Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1893, Blaðsíða 6

6
á hinn lengra veg, enn 4 þumlunga á hinn veginn; brúnirnar
eru m.jög svo máðar og fornlegar. Steðjaþróin er 51/* þumlungr
á dýpt. Steinn þessi er mjög svo ferskeyttr, með flötum hliðum
á 2 vegu. Hann er rétt alin á hæð; lengd frá vzta horni l1/*
alin; breidd 211/* þuml. Hinn steinninn heflr líka lögun; sléttar
hliðar á 2 vegu; hann er sömuleiðis 1 alin á hæð; lengd hans
er um 1 alin og 1 þumlung; breidd um 18 þumlunga. Þessa
steina lét eg grafa upp báða og velta þeim með vogum út úr
tóftinni, til þess að geta rannsakað gólflð. Þar fanst i kringum
steinana bæði gjall og kola-aska og þess konar gólfskán, og yfir
höfuð var þar fult af aflösku og ýmsum slíkum einkennum.
Yfir um þvera tóftina, að landsunnanverðu við dvrnar, var grjót-
hleðsla allmikil, enn þó mjög úr lagi gengin. Steinarnir i henni
vóru svartir og eldlitaðir, og rannsökuðum vér mjög svo hleðslu
þessa. Framan i grjóthleðslunni fundum vér mikil einkenni af
reglulegum deigul mó, sem eg tók með mér til sýnis.
Það er því ljóst, að þetta getr ekki annað verið enn smiðju-
afl, með því að hinir áðrnefndu steinar vóru i sömu afstöðu frá
aflinum, sem venja er til enn í dag, þ. e. a. s. steinninn með
steðjaþrónni stóð innar í miðri tóftinni, enn hinn steinninn framar
rétt á móti dvrunum. Það er því sjáanlegt, að steinn þessi
hlýtr að hafa verið reJcsteinn, og ber hann þess merki að ofan,
að lúð hefir verið járn á honum. Hann er mjög svo flatr ofan,
enn nokkur laut þvert yfir hann, ekki þó í miðjunni, heldr nær
öðrum enda hans. Enn fremr skal ég geta þess, þessu til sönn-
unar, að þegar eg kom til Flateyjar um daginn, gaf Eyjólfr
Jóhannsson, kaupmaðr i Flatey, eða frú Sigrborg kona hans, mér
sleggju allmikla og svo fornlega, að eg hefi enga slíka séð.
Hún er ryðbrunnin með pollum eða básum og mjög uppbarin í
báða enda. Á henni hefir verið sem nokkurs konar munni í
annan endann; er klofið þar úr mikið stvkki, og þannig var hún
er hún fanst. Hún fanst fyrir 20—30 árum nálægt reksteininum,
og er það víst um þetta verkfæri, að það er frá fornöld. Báðir
steinarnir (steðjasteinninn og reksteinninn) vóru skorðaðir upp
með grjóti eða hlaðið undir þá, enn vóru þó farnir að hallast.
Frá vfirborði jarðar niðr að gólfi tóftarinnar var fullkomlega 2
álnir. Þessi grjóthleðsla eða afl var hlaupinn sundr, einkum sú
hlið, sem til landsuðrsgaflsins vissi, eða þar, sem belgrinn hefði
átt að vera. Innri hleðsla gaflsins var og hlaupin inn og var
þannig allr syðri endi tóftarinnar fullr af grjóti, svo að ekkert
varð deilt þar sundr. Tóftin var enda öll að mestu uppfylt af