Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1961, Blaðsíða 76

80
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
að mestu blágrænt með rauðum listum um spjöldin, síðar hefur alt-
arið verið málað einlitt grænhvítt og nú var það mórautt og þó
mjög skellótt. Ég málaði altarið grænt með bleikum spjöldum og
ártali. Pílárana undir kórbita málaði ég einnig bleika með grænum
jöðrum. Settar voru nýjar fjalir í loftið í innanverðri framkirkju
og lausir bekkir með báðum veggjum í kór. I kórnum var hengdur
upp lítill ljósahjálmur, sem er annar af tveimur, sem teknir voru
úr Víðimýrarkirkju er upp voru settir þeir hjálmar, sem nú eru
þar. Lítill, hvítmálaður kross var festur á kirkjuburstina.
Þess var áður getið, að allir fornir gripir frá Núpsstaðarkirkju
séu glataðir. Þó má vera að klukkan, sem enn er þar, hafi verið
komin að Núpsstað fyrir móðuharðindi. Til er á Þjóðminjasafni
messuvínsflaska, skrautlaus en belgvíð flaska úr grænu gleri, sem
sögð er úr kirkjunni á Núpsstað (Þjms. 7544). Þegar kirkjan var
nú tekin til viðgerðar, var innan á kórþili yfir dyrum litprentað