Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1951, Blaðsíða 140
142
(1938) var land þess afgirt 1 sambandi við Gunnarsholt, og hafin þar
sáning á blöðku til sandgræðslu. Eru nú komnir blöðkusandhólar um gamla
túnið og tjarnarstæðið og fleiri staði. Hnjótar og þúfur hafa líka komið
upp í túninu að neðanverðu með muru, möðru o. fl. jurtategundum og grasi,
og svo er gróið yfir bæjartætturnar, að þeirra sjást lítil skil.
Hér er áður vikið að óvenju hraðfara eyðing alls þessa ágæta lands
austan lækjar. Var það allt í fullum blóma fram að vorveðrinu mikla 1882
og nokkuð lengur að mestu leyti. Framfleytti þá að miklu leyti mörgum
kúm, nokkrum hundruðum fjár og mörgum tugum hrossa. En eftir 45—50
ár var þar svo sem 1—2 lambsfóður eftir.
Mat. Bændaeign hefir jörð þessi líklega jafnan verið allt til síðustu
sölu, og löngum í háu verðgildi. En samt lækkar matið furðu fljótt og þá
mikið: Árin 1681 talin 28 hundruð, en 1696 ekki nema 20 hundruð og
hélzt það úr því til 1861, að það hækkar í 23,2 hundruð, en þó lækkað
aftur 1885 í 18 hundruð, 1922 er landverðið talið 2500 kr. og 1932 =
2600 kr. (hús 4700 kr.), en 1942 ekki nema 1300 kr. (þótt lítið hafi spillzt
þá. Og hús 1100 kr.).
Á Reyðarvatni hafa búið margir merkisbændur og nokkrir embættis-
menn. Rekja má þá nálega óslitið um 3 aldir, en hér er hvorki markmið né
rúm til þess. Vil þó nefna fyrsta ábúandann, sem nú þekkist: Eyjólf
Halldórsson, er var um nokkur ár sýslumaður (d. 1597?) og átti Sólveigu,
dóttur Árna sýslumanns á Hlíðarenda.1 Þá hafa og síðar búið þar prest-
arnir, Björn Höskuldsson (Einarssonar sálmaskálds í Heydölum), Ormur
Snorrason og Jón Hinriksson.
33. Spámannsstaðir. Þeir voru í vesturátt frá Miðbotnum,
nokkuð fyrir vestan Reyðarvatnslæk, í landi Reyðarvatns og svo sem
1 km suður frá flutta bænum. Mótar þar óljóst og ómælanlega
fyrir bæjarrústum af koti, sem þar hefir verið að síðustu. Er þar
óblásið land, en bygging öll djúpt sokkin og yfirgróin fyrir ævalöngu.
Langt nokkuð er þetta frá læknum, og vatnssókn því löng og erfið,
ef ekkert vatnsauga eða lítil lind hefir verið á Hœðunum, sem bær-
inn hefir staðið á, og sjást engin líkindi til þess.
Upphaflega hefir land þessa býlis verið útskekill í bújörð Ketils hængs
á Hofi, en þó bæði nokkuð mikið og gott beitarland, með litlum slægjum
að líkindum. Og þar sem býlinu var í fyrstu valið staðarnafn, er ekki
1) Guðríður Eyjólfsdóttir Björnssonar prests á Reyðarvatni, kona
Bjarna á Víkingslæk, var í 5. lið frá Eyjólfi sýslumanni. Þaðan er Víkings-
lækjarætt og margar fleiri merkisættir (Sýslumannaæfir IV, 426—448).