Norðanfari - 17.08.1880, Blaðsíða 2
— 108 —
fslenzknm málum yrði afnumið og sú
l)vej'ting gjörð á hinu innlenda dóms-
valdi að kviðdómar yrðu innleiddir.
3. Lagaskólamálið: Um mál þetta voru
nokkuð sundurleitar skoðanar, smnir
lijeldu jiví fram, að landið fcngi laga-
skóla í j)ví formi, sem samþykkt var á
síðasta alþingi, en aðrir töldu j)að of-
miklum kostnaði bundið, en vildu fá
kennsíu í aðalatriðum hinna íslenzku laga
við gagnfræðisskólan á Möðruvöllum.
4. Fækkun embætta: Fundarmenn voru
allir samdóma um ])að, að amtmanna-
embættin yrðu bæði afnumin. Aukj)ess
var rætt um að afncma tvö yfirdómara-
embættin og að sameiná biskupsembætt-
ið við forstöðuniannsembættið við presta-
skólann en jafnframt pví losa biskup við
öll skrifstofustörf, er snerta hin verald-
legu málefni kirkjunnar.
5. Menntun alpýðu: Menn óskuðu eptir
pví, að pingið iegði sem mest fje að
hægt væri til alpýðumenntunar, svo að
harnaskólar yrðu stofnaðir og námfúsir
unglingar gætu átt kost á að læra onsku
og hin helztu atriði úr mannkynssögu
og 'landafræði.
15. Landbúnaðarmálið: J»að var almenn ósk,
að pet.ta mál kæmi til ítarlegrar um-
ræðu á næsta j)ingi, einkum pað er
snertir landamerki milli jarða, trygging
á rjetti áhúenda og endurgjald fyrir jarða-
bætur.
'L fj-óðjarðasalan: Flestir fundarmanna
voru á pví að pjóðjarðir yrðu seldar smá-
saman, og á fundinum á Yíðimýri bar
sýslunefndarmaður Egill Gottskálksson á
Skarðsá fram þá tillögu, að umboðs-
mannaembættin yrðu lögð niður cn inn-
lieimta eptirgjalds ])jóðjarða fengin í
hendur sýslumönnum eða sýslunefndum;
fjellust fundarmenn á pá tillögu.
8. Menn óskuðu eptir pví, að hætt yrði öll-
um ofsóknmn gegn hinum svo nofndu
skottulæknum, en aptur yrði hjeraðs-
læknum gjört að skyldu að leiðbeina
peim óskólagengnu mönnum, sem fengj-
ust við lækningar svo að þeir gætu leyst
pær sem bezt af hendi, og einnig að sjá
um, að peir vönduðu sem bezt meðöl
sín.
9. Laun hreppstjóra : pað var samhuga skoð-
un fundanna, að mjög væri nauðsynlegt
að hækka aukatekjur hreppstjóra. f>ar á
móti voru menn ekki alveg á eitt sáttir
um pað, hvort æskilegt væri, að lirepp-
stjórum yrðu ákveðin laun úr lands-
sjóði.
10. Á fundinum á Sauðárkrók var eptir upp-
ástungu umhoðsmauns Olafs Sigurðsonar á
Ási rætt um leysing á sóknarbandi og
voru fiestir á því, að alping tæki upp
aptur frumvarp pað um petta efni, er
fellt var á síðasta pingi.
11. Á fundinum í Grafarós bar sýslunefndar-
maður Björn Pjetursson á Hofsstöðum
upp pá tillögu, að kaupmenn yrðu skyld-
aðir t-il að gefa út reikninga til bænda
tvisvar á ári annan fyrir ágústmánað-
arlok ár hvert yfir alla sumar- og vor-
verzlunina og hinn í janúarmáuuði yiir
liaustverzlunina og fjellust fundarmenná
pessa tillögu. .Á fundinum á Víðimýri
var rætt um tillögu frá sama manni um
pað, að timburlausakaupmönnum yrði leyft
að selja timbur á ólöggiltum höfnum og
. var sú tillaga einnig samþykkt.
Úr Skagaíirði.
Jón landritari Jónsson hefir átt hjer 3
fundi við oss Skagfirðinga um ýms liin mest-
varðandi landsmál; býður hann sig fram fyr-
ir þingmann vorn og á fundum pessum heíir
hann skýrt kjósendum frá skoðunum sínum
og stefnu peirri er liann muni fylg'ja í pess-
um málum.
Fundir þessir voru allir heldur fámennir,
enda er pessi tími hinn óhentugasti til fund-
arhalda, par sem lieyannir eru almcnnt byrj-
aðar en pó mun Iiitt meiri orsök, að bændur
gjöra sjer almennt ckki ljósa liugmynd um
pýðing slíkra funda og er pað að nokkruleyti
náttúrlegt, þar undirbúningsfundir undir al-
pingiskosningar eru nýmæli hjer á landi.
|>að heyrist næsta opt, að bændur eru
óánægðir með þingmenn sína og þykjast pví
liafa verið óheppnir í vali sínu, en til pess
að velja vel purfa menn að pekkja vel og til
pess eru slíkir fundir sem þcssi er ritarinn
hjelt liið bezta ráð. Kjósendur liafa hingað
til átt lítinn kost á að pekkja hæfilegleika
allflestra pingmannaefna til að sitja á pingi,
af pví lciðir að pað verður mikið undir
hcppni komið hvernig kosningin tekst. En
eins og nú er kornið er slíkt ástand með öllu
óhafandi, nú hefir þing vort löggjöf vora í
hendi sjer og undir pví er kominn vegur
pjóðarinnar, pað ríður pví eigi alllítið á pví,
að kjósendur gjöri sjer allt far um að pekkja
hæfilegleika peirra manna, sem gefa kost á
sjer til pingsetu, svo vel sem unnt er. Kjós-
endum verður ávallt meira eða minna kennt
eða pakkað hvernig kosningarnar takast, ætti
þnð pví að vera hverjum kjósenda hið mesta
áhugamál að vanda sem bezt kosningu sína
og aíla sjer allrar peirrar þekkingar, sem auð-
ið er í pví efni. í pessu skyni ættu unilir-
búningsfundir undir alpingiskosningar að
verða sem almennastir og fjölsóttastir, par gefst
kjósendum hið bezta færi á að pekkja skoð-
anir pingmannaefna sinna á málefnum lands-
ins og hverri stefnu þeir rnuni fylgja áþing-
inu, pví að pað lilýtur hvort pingmannsefni
að telja siðferðislega skyldu sína að láta kjós-
eudum í ljósi skoðanir sínar á almennum
landsmálum á pessum fundum og jafnframt
tala sig saman við pá um ýms mál cr fyrir
kunna að koma. Yjer göngum hjer út frá
pví, að enginn bjóði sig til pingmanns ein-
ungis af fordild eða fjárvon, án þess að hafa
nokkra þekking á velferðarmálum vorum;
peir menn sem svo eru, munu heldur hafa
leynilegan undirróður til að koma sjer að,
heldur en opinbera fundi. En pað er von-
andi, að svo óhreinar hvatir felist ekki í brjósti
nokkurs pess, sem býður sig til pingmanns,
heldur sje einlægur vilji á að cfla gagn þjóð-
arinnar samfara rjettu trausti á sjálfum sjer
aðalhvötin hjá þingmannaefnum vorum.
J>að er kemur til kosningar Jóns ritara
til alpingismanns, pá hafa Skagfirðingar víst
enga ástæðu til að hafna lionum sem ping-
manni fyrir frammistöðu hans á síðasta pingi.
það verða allir að játa, að Jón er frjálslynd-
ur rnaður og hefir einlægan vilja á að efia
gagn pjóðarinnar í öllum greinum og nógan
kjarlc til að fylgja fram vilja slnum, en ein-
mitt petta hefir að miklu leyti aflað honum
hinna mörgu óvildarmanna hans par syðra í
höfuðborginni, sem bæði utan-pings og á
þinginu hafa traðkað sem flestum tillögum
hans. J>ó að vjer alþýðumennirnir sjeum
skammsýnir í pólitikinni pá erum vjer þó
eigi svo skyni skroppnir, að vjer sjáum ekki
hvort sanngirni og skynsamlegar ástæður eða
blutdrægni og persónuleg óvild ráða úrslitum
málanna livort heldur er á pingi eða utan
pings, pegar vjer liöfum jafngóðar skýrslur
fyrir oss, sem alpingistíðindin. J>að sjo fjarri
oss að hallmæla óvildarmönnum ritarans,
sumir peirra eru merkir menn, en prátt fyr-
ir pað hafa þó viðskipti peirra og hans orð-
ið til allt annars en að auka veg þeirra og
virðingu.
Vjer höfum heyrt marga greinda bænd-
ur í Skagafirði láta vel yfir pingmennsku Jóns
eptir pingræðnm hans að dæma og ekki hefir
annað heyrzt en að mönnum líkuðu vel til-
lögur hans á fundum pessum, að minnsta
kosti allflestum. En raddir liafii líka lieyrst
sem reyndar játa, að Jón sje frjálslyndur og
velviljaður pingmaður, en pað sje til einskis
að endurkjósa hann pví allar tillögur hans
sjeu ónýttar af fjandmönnum lians á ping-
inu, en eigi petta að vera næg ástæða gegn
endurkosningu ritarans pá er pað sama, sem
Skagfirðingar segðn: «Vjer játum að vísu
að tillögur Jóns ritara sjeu frjálslegar og miði
til almennings heilla, en vjer viljum ekki
hafa hann á pingi fyrir oss vegna óvinsæld-
ar hans hjá einstökum mönnum í Reykja-
vík». Vjer vitum mikið vel, að pað mundi
stórum glcðja sum stórménni í Reykjavík að
ritarinn yrði ekki kosinn á þing, en eru
Skagfirðingar nokkuð háðir vilja pessara stór-
menna í kosningu sinni, og eiga peir pað
víst, að pessi stórmenni geti jafnan ónýtt
tillögur ritarans á pinginu hvernig sem pær
eru? Vjer segjum nei og aptur nei. J>að
er næsta ósamboðið frjálsum mönnum að
liræðast svo óvild einstakra manna, að pað
fæli ]»á frá að fylgja því fram, sem peirætla
í raun og veru rjett og gott, og pað væri
næsta undarlegt af skagfirðingum að láta rit-
arann gjalda pess, að hann getur eigi sem
þingmaður pjóðarinnar verið tnglhnýtingur
þeirra manna sem fylla pann flokk er í sögu
pings vors hefir allt til þessa verið með rjettu
nefndur apturlialdsflokkur, enda þótt liann
liafi konungs hylli til pingsetu.
|>að heyrist opt hjá oss bændamönnun-
um, að sem flestir bændur ættu að vera á
þingi, petta væri og mjög æskilegt í sjálfu
sjer, en enn sem komið er, cr alpýðumcnnt-
unin hjá oss eigi svo mikil að vjer eigum
jafnán lcost á góðum þingmannaefnum úr
flokki bænda enda er eigi svo mjög komið
undir pví af hvaða stjett pingmenn eru vald-
ir, hitt er aðalatriðið, að peir sjeu velmennt-
aðir hafi einlægan vilja á að efla gagn þjóð-
arinnar og vit og kjark til að fylgja fram
skoðunum sínum; liafi pingmaðurinn pessa
kosti, pá má einu gilda hvort hann er em-
bættismaður eða bóndi. Ritaranum verður
ekki með rjettu neitað um neinn pessara kosta,
og livað sem hver segir um ólægni hans í að
koma fram áformum sínum, pá hefir liann pó
unnið pað stórvirki sem tugir áva með öllum
sínum gæðingum gátu eigi unnið, vjereigum
við útrýmingu hins sunnlenzka fjárkláða sem
allir óhlutdrægir menn munu pakka honum
og engum öðrum. En það vitum vjer , líka
vel, að hann í peirri baráttu bakaði sjer óvin-
sæld ýmsra skammsýnnra og prálátra sunn-
lendinga, cn pað sje fjærri oss að láta pað
rýra verðleika hans 1 vorum augum.
Vjer göngum að pví vísu, að pingmaður
vor Friðrik Stefánsson gefi aptur kost á sjer,
annars er oss ókunnugt um önnur þingmSnna-
efni hjer innan sýslu, en sjeu þeir nokkrir sem
ætla að bjóða sig fram pá ættu peir að feta í
fótspor ritarans og eiga fundi við kjósendur
á undan kosningunni svo að mönnum gefist
kostur á að pekkja nokkuð skoðanir peirraog
og stefnu í hinum sjálfsögðustu pingmálum