Norðanfari - 10.09.1880, Blaðsíða 1

NORD.WARI.
19. ár.
Akureyrl, 10. septemker 1880.
Nr. 55—56.
Áskornn.
»Yeit pá engi, að eyjan livíta, átt hefur
so-nu fremri vonum»?
Veit pá enginn að fjárkláðinn liefir nú
3'fir 20 ár geysað á Suðurlandi? og veit pá
enginn hver rnest og bezt hefir hjálpað til
að utrýma honum ? sem tíminn nú hefir gefið
nægilega tryggingu fyrir. Jú, hvert manns
barn veit petta að sönnu, en pað lítur svo
út eins og allir sjeu dauðir og dofnir í. pví
atriði að viðurkenna opinberlega hver sá mað-
ur sje, sem með hinni einstökustu alúð og
ósjerplægni hefir sýnfc, að hann með sínu
dæmalausa preki hefir unnið landi sínu hið
ömetaulega gagn að útrýma fjárkláðanum,
prátt fyrir allar mótspirnur og práa einstakra
manna, er hafa sýnt í pví máli að peir eru
minnkun pjóðar sinnar og niðurdrep fyrir land
og lýð, með að sporna við eyðileggingu pess
Pjóðfjanda, er hverjum skynsömum manni
hlaut að vera ljóst hve mikið tjón var að;
já, prátt fyrir allt pe'tta liefir einn maður
borið hinn eptiræskta sigur úr býtum, og
vjer gleðjumst af pví drenglyndi er pessi
maður hefir látið í Ijósi fyrir ættjörðu sína,
og vonum einnig að allir sannir íslendingar
gjöri pað líka, pess vegna ættum vjer allir
að leggjast á eitt með að fá pennfi mann, er
allir vita að er landritari Jón Jónsson, sæmd-
an pví heiðursmerki, er oss væri ánægja að
og honum sómi í að piggja. Og skorum
vjer pví fastlega í nafni pjóðar vorrar á pá,
sem hafa vald til, að stuðla til að ósk vor
verði sem fyrst uppfyllt í pessu tilliti, sem
verðskuldaður heiður fýrir dugnað hans og
frelsi vort.
Vjer höfum álitið óparft að rita lengra
i. pessa att, pvi malefnið er svTo pjóðkunnugt
um allt land, og af pvi vjer vitum fyrir víst
að pjer unuið öllum mönnum sannmælis, pá
biðjum vjer yður, herra ritstj. Nf., um rúm
fyrir pessa litlu grein í yðar heiðraða biaði.
Sunnlend. 1. n. d.
in pluralis.
Úr brjefi.
í>jer liafið, herra ritstjóri, óskað pess,
að jeg sendi blaði yðar fá orð um sýningu
ykkar Eyíirðinga 8. júní n. 1., en pareð nú
hefir verið margt um pá sýningu ritað, hefi
jeg litlu við pað að bæta, og verður pví pað,
sem jeg rita lijer einungis mín skoðun á
sýningum hjer á landi yfir höfuð, og tillög-
lögur mínar yfir peim viðvíkjandi, sem að
vísu eru einfaldlegar, en hafa um leið pann
kost, að pær gefa peim er betur vita kost á
að taka petta framfaramál til álita.
Margir hugsa að sýningar hjer á landi
hafi mjög lítið eða jafnvel ekkert að pýða,
hjer ekkert að sýna, nema pað sem allir
pekki jafnt, allir hafi svo jafna kunnáttu í
öHu verklegu að einn sje naumast öðrum
fremri. Sýningar hafa líka enn eigi verið
reyndar hjer á landi svo jeg muni, nema
hin litla tilraun er gjörð hefir verið hjer
norðanlands nú síðustu árin, einkum í Eyja-
firði og Skagafirði, en petta er svo í barn-
dómi, að engin von er til, að árangur sjáist
mikill af peirri tilraun. fað er vitaskuld, að
sýningar vorar verða aldrei nema nafnið eitt
ef vjer ekki pess á milli framkvæmum, hver
í sínum verkahring, eitthvað pað, sem kom-
ið getur umbótum á hagi yora, svo að allt
af sjeu sýningar vorar fjölskrúðugri og full-
komnari. En sýningarnar eiga einmitt að
vera til pess að efla og styðja pessar fram-
kvæmdir, pær eiga að auka pekkinguna,
vekja kapp og kjark, vilja og ástundun, ein-
drægni og fjelagsanda. Til pess að sýning-
arnar geti nú gjört petta ríður á að vanda
pær sem allra bezt og gjöra pær svo full-
komnar sem föng eru á. Jeg álít pví mik-
ið betra að halda hinar stærri sýningar held-
ur sjaldan, eigi optar en á 5 ára fresti, og
jeg vil segja, að á pví framfarastigi sem vjer
erum nú, gjöra árlegar hjeraða sýningar ekki
tilætlað gagn, vegna pess, að pegar svo opt er
sýnt verður ekki hin hægfara framför vorsjá-
anleg, en að hver slík ’sýning beri með sjer
verulega framför í samanburði við næstu sýn-
ingu á undan er nauðsynlegt, annars er liætt
við að sýningarnar missi pýðingu sína í aug-
um almennings, og pá er illa farið, og ver en
lieima setið. Smá sýningar (lireppasýningar)
sem æfingar til undirbúnings hinum stærri,
álít jeg aptur á móti gott að haldnar væru
árlega, enda álít jeg mjög parft, að hvert
sveitarfjelag haldi almennan skemmtifund
