Norðanfari - 27.08.1880, Síða 1

19. ár.
Xi'# ')0—54-»
KORBANFARI.
Á liiircyi'i. 27. ágííst 1880.
Sigurlang Jónasdóttir
í Höfnum 1795—] 880.
Hinn 18. jan. ]i. d. (1880) andaðist í
Höfnuin á Skaga Ljá syni sínwn Árna hin
háaldraða merkiskona Sigurlaug Jónas-
dóttir, ekkja eptir Sigurð Árnason par
(f 27. apr. 1879)*. Hún var fædd á Gili í Svart-
árdal 2. sunnudag í jóiaföstu 1795. Poreldrar
hennar voru hin nafnkunnu hjón Jónas
Jónsson frá Ttriey og Ingibjörg Jóns-
dóttir .frá Skeggstöðum (Nf. 18., 3.-4.,
18/i 79, bls. 6.). Fram undir fermingarald-
ur ólst hún upp lijá móðursystur sinni Ingi-
ríði í Kálfárdal, cn dvaldi síðan í foreldra-
húsum fram vlir tvítugsaldur. f>á var hún
í húsmennsku á ýmsum stöðum lijer í sýslu
frarn yfir fertugs aldur, og Iiafði einlcum of-
an af fyrir sjer með hannyrðum á ýmsum
heldri heimilum sýslunnar, og átti hún um
pær mundir við ýmiskonar erfiðleika og and-
streymi að búa. Hinn 29. júlí 1835 giptist
hún Sigurði Arnasyni, er fiá bjó á Ttriey,
en síðan langa stund í Höfnum. Um sam-
bóð þeirra og börn peirra hefir áður verið
getið í «Norðanfara» (18., 45.-46, 2/10 79).
Eins og hann missti hún sjónina á efri ár-
um sínum.
I lí.kræðu, er haldin var á Hofi yfir
moldum hennar hinn 4. febr., er svoað orði
komist um liana:
«Hún pótti í flestrj grein vel af Guði
geíin, fríð kona og vel vaxin og búin talsverðu
líkamsþreki. Hún var gæddfrábæru næmi og
góðu minni, og hafði eigi alllitla menningarfýst,
og tókst með alúð og kappi að liefja sig í
ýmsu yíir allan porra samtíðiskvenna sinna,
og einkum hafði hún frábæra verksnilld til
að bera og hagsýni til góðrar framkvæindar
í hvívetna, enda var liénni samfara lægni og
fimleiki, atorka og ósjerhlífni, og mikilfengleiki
til allrar sýslu. Lund hennar var viðkvæm
og nokkuð stór, cn hjartagæzka liennar og
veglyndi yiirgnæfðu aðrar tilfinningar, og
henni var pað sönn ánægja að likna og hjálpa,
en Ijúft og 'gjarnt að afneita sjálfri sjer og
leggja á sig, til þess að geta glatt aðra og
gagnað peim. Svo var og tryggð hennar og
staðíesti framúrskarandi».
Ennfremur segir svo í ræðunni:
«J>annig leið petta langvinna líf pessar-
ar merku og mikils háttar konu, er var svo
ríkt að reynzlu, en má ]>ó að flestu leyti á-
lítast einkar blessunaríkt, einkum síðara hluta
pess, cr helgaðist af sífrjórri ást og virðing
heggja hjónanna hvors til annars, eins og hún
líka naut alls pess álits i ríkulegum mæli,
"') 18., 45. 46., 2/10 79. í æfiágripi
lians par (bls. 89., dálki 1., 1. 12.)
✓ hofir misprentast, að faðir lmns Arni
Magnússon liafi d;uð 1848? pað á að
vera 1843.
er góð húsmóðir eðlilega ávinnur sjer með
stjórnsemi og reglusemi og góðri heimilisfor-
sjá. ríkmannlegri lund, gestrisni og góðfýsi
og hjálpsömu hjartapeli, ráðvandlegri liegðun
og guðrækilegri framgöngui.
Slíkt sæmdarorð hafði hún á sjer að al-
menningsrómi. Minn;ng hennar lifi í blessun.
llm minnisvarða
Jóns sál. Sigurðssonar.
Jeg undirskrifaður liefi nú sem margir
flciri, meðtekið áskorunarhrjef frá nefnd peirri
sem tckið hefir að sjer að safna fje til minn-
isvarða á gröf Jóns Sigurðssonar. Áskorunar-
hrjefið tekur pað eitt fram að gangast fyrir
samskotum í pessu skyni, og senda pað íje
er safnast kann gjaldkera nefndarinnar, svo
fljótt sem verða má. En hvernig liefir nefnd-
in hugsað sjer þennan minnisvarða? og hvað
hefir hún ætlast á að hann muni kosta? Jeg
pykist pess fullviss að svo að segja hvert
mannsbafn á íslandi, sem komið er til vits
og ára, vilji láta reisa Jóni sál. Sigurðssyni
minnisvarða, og hann svo veglegann, að eng-
um Tslendingi hafi áður verið reistur jafn
veglegur minnisvarði hjer á landi. Jeg er
pess-einnig fullviss að hin heiðarlega 5 manna
nefnd vill petta líka. En meðan að nefndin
er elcki húin að ætlast á um hvað slíkur
minnisvarði muni kosta, pá er ekki að vænta
pess að alþýða manna liafi um pað nokkra
liugmynd; og meðan menn ekki hafa hugmynd
um hvað kostnaðurinn verði alls, pá geta
menn heldur ekki ætlast á livað hvert sýslu-
fjelag' eða hreppsfjelag fyrir sig ætti að láta
hjeruinbil að tiltölu. Ef nefndin skyldi vilja
halda fast við pað að minnisvarðinn verði
reistur af samskotum, pá ætti hún tafarlaust
að ætlast á urn upphæð kostnaðarins og skipta
þeirri upphæð hjer um hil tiltölulega niður
á allar sýslur landsins, svo gætu sýslunefnd-
irnar jafnað niður á lireppana og hrepps-
nefndirnar á hvern einstakan í hreppnum.
Ef að samskotin eiga að safnast af blindri
hendingu eptir skoðun og geðpótta hvers
einstaks manns, pá geta pau orðið bæði
helmingi meiri og líka lielmingi minni
en með parf. Nefndin ætlast víst ekki
til að pað skuli verða komið undir blindri
hendingu hvernig minnisvarðinn vorður úr
garði gjörður, pess er líka gætandi að pað er
ekld einungis skylda hvers sýslufjelags á
landinu að leggja tiltölulega til minnisvarða
Jóns Sigurðssonar, heldur eru pað jafnframt
rj ettindi sýslufjelaganna, sem enginn má
svipta pau; það væri t. a. m. ekki rjett að
ísafjarðarsýsla eða einhver einstök sýsla skyldi
kosta minnisvarðann að mestu cða öllu leyti,
pví allar sýslur íslauds eiga jafnan rjett á að
kosia liann tiltölulega.
Allir sem jeg hefi talað við pessa fáu daga
síðan jeg fjekk áskorunarbrjefið, hafa verið mjer
samdóma um, að minnismerki Jóns sál. Sig-
urðssonar ætti að vera svo vel úr garði gjört
sem unnt væri; og hafa fiestir verið á pví, að
í kring um gröf peirra hjóna ættu að vera
— 111 —
járngrindur og yfir gröfinni einfaldur <m var-
anlegur kross með nöfnum peirra hjóna á;
en hið eiginlega minningavmark Jóns sál.
ætti nð vera myndastytta af Bronsi af líkri
gerð og Alberts J>orvaldssen, og að liún
retti að standa öðru megin ,við al-
pingishúsdyrnar. Allt petta viljmn vjer
láta kosta eindregið af landssjóði. sem er
hmdsins sameginlog eign, pví pá fá nllar
sýslur og sveitir pann rjett sinn að kosta
petta tiltölulega landinu til sameiginlegs sónta
og til verðugrar minningar hinum framliðna.
Yjer óskum því að nefnd sú sem góð-
fúslega hefir tekið að sjer að standa fyrir
framkvæmdum þessa fyrirtækis gjöri pegar
áætlun um hvnð petta muni kosta, skori síð-
an á landshöfðingjann að hann með sampykki
ráðgjafans fyrir ísland leggi fram fjeaflands-
sjóði til fyrirtækisins upp á væntanlegt sam-
pykki næsta alpingis, svo nefndin geti sam-
kvæmt uppástungu sinni verið búin nð koma
pessu í krincr svo tímanlega, að minnisvarð-
inn verði vígður um pingtímann ár 1881.
En skyldi ráðgjafanuro eða landshöfðingjan-
um, mót von vorri, pykja þetta fjárframlag
eitthvað ísjárvert, svo nefndin gæti ekki feng-
ið fjeð nógu tímanlega; pá er ekki annað en
bíða með polinmæði næsta alpingis, pví jeg
pori að fullyrða, að sá alpiugismaður er ó-
fæddur og óskírður, sem neitar slíku fjár-
framlagi af landssjóði, og pá er engu tapað
nema pví að minnisvarðinn verði vígður um
næsta ping heldur ekki fyrri enn um ping-
tímann 1883.
Jeg bið ritstjóra Norðanfara og Norð-
lings að láta prenta grein pessa sem fyrst,
svo bæði 5 manna ncfndin og aðrir lands-
menn sjái pessar tillögur vorar og að sein
flestir fái tækifæri til að segja álit sitt mn
pettíi mál.
Sauðafelli 2. júlí 1880.
Jakob Guðmundsson.
«Svo er máli varið», — eins og kunnugt
er — að fyrir mörgum árum er tollheimta
hafin í Fáskrúðsfirði, af skipum Frakka og
Flandriskra, bæði fyrir atkerslegu í sjávarbotni
og eins fyrir vatn lijer úr ám og lækjum, og
petta í livort sinn, sem skipin liggja hjer inni,
en tollurinn er eptir lestagjaldi eður stærð
skipanna meiri og minni; en tollurinn allur
yfir sutnarið, mun verða fleiri hundruð eða
jafnvel svo að púsundum króna nemi. Var
svo fyrst tilhagað, að tollurinn skiptist í 3
hluti jafna, einn til sýslumanns, annar í lands-
sjóð, og priðji til sveitarstjórons, er innheimt-
una hafði á hendi. En nú síðan breyting
kom á tekjur sýslumanna, fjell sýslumanns-
hluturinn burtu, en sinn helminguritil hvors
landssjóðs og sveitarstjóra,
Hinir útlendu eiga næsta bágt með að
trúaað tollurinn ekki allur eða mestallur faili
til lireppsbúa, par sem útlendir dragamikinn
fisk undan peirri sveit og nálægum sveitum,
og finnst annað ósannsýnilegt en hitt ótrúan-
legt, að sveitarmenn baíi þur ekki eimi eyii
af .og pó er pað svo.