Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Blaðsíða 80

84
reyndar ekki vitað, hvað verið hafi, en Þórarinn skipaði ,,það með
trefli fyrir stúlkunnar brjóst að binda“. Afdrif Þórarins urðu þau, að
hann var Ioks dæmdur á bálið á alþingi árið 1667.
Árið 1677 var dæmt mál „þess óráðvanda og illa kynnta dreings“
Þorbjarnar Sveinssonar úr Mýrasýslu. Sýslumaður hafði „öllum þing-
sóknarmönnum ásjáandi fundið á nefndum Þorbirni Sveinssyni eina
skinnbuddu, í hverri að geymd voru þrjú kver, ásamt skinnlengju,
þetta allt með óvenjulegum caracteribus. I einu kverinu var ogsvo
blýplata útkrössuð með þess háttar ljótum stafamyndum“. Þorbjörn
var dæmdur sannreyndur galdramaður og líflátinn hinn 4. júlí s. á.
Dæmi þessi eru tekin til þes að beina athyglinni að kveisublöðum,
að 72 nöfnum Guðs, að lækningum með „lesningum eður bænum“
ásamt rituðu blaði, sem sjúklingurinn hefur borið á sér, og að skinn-
lengju með „óvenjulegum Caracteribus“.
Nú vill svo kostulega til, að eitt særingarskjal hefur varðveitzt,
líklega af hendingu einni saman, í Biskupsskjalasafni. Og líklega er
það eina galdraskjalið, sem til er hér á landi. En skjal þetta kemur
að flestu leyti heim við dæmin, sem fram voru dregin.
Raunar er það rangnefni að kalla það skjal. Það er öllu heldur
belti, skinnræma 10,8 sm breið, 58,4 sm löng. Báðum megin er
skrifað mál á breiddinni, en 9 sm langt bil er autt ofan til þeim megin,
sem lesmálið hefst. Á þeirri síðu eru 94 línur ritaðar, en bakmegin
eru þær 108. Stafagerðin bendir til þess, að á ræmuna hafi verið
ritað um 1600. En lesmálið er hið ólíklegasta, sem getur í skjala-
safni biskups, því það er kveisu- eða iktarsæring mjög öflug og væn-
leg til góðs árangurs. Með hliðsjón af dæmunum, er áður gat, þá
væri ekki úr vegi að lýsa ræmunni sem skinnlengju með lesningu
eður bæn gegn kveisu og ikt. Þetta er þá kveisublað. Áður en haldið
skal lengra, skal þess getið, að lengjan hefur seinast verið innan um
frumbréf Hólastóls á skinni. Ef til vill hefur lengjan verið gerð upp-
tæk, send andlegu yfirvaldi til athugunar og orðið innlyksa í stifts-
kistunni á Hólum. Þar hefur hún svo fundið sér dvalarstað innan um
skjalið frá 1557, sem prentað er í Dipl. Isl. XIII, bls. 201 o. á„ og
hina dönsku þýðingu þess. Lengjan finnst ekki í neinum skrám fyrri
en afhendingarskrá Biskupsskjalasafnsins til Þjóðskjalasafnsins. Er
númer lengjunnar þar Fsc. VI, nr. 2, Hol. En afhent var hún Lands-
bókasafni hinn 24. júlí 1902.
Hér á eftir fer textinn, og er leyst úr öllum böndum með skáletri.
Óleyst er úr styttingum, enda eru þær auðráðnar. Á tveim stöðum
eru göt, en víða er letrið svo máð og dauft, að ekki verður Iesið, því