Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1893, Blaðsíða 8

8
bæði svarta kola-ösku og rauða eða móleita ösku, enn alls ekki
neins konar gólfskán, hvorki eftir pening eða undanlás af heyi
eða neinu slíku.
Eg verð því að álíta, að samkvæmt þeim hoftóftum, er
eg hefi áðr rannsakað, sé tóít þessi, eins og natnið bendir á,
hoftóft, enda er það lítt hugsanlegt, að slíkt nafn festist við
nokkura tóft, sem hefði verið til annars höfð, og borið annað
nafn áðr. Tóft þessi virðist vera nokkurs konar hörgr.
Á Vaðli.
(7. ágúst).
Eg fór út að Vaðli þenna sama dag. Bær þessi er eina
bæjarleið fyrir utan Hvamm og stendr að austanverðu við Iíaga-
vaðal uppi undir fjalli. í öllum sögum Gísla Súrssonar segir,
að Gísli hafi verið á Vaðli f jarðhúsi, og að annar jarðhúsmunn-
inn hafi verið í eldhúsi, enn hinn við ána; þó gerir önnur sagan
frá þessu nokkura undantekningu, sem síðar skal getið. Á Vaðli
hagar nú þannig til, að út frá bænum er slétt flöt, sem myndar
hól að utanverðu, og er brekka af honum alt niðr undir ána
(Vaðilsá). Þessi hóll heitir Þinghóll. Alt frá bænum og eftir
flötinni og út á hólinn, og niðr eftir brekkunni að ánni, liggr
garðr allmikill, þráðbeinn. Hann er hryggmyndaðr, breiðr og
allglöggr. Frá bænum og alt út á hólbarðið eru rúmir 40 faðmar,
og víst einir 10 faðmar niðr brekkuna eða meira. Er þannig
allr garðrinn á að gizka rúmir 50 faðmar. Undir þessum garði
hafa menn haldið, að hið umtalaða jarðhús lægi. Til að prófa,
hvort slíkt gæti átt sér stað, lét eg grafa þvert í gegnum garð-
inn inn á hólnum. Við grófum langt ofan fyrir rætr garðsins,
vel 2 álnir á dýpt, ofan í beinharða möl. Fundum þar ekki
nokkur kennimerki til nokkurs slfks, nema hinn sama jarðveg
og möl, sem bóndi þar sagði að væri annarstaðar í túninu á sömu
dýpt. Þetta gerði eg, jafnvel þótt eg þættist vita fyrir fram, að
hér væri ekkert jarðhús að finna á slíkum óravegi, með þvf að
þetta kostaði lítið ómak, og svo til að taka af öll tvímæli um
þetta mál. Eg skal ekki frekar geta hér, hvernig á orðum sög-
unnar stendr um þetta jarðhús, nema ef svo væri, að Þorgerðr,
móðir Gísla, hafi búið f Haga eins og önnur sagan segir á einum
stað, með því að f Haga stendr mjög líkt á, að nær ánni (Haga-
á) að innanverðu er hóll og túnbrekka niðr. Þar á eru miklar
fornar tóftir, niðrsokknar og óglöggvar, enda hefir þar nýlega