Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1893, Blaðsíða 12

12
þann gaum þessum tóftum, að hann hafi að minsta kosti talið
þær. Enn hafi hann þar á móti ekki komið hér, enn hafi orðið
að hafa þetta annaðhvort eftir sóknarlýsingu eða eftir öðrum
mönnum, þá getr manninum verið meiri vorkunn, enn um þetta
sýnist mér, að hann hefði þó átt að geta.
Allar þessar 6 áðrtöldu tóftir rannsakaði eg með grefti, þ.
e. a. s. gólf tóftanna, því að ekki vóru nein tiltök að grafa þær
út gersamlega. Það er margra daga verk með nægum mann-
afia, enn ómögulegt að fá menn um þenna tíma árs til slíks stór-
virkis. Ofan á stóru tóftina (1), sem skiftist í tvent, gróf eg all-
miklar grafir, sína í hvora tóftina. Þar fann eg, að þvi mér
virtist í syðri hluta tóftarinnar, vott af móleitri og svartleitri
ösku og kola-lagi, enn aftr í nyrðri hluta tóftarinnar fann eg
ekkert, sem eg gæti verulega talið. í litlu tóftina, ferhyrndu (4)
gróf eg stóra gröf og djúpa alt niðr í möl. Þar fann eg mikið
af svartleitri og mótleitri ösku og töluvert af viðarJcolabútum og
ögnum, og hefi eg nokkuð af þessu tii sýnis. Gröfin var ádýpt
um Þ/4 alin, og var þetta, sem eg fann í gröfinni, alt niðr við
mölina. Þar að auki fann eg þar surtarbrandsstyklá allmikið.
Það er flatt og um 3 þuraiunga á breidd. Þess skal getið hér,
að Brjánslækjará flytur oft með sér til sjávar allstór stykki af
surtarbrandi úr hinu svo kallaða Surtarbrandsgili, er fellr í ána.
Hér að auki vóru og í tóftinni innan um kolamolana skeljahýði,
sem undarlega hafði geymzt þar.
Þá koma tóftirnar 2 og 3, eg gróf sína gröfina ofan í mitt
gólfið á hvorri, alt í möl ofan. Þar fann eg engan vott af nokkurum
hlut, sem benti á, að þar hefði nokkur lifandi skepna haft verustað.
Nú kemr þá afarstóra tóftin (ð.) Ofan í hana gróf eg 2
grafir með miklu millibili ofan í miðja tóftina. Það er sama að
segja um þessa tóft og um tóftirnar 2 og 3, og þar fann eg
engan vott af neinu, nema hið upprunalega jarðefni og gerði eg
mér þó far utn að leita þar í moldinni og mölinni. Að síðustu
kemr hin afarstóra tóft 6., sem liggr hinni síðasttöldu samhliða.
Þar gróf eg 3 stórar graflr, allar ofan í möl og leitaði grand-
gæfilega. Þar fann eg fyrst að telja brýni ljósleitt. Það erbrýnt
ferstrent, digrast i miðjunni enn mjótt til beggja enda, þó einkan-
lega í annan; er þó brotið af báðum endum. Brýnið er 4x/a
þumlungr á lengd og er bæði mjúkt og bítr vel af því, eins og
venja er til um brýni, sem i forn-haugum finnast. Þar fann eg
ryðbút flatan með áföstu tré, sem er eins og nagli standi í gegn-
um, sem er allr orðinn uramyndaðr að ryði. Þetta lítr út eins