Norðanfari - 10.09.1880, Blaðsíða 2

— 116 —
fjöldi að ráða. Til enn raeiri tryggingar fyr-
ir rjettum dónram ættu peir, er eigi þj'kir
rjett dæmt, að mega láta velja menn í yfir-
dónr í vissum tilfellum.
Svo að samanburður verði gjörður sem
greinilegastur á eldri og yngri sýningum
ætti að rita í bók nákvæma lýsingu á hverri
sýningu, undirbúningi, fyrirkomulagi, stjórn,
störfum, sveitaflokkum, sýnisgripum, og jafn-
frarnt ætti á liverri aðalsýningu að vera Ijós-
myndasmiður, er tæki myndir af öllu pví
'helzta er par væri að sjá, eptir bendingum
beztu manna. |>essar myndir mundu verða
útgengilegar, enda jafnvel pörf eign.
Jeg liefi nefnt hinar stærri sýningar hjá
•oss aðalsýningar og hjeraðasýningar, án pess
jeg álíti pær miðaðar við hverja sýslu út af
fyrir sig. Álífc jog ómissandi að sveitarfje-
lög pau er koma vilja saman á eina sýningu,
•og eiga hægast með pað, feli sýslunefndar-
mönnum sjnum framkvæmdina, ef pau eigi
hafa jafnframt önnur framfarasamtök sín á
milli, en frá forstöðumönnum peirra sam-
taka. En einstakir menn verka lítið ef eigi
er almennur vilji, og pá er betra að bíða
byrjar, pó menn verði aptar í lestiuni.
Merki til pess að viljinn sje vaknaður álít
jeg pað, ef sveitarmenn hafa haldið sýningu
1 sveitinni, enda er pað eitt skilyrði fyir pví,
að aðalsýning geti farið vel og reglulega fram
að undirbúningssýning hafi verið haldin sama
vor eða vetrinum áður í hverri sveit, er taka
vill pátt í aðalsýningu. Á smásýningunum
ættu dómendur að tiltaka pá sýnisgripi, er
peir álitu reynandi að fara með á aðalsýn-
ingu, ekki einungis pá er peir álitu verð-
launa verða, heldur fleiri er næstir peim
gengju. |>ar ætti að kjósa menn í stjórnar-
nefnd aðalsýningar, svo einn væri úr hverri
sveit; sá maður ætti §vo að hafa yfirstjórn
:sveitunga sinna á sýningunni. Á aðalsýn-
ingu ætti hvert sveitarfjelag að halda hóp og
hafa sín tjöld út af fyrir sig. Ætti hver
sveit að eiga sjer merki, er tjöldin og fólkið
væri auðkennd með. I merki livert ætti að
vera dregið einkennilegt landslag sveitarinn-
ar, svo sem skógur, vötn, hraun, o. s. frv.,
eða náttúruundur ef til er í sveitinni, svo
sem foss, hverr, ^ldfjall, eða tíðkanlcgustu á-
höld, svo sem skip, vefstóll, m. fl., eða
skepna eða sáðtegund, er benti á arðsaman
atvinnuveg í sveitinni. Hver sveit er pann-
ig kýs sjer merki ætti að auglýsa paðí blaði,
svo sem ólíkust yrðu merki sveitanna. Gætu
merki pessi sýnt töluvert hugvit og hagleik
yrðu pau góðir sýnisgripir. Með flokkaskip-
un eptir sveitum” koma máske einnig í ljós
ýms önnur einkenni sveitarfjelaganna, ýmist
af völdum náttúrunnar eða mannanna, sein
vert er að taka eptir og rannsaka, svo sem
er háralitur, yfirlitur, vaxtarlag, limaburður,
látbragð, klæðaburður, hárskurður og fl. Að
skoða pannig fólkið sjálft mundi verða bæði
skemmtilegt og gagnlegt í ýmsu tilliti. |>eg-
ar skýrsla er útgefin um aðalsýningu, sem
jafnan skyldi vera á prenti, ætti ogað flokka
nöfn sýnisgripa eptir sveitum; en par á móti
liljóta gripirnir að vera flokkaðir á annan hátt
á sýningunni sjálfri.