með sýningu einu sinni á ári (á vorin), pað
ætti að styrkja eindrægnisband fjelagsins og
gjöra pað hæfilegra að koma fram sem heið-
virður, reglubundinn fiokkur, á hinni sjald-
gæfu aðalsýningu hjeraðsins. Jeg álít samt
eigi eiga við að kalla hátt með, eða setja í
blöðin, pað sem á pessum hreppafundum fer
fram, jeg lield, að slíkt ætti heldur að fara
nokkuð dult, og hver sveit að láta lítið yfir
sjer, enda á pað betur við pegar hvert sveit-
arfjelag vill keppa við annað, og er í öllu
falli vissara, pegar á aðalsýninguna kemur,
svo eigr verði pá sagt að maður eða aðsveit-
arfjelagið, sje meira í orði en á borði, pá kem-
ur hvert sveitarfjelag fram eins og pað er klætt,
pá á liver að tjalda pví sem til er, og láta
sjá sem mesta framför frá pví er sýnt var á
næstu sýningu á undan, pá er um að ræða að
hver geti sýnt sem mest og bezt pað er skari
fram úr, en pó með nauðsynlegu tilliti til
kostnaðar eða dýrleika^hvers hlutar. fað tx
t. a. m. eigi nóg að geta sýnt síðullaðan og
feitan sauð að vori, nema sannað verði að
eldi hans hafi eigi kostað meira en pað, að
vel borgi sig að ala svo. |>að er meira var-
ið í pá smíðisgripi, pau listaverk, pær hann-
yrðir, pá tóvöru, sem minna kostar, efhlutir
pessir gjöra eins mikið gagn eða eins mikla
prýði, eins og peir hlutir er dýrari eru; en
nytsemi og prýði eiga pó að vera i fyrirrúmi,
og er pví meira vert um hínn dýra hlut en
hinn ódýra ef hann um leið lítur út fyrirað
vera til meiri nota, meiri prýði, eða er hag-
legar gjörður. Dómendur á sýningum erupví
vandkosnir, ættu peir samt máske að vera
heldur fleiri en viðgengist hefir, og atkvæða-
Bindindissaga trúarboða eins í London.
Eptirtekt min var leidd að kolahlöð-
unni á pennan hátt: Einn morgun varjeg
á gangi par í gegnum til pess að komast
til St. Pancras vörustöðva. Jeg fór fram-
hjá einu af hinum mörgu trjehúsum eða
kofum, er menn höfðu reist sjer til pæginda
til pess, að njóta par hinnar stuttu hvíldar
er peim var veitt frá hinni erviðu vinnu,
heyrði jeg pá hina óttalegustu, skelfilegustu
svardaga og var voðalegt að hej’ra, hvernig
Guðs nafn var lagt við hjegóma. Jeg gekk
lnM 1 bópinn, er svardagarnir voru frá komn-
jr. ^ |>ar voru 6 menn og gaf jeg peim sitt
smaritið hverjum og tóku peir við peim
kurteislega. |>á mælti jeg: „Yitið pjer, vin-
ir mínir, hvað pví olli, að jeg kom til yðar?“
J>eir svöruðu: „Nei“.
f>á tók jeg til máls: „Jeg heyrði að
einhver var að tortýna sjer á sálu og líkama
°g ganga fram að glötuninni eins fijótt eins
og tíminn gæti frekast leyft. og eg liugða
pað skyldu mína að koma og mæla við yður
um fjelagsskap, eymd og geig pess staðar,
er pjer eruð á leiðinni til.
Svo ruddalegir sem peir voru, svöruðu
peir pó engu og undraðist jeg pað. J>að
virtist koma ofan yfir pá með öllu. Jeg las
og átti tal við pá um iðgjöld syndugs lífern-
is og vísaði peim til hans, sem að eins gæti
gefið peim fyrirgefningu og frið og breytt
hjarta peirra. Siðan talaði jeg við menn i
fjórum kofum sinn i hvert sinn, en mætti
dónalegri meðferð. Kolaköglum var kastað
að mjer stundum og meiddu peir mig sum-
ir býsna mikið. J>að heyrðust formælingar
og hótanir, að ef jeg færi eigi fljótt burt
skyldi jeg verða drepinn.
Daginn eptir heimsókti jeg umsjónar-
manninn og bað um leyfi hans að mega
vitja staðarins reglulega. Um petta hjeld-
um við ráð um hrið og er jeg hafði sýnt
honum nauðsýn trúboðaverksins meðal pess-
— 115 —
konar manna, mælti hann: „Jeg erlirædd-
ur um að peir skeyti nú hvorki um skömrn
nje heiður framar og að peir sjeu orðnir
svo gjörspilltir, að engin varanleg betrun
geti heppnast. En samt hafið pjer mitt leyfi
til vitjunarinnar og til pess að útliluta smá-
ritum og mæla við alla sem pjer getið, hve-
nær sem pjer viljið og hvar sem pjer viljið
hjer. En gleymið pví eigi, að petta eru
verstu dónar og svífast einskis. Skiljið pjer
mig“.
Jeg fullvissaði hann um pað en sagði:
„Ótti mun eigi aptra mjer frá að tala við
pá um sálir peirra eða frelsarann, sem dó
fyrir pá“.
Hann sagði aptur: „J>jer eruð pá ekkert
hræddur?“
Jeg svaraði: „Nei!“
„Já, ja, farið pjer pá“, sagði liann,
„og jeg vona, að petta leiði til góðs“.
Er jeg var að fara frá honum úr skrif-
stofunni, sagði hann: „Hjerna11! Hannfór