Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Blaðsíða 21

25
svipað og nr. 29 og 30. Hún var á 140 sm dýpi (austast), 2,6 sm
að breidd og meira en 6 m löng, en austurendi hennar hvarf í grunn
nýja hússins, og í henni var efsta kolalagið, sem fannst, þegar grafið
var fyrir húsinu. Við norðurbrún gólfskánarinnar voru þrír stoða-
steinar vestarlega. Austarlega í þessu gólfi, 40 sm frá norðurbrún
þess og 1,5 m frá vesturgafli nýja hússins, var gryfja með kola-
mylsnu. ,,Hún var ferhyrnd, lengd 70 sm, breidd í austurenda 40
sm, en hinn 35 sm. Yfirborð hennar var -=-158. Hún var full af
járngrjóti, sem virtist raðað í hana, nokkrir klumpar. Kolamylsna
var einkum efst, þunnt lag, en þar fyrir neðan var rautt efni, leir,
sett um stykkin og þó kolamylsna jafnframt og utan með. Neðarlega,
helzt í vesturenda, var lag af gráum leir og þunnt torflag var neðst
. . . Nokkrar smáspýtur voru innan um, fúnar í mauk, en sýndu,
að þetta hafði ekki orðið alelda svo sem það var. Nokkur og þó fá
lítil hellublöð voru upp með sums staðar“ (M. Þ. 22. 7. ’27).
Gólf nr. 32. Á 140—150 sm dýpi, 14 m frá austurhlið og 9 m
frá suðurhlið, kom gólfskán í ljós. Hefur þar staðið smiðja, og var
stærð gólfsins, sem sneri austur-vestur, 2,3 X 3,1 m. Norðan þess
og líklega nokkru hærra var grjóthrúga. „Steinarnir voru hnefastórir
og hrúgan 1 m að lengd og 0,75 að breidd mest . . . Grjóthrúgan
tekin upp, og var undir henni álíka stór gróf; í henni fundust efst
brot af beinum úr nautgripum og sauðkindum, sum alveg ófúin, því
að auk þeirra var mikið af smágerðum viðarkolum í grófinni“ (M. Þ.
5. 7. ’27). ,,— Þá var könnuð kolagröfin í vesturendanum, er vart
varð í gær. Hún var um 12 sm að dýpt mest, en ávöl í botn og hann
með þéttri kolamylsnu og fáeinum steinum í. Gröfin var um 50 sm
að breidd av., en um 80 sm að lengd. Út frá henni til suðurs voru
allmiklar koladrefjar“ (M. Þ. 6. 7. ’27). Þetta virtist hafa verið
seySir (sjá bls. 31). Smiðjudyrnar virtust hafa snúið móti norðri (að
grjóthrúgunni). „Grjót við syðri hliðvegg virtist kunna vera leifar
af afli. Steinn í gólfinu hefur ef til vill staðið undir steðja.Undir
grjótinu við syðri hliðvegginn virtist hafa verið undirblástur, en innan
við það, eða norðan við, var þró eða hola í gólfið, helzt sexhyrnd
og um V2 m að þverm. en Vs m að dýpt, full af viðarösku og gjalli,
járngrjóti. A botni hennar voru rauðleitar leirplötur, brot og hellu-
blöð og upp um hana að innanverðu líka. Undirblástursholan varð
ekki fundin hafa samband við þessa kolaþró eða ofn, en svo var að
sjá, sem hér hafi verið fengizt við járnframleiðslu (rauðablástur eða
slíkt). Mikið af torfösku var austan við kolagryfjuna og raunar víðar
um gólfið og vesturundan því, einnig í norðurhorninu" (M. Þ. 21.