verzlun sje á-
stæða til, eða rjett að kalla íslenzka fæ jeg
ekki skilið og pví síður að í henni liggi noklc-
ur framför, allra sízt pegar pess er gætt, að
sumir peirra sem leiðst hafa til að kaupa
hlutabrjef, rnunu vera í stórskuldum, hafa
ekki getað staðið í skilutn við lánardrottna
sína, og hafa hvergi nærri pá áhöfn á ábýl-
isjarðir sínar sem pær gætu borið, og peir
enda nauðsynlega pyrftu til viðunanlegrar
forsorgunar heimilis síns. Slíkt er sannar-
lega ekki tilvinnandi fyrir 8 % rentur 1
Gránufjelaginu.
f>á kernur nú «samningurinn», og getur
ritstjórinn pess fyrst að bæjarfógetanum hafi
verið sendur hann «að eins til bókunar
í veðbrjefabók sýslunnar»(!), og hafi
pví bæjarfógeti livorki gjört «meira nje
minna» en fyrir hann var lagt (!). I’innst
ckki ritstjóranum petta liálfvesæl afsökun af
lögfræðingi? og livað pá heldur ef að peir
tveir lögspekingarnir ritstjórinn og bæjarfó-
getinn skyldu hafa unnið að henni? Hefir
bókunin ein nokkra pýðingu eða gildi ef
skjalið er ekki birt á næsta pingi á hlutað-
eigandi pingstað? Samningurinn segir sjálfur:
«Skjal petta skal þinglcsið a 11 -
staðar, par sem fjelagið liefir
fasteignir»,
og bæjarfógetinn hefir áteiknað hann pannig:
«Innfært í veðbrjefabókina til pinglýs-
ingar á Siglufjarðar og Akureyrar mann-
talspingum.
Akureyri d. 3. júní 1879.
S. Thorarensen».
Jeg get pví ekki orðið alveg samdómahinum
lögfróða ritstjóra hjer um; mjer íinst aðbæj-
arfógetinn hafi ekki gjört «pað sem
fyrir hann var lagt» og að svo líti út
að minsta kosti, sem hann hafi brotið
embættisslryldu sína með pví að ping-
lýsa ekki samningnum.
Kitstjórinn segir að annars sje samning-
urinn ekkert launungarmál. J>etta er líka
fullkomnasta meining mín, og jeg hefi aldrei
látið annað í ljósi, og ekki hefi jeg komið
bæjarfógetanum til að gleyma að pinglýsa
honum. Svo að ritstjórinn gangi nú úr
skugga um pað ætla jeg að leyfa mjer
að láta prenta samninginn hjer á eptir,
svo að fieirum hlutaeigendum en mjer gehst
kostur á að sjá hvernig eigum peirra er ráð-
stafað. Jeg fríast pá líka við að eyða fleiri
orðum en parf um pað hvor okkar, ritstjór-
inn eða jeg, haíi rangfært efnið og meining-
una í samningnum og hvort ekki sje ástæða
til að lialda að ritstjórinn hafi aldrei heyrt
nje sjeð samninginn, heldur hafi ekki gætt
sín með að tala um pað, sem hann enga
grein gat gjört fyrir, pví að segja, að rit-
stjóriun hafi farið með vísvitandi ósann-
indi mun ekki einu sinni mega leiða sjer í
grun, en annaðhvort held jeg hljóti pó að
vera.
Eitstjórinn heíjr ekki einkent sjálfan sig
nógu vel í «Svarinu», sem pennan «vitrari
og gætnari* mann, semþurli til að halda í
liemilinn á mjer; en að enginn annar enn
hann sjálfur geti verið meintur með pví, á-
lít jeg sjálfsagt, pví að jeg man ekki til að
ritstjórinn hafi ekki, síðan hann kom hingað
og að pessu verið mjer sampykkur í öllum
peirn málum, sem jeg heii haft opinber af-
skipti af, hvort sem það hafa verið bæjar-
mál eða önnur, að undanskildu kvennaskóla-
málinu og pingmannakosningunni sem nú fer
1 hönd hjer í sýslu.
önnur persónuleg ummæli ritstjórans, í
«Svarinu» um mig sleppi jeg að leiðrjetta lijer,
par jeg hefi hugsað mjer að gjöra pað áann-
an hátt, en fróðlegt gæti verið fyrir lesend-
ur Norðlings að bera pau saman við paðsem
ritstjórinn hefir áður um mig sagt í blaðinu.
|>eir kunna pá ef til vill að geta fengið lnig-
mynd um pað, hvaða kostum sá ritstjóri eigi
að vera búinn «sem ekki vinnur eins
ogskynlaus skepna til matar sjer«,
eins og «Skuld» segir í grein peirri sem rit-
stjórinu vitnar til neðanmáls í svarinu til
mín*.