Til pess að verða ekki of langorður ætla
jeg ekki að hreifa í petta sinn tillögum um
undirbúning á sýningastöðum, einungis parf
að gæta pess, að nóg rúm sje ætlað peim
mönnm er til sækja, svo peir getián mikill-
ar hindrunar fengið aðgang að sýnismunun-
um á einhverjum sýningarstaðnum, er mega
vera nokkuð strjálir, svo að 1 tjald sje fyrir
hverjar 3 eða fl. sýningartegundir. p>etta
dreifir mannsöfnuðinum, en pó pægilega og
eðlilega, pví pá koma samantil skoðunarpeir
er saman eiga, og síður verður of pröngt á
einum stað. Að setja reglur og auglýsa um
allt fyrirkomulag sýningarinnar er verk stjórn-
arnefndarinnar, og ætti liún í tíma að út-
vega sjer nógu marga hentuga hjálparmenn,
svo peirri reglu verði stranglega fylgt Með
peim hætti getur allt farið vel og skipulega
fram, og allir menn faiið ánægðir af hverri
sýningu.
|>á kemur nú kostnaðurinn við sýning-
arnar til álita. ]>að er náttúrlegt að fátækt-
in og strjálbyggðin aptri pessum fyrirtækj-
um nokkuð, sem öðrum, enda heíir petta
lcomið frarn í pví, að svo fátt hefir sýnt ver-
ið. Aptur hefir fjöldi manna sótt sýning-
arnar, bendir pað, til pess, sem og lijíu er
rjettast og eðlilegast, að leggja ætti kostnað-
inn á pá er sæktu á staðinn, með pví að
láta hvern kaupa inngöugumiða, og væri pá
rjett að húsbóndi hver borgaði fyrir sittheim-
ili. Styrk til verðlauna á hjeraðasýningum
ætti landssjóður að veita, en eigi sýslusjóðir,
pareð sýningar yrðu naumast bunduar neitt
,við sýslutakmörk. En sýslusjóðir ættu öllu
fremur að leggja fje til verðlauna á hreppa-
sýningum innan sýslu, væri pað og meðfram
hvöt íyrir allar sveitir sýslunnar að halda
pær sýningar, og ná með pví hluttöku í
verðlaunum.
Eramfarafjelögin jafnótt og pau komast
á í sveitum , munu bezt styðja petta lram-
faramál, peim fel jeg einkum pessi fáu orð
mín til skoðunar og athugunar, um leið og
jeg óska peim og öllum framfaravinum allrar
gæfu og gengis. G. A.
lleiknmgur yflr tckjur og útgjöld
Spítalans á Akureyri 1879.
T e k j u r:
1879. Ivr Aur.
1. Eptirstöðvar frá f. á. . . . 888,78
2. Styrkur úr landssjóði . . 400,00
3. Húsaleiga 14,50
4. Ýmsar tekjur . . . . . 33,72
5. Fyrir sjúklingahald og böð 638,25
Alls 1975,25
Útgj öld: Kr. Aur.
1. Aðgjörð á húsinu og öðrum eignum 39,86.
2. Ný áhöld
3. Brunabótagjald ..... . 94,50
4. Ýms útgjöld . 20,92
5. Laun
læknis, spítalhaldara og gjaldkera 258,75
6. Eyrir sjúklingahald og böð
til spítalahaldara . . . 541,69
7. Eptirstöðvar . 1,009,81
Alls 1,975,25
Á spítalanum hafa verið 21 sjúklingur í
566 daga, af peim hafa 2 dáið. Heitböð
eru notuð alls á árinu 30, og eru pað mest
sjúklingar á spítalanum, pví utanspítalamenn
hafa að cins fengið böð tvisvar.
(xráiiuíjclagið Og
herra Tryggvi Guimarsson.
Mundi* ekki verzlunarstjórum ■ Trránufje-
lagsins pykja pað ótilhlíðileg aðferð af mjer
eða hverjum öðrum semi væri af samkepp-
endum peirra í verzluninni, ef vjer heimt-
uðum af peim vöruskrá pá er kaupstjóri
hefði sent peim til að haga sjer eptir við
söluna, til pess að geta með sönnu eða ó-
sönnu úthrópað vöruverð peirra fyrir alpýðu.
|>eir mundu víst fljótt svara eins og er, að
vöruskráin kærni oss ekkert yið. Aðferð
pessa leyfði kaupstjórinn sjer samt að brúka
gagnvart mjer, og munu flestir óvilhallir
verða að játa, að sú tilefnislausa árás hans
hafi engu síður verið óheiðarleg en ótilhlýði-
leg að vilja niðurlægja liinar verzlanirnar
hjer til pess að hefja Gránufjelagið upp og
nota par til önnur eins meðöl og rangfærð-
pá með mig að glugganum og mælti:
„Sjáið pjer pessa tvo menn við vinn-
una“?
„Já“, sagði jeg.
„Hafið mín ráð: sneyðið hjá peim,
peir eru báðir hinir verstu menn; peir virða
hvorki sjálfa sig, nje nokkurn mann ann-
an“ .
]>að liðu eklci meir en tvær mínútur
frá pví er jeg fór úr skrifstofunni, pangað
til jeg nam staðar hjá pessum tveimur
mönnum. ]>eir hjeldu á fram að vínna af
kappi og með hin dökku andlit sín var út-
lit peirra eitthvað voðalegt. Jeg mælti:
„Góðan daginn vinir mínir; ekkert er á við
vinnuna og pjer virðist mjög kostgæfilega
vinna fyrir pví brauði, sem eyðist“.
„Já“, svaraði annar með hryssingslegri
rödd og leit til mín illilega, en báðir bjeldu
á fram verkinu.
Jeg hjelt á fram: „Jeg hygg, vinir
mínir, að ykkur sje kunnugt, að allir hlut-
ir hjer á jörðu eru fallvaltir, að hver mað-
ur fæðist til pess að lifa að eins stutta
stund á jörðu og pá deyja og pess vegna
munuð pjer og jeg fyr eða síðar hætta að
vera i pessum heimi. Já, sá tími kemur,
er hendur ykkar hætta að vinna, fætur ykk-
ar að ganga og tunga ykkar að mæla, og
pá er til annar heimur, pá er tunga ykkar
fær að syngja söng lambsins, ef pið lifið
guðrækilegu lífi og deyið x Jesú Kristi“.
|>eír hættu verki sínu, lögðu frá sjer
spaða sína og annar mælti: „þetta er til
einhvers! Hvert ertu að reyna að komast?
Jeg ætla pú sjert einn af pessum hvít-kæf-
urum sem ganga um til að vinna menn.
Ef svo er, pá er ekki til neins fyrir pig að
reynaað festa höndur í hári okkar pessara
pilta“.
Jeg sagði peim, að jeg væri ekki fær
um, að snúa peim, pví pað væri verk hei-
lagsanda; en jeg gætí sagt peiin , hvernig
peir gæti orðið nýjar skeprrar í Krist Jesú“.
„Ha, ha! pú ert pá hvit-kæfari eptir
allt saman“; og með skelfilegu augnaráði
og blóti mælti hann: „Horfðu nú á meist-
ari góður, vjer viljum ekki gjöra pjer neitt
illt, fyrir pví vjer hyggjum, að pú sjert eíns
og annar einfeldningur og hugsir að pað sje í
raun og veru satt, sem pú kennir; við gef-
um heldur ekki um prjedikanir pínar eða
bækur ng piggðu nú góð ráð og vertu sem
minnst hjá okkur meðan pú hefir heilt
skinn“.
„Nú tóku peir spaða sína og fóru apt-
ur að vinna; en jeg mælti: „Jeg get ekki
yfirgefið ykkur, fyr en jeg hefi lokið af er-
indi meistara míns, Guð segir sjálfur í
sínu heilaga orði: Sú sál sem syndgar, skal
deyja. Og aptur: Hinum vondu skal vís-
að til helvítis. f>á útskírða jeg fyrra stað-
inn.
Annar sagði pá: „Jeg lasta ekki slcyn-
samlegar ástæður og jeg ímynda mjer, að