Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Blaðsíða 61
65
lengi von um, að hér væri fundinn bær, og þá líklega bær Njáls, þótt
ýmis einstök atriði bentu raunar frá upphafi í aðra átt. Þegar rann-
sókn sjálfs brunalagsins hófst, varð fljótlega bert, að hús það, sem
hér hefur brunnið, var ekki bær heldur fjós (29. mynd). Þetta er öld-
ungis vafalaust, enda skýrist allt það, er tortryggilegt hefði mátt
þykja í skálabyggingu, út í æsar við það. Skal nú leitazt við að lýsa
fjósi þessu, og renna þá saman lýsingin á brunalaginu og húsinu,
sem brunnið hefur.
Veggir fjóssins hafa verið úr torfi eingöngu og hafa ekki brunnið.
Ekki voru þeir rannsakaðir eða út fyrir þá grafið, en þó sást víða
innan í þá utan við jaðar brunalagsins og virtust þeir vera úr mýra-
kökkum. Milliveggurinn milli fjóssins og viðbyggingarinnar var um
1,70 m þykkur og mun að líkindum sýna veggþykktina yfirleitt.
Hlykkirnir á jaðri brunalagsins kunna að einhverju leyti að stafa af
því, að veggirnir hafi verið svo, meira og minna ósléttir, en annars
munu þeir að mestu eða jafnvel öllu leyti fram komnir við sjálfan
uppgröftinn. Lagið var óslétt ofan og auk þess yfirleitt þunnt við
brúnir, og myndast þá auðveldlega vik inn í það, þegar skafið er.
Dyrnar eru rösklega 1 m að br. og um 2,40 að lengd, eins og
dálítill gangur, ekki alveg beinn (ranghali!). Um hann miðjan verð-
ur á honum dálítill hlykkur, og um það bil komu í ljós tvær stórar
og djúpar stoðarholur, sín hvorum megin, bersýnilega undan dyra-
stöfum, er þar hafa verið reknir niður. Allmikið hallaði fram úr dyr-
unum.
Inn af dyrunum, eftir endilöngu fjósinu hefur verið flór, og var það
lægðin, sem strax sást eftir miðju brunalagsins. Báðum megin við
eru svo básar nokkru hærri. Mörkin milli flórs og bása eru þó ógreini-
Ieg víða og ekki auðið að draga þar skarpa markalínu á milli. Svo
má þó að orði kveða, að helzt muni flórinn hafa verið um 1 m á br.,
en básarnir um 1,50 m að lengd. Flórinn allur eða miðja bruna-
lagsins var mjög óslétt, holótt og hnútótt. Hið sviðna, dökka Iag, sem
táknaði upprunalegt gólf og undirborð brunalags (þetta Iag myndaði
útlínuna svörtu) sást á stöku stað í flórnum, en víðast sást það ekki
og benti ýmislegt á, að rótað hefði verið í flórnum eftir að fjósið
brann, ef til vill til að taka upp hellur, sem í honum kunna að hafa
verið. Nokkur óveruleg hellublöð var þar enn að sjá (sbr. uppdr.).
I flórnum voru enn fremur víða litlar opnar holur, líkt og væru þær
undan grönnum stöfum, er niður hefðu verið reknir. Ekki voru þær
reglulegar og ekki var stoðarendi í neinni þeirra, en helzt voru þær
við básstokk, en síður í miðjum flór. Það má hugsa sér, að þessar
Arbók Fornleijafélagsins — 5