Akureyri 29. júlí 1880.
Eggert Laxdal.
* *
❖
Undirskrifuð Gránufjelagsstjórn á Akur-
*) Fyrst að ritstjóri Norðlings er nú byrj-
aður að staðíesta orð sín með greinum
úr „Skuld“, sýnist að pað 1-iefði verið
nær fyrir hann að vitna til vísunnar
um: „æru- og mannorðs-pjófinn11
hann „Axar-Skafta“ í annari eins
grein og svari hans til herra Laxdals,
en fullborgið mun nú „öltunnunni“ á
„stokkrinum“.
Kitstjórinn.
eyri í íslandi, gefur með brjefi pessu herra
E. Holme í Kaupmannahöfii, sem tryggingu
fyrir skaðlausri borgun á slculd peirri, senx
greint fjelag livenær sem er kynni að vera
skuldugt nefndum herra Holme fyrir verzl-
unarvörur þær eða hvað annað er hann kaup-
ir fyrir fjelagið, fyrsta veðrjett í öllum peim
eignum, sem Gránufjelagið nú á, sem og einn-
íg í þeim eignum er pað síðarmeir kynni að
eignast, nefnilega: verzlunarvörum hvort held-
ur á skipi eða landi, útistandandi skuldum,
skipum og öllu öðru lausafje, ennfremur i
fasteign fjelagsins, svo sem: jarðeign, húsunx
og verzlunarbúðum, sem nú sem stendur eru
á Oddeyri, Sigluhrði, Raufarhöfn á Sljettu
og Yestdalseyri við Seyðisfjörð, með áhöld-
um öllum sem pessu fylgir, fiskihúsum og
byggingum eins og nú eru, eða síðarmeir
kynnu að verða endurbættar eða auknar, enn-
fremur í ábyrgðargjaldi pví, sem þessar hin-
ar veðsettu eignir kynnu að vera í ábyrgð
fyrir.
§• 1-
Allar vöruskrár og reikningar frá
herra Holme skulu álítast rjettar
án þess að neinar frekari sannanir puríi,
eins og líka útdráttur úr löggiltri höfuðbók
herra E. Holme skal vera fullgild sönriun
fyrir skuldaskiptum hans við Gránufjelag í
heild sinni að pví undanteknu, senx kynni
að mega sanna að sje ekki rjett. Af skuld
þeirri, sem fjelagið á hverjum tíma sem er,
kynni að vera í við herra, E. Holme, reikn-
ast 5 % ársleiga, en hækki bankaleigan í
Kaupmannahöfn, hækkar leiga pessi eptir
sama hlutfalli. Eyrir að innkaupa vörur,
fyrirfram borgun í peningum &c. lianda Gránu-
fjelagi, fær herra E. Holme 2 °/0 póknun á-
samt kostnaði öllum.
>
§. 2.
Skuld fjelagsins til herra Holme borgist
skaðlaust pannig, að fjelagið á hverju ári,
sem vörur &c. eru sendar til pess frá herra
E. Holme, er skuldbundið til pess að senda
honum aptur íslenzkar vörui', sem nemur svo
mikilli upphæð að söluverð peirra minnki
skuld fjelagsins svo, að lierra Holrne með
sanngjörnu tilliti til kringumstæðanna og upp-
hæð verzlunarveltunnar, geti gjört sig ánægðan.
Eyrir söluna á pessum vörum fær herra F.
Helme 2x/2 % í sölulaun ásamt kostnaði öll-
um, en skyldi fjártjón verða, ef að vörur
pessar væru lánaðar út, skiptist pað til helnx-
inga milli Gránufjelags og herra Holme.
§. 3.
Af skuld peirri sem fjelagið er í við
hvei't nýár, fær lierra Holmo 2 x/2 % í pókn-
un, og af allri peirri upphæð, sem Gránu-
fjelagið kynni að skulda honum þegar útgjörð
skipanna byrjar að vorinu til 2 % í pókn-
un, pó burtfellur hið síðasta ef fjelagið, —
án pess að verzlunarvelta pess hið umliðna ár-
ið hafi minnkað að nokkru verulegu, — heíir
getað komið skuldinni niður fyrir 50,000 kr.
á vetrinum.
§• 4.
Earmseðlar upp á xslenzkar vör-
ur, sendast beinlínis til lierra E.
Holmo og liljóða.upp á nafn hans eða
þeirra sem hann tilvísar.
§. 5.
Herra E. Holme útvegar Gránufjelags
vegna og upp á kostnað pess, sjóábyrgð á
skipum og farmi þeirra, eldsvoðaábyrgð á
verzlunarhúsum ogvörum &c. og fær fyrir
petta liin vanalegu ómakslaun. All-
ar áhyrgðarskrár skulu í vörzluiu Uerra
F. Moliue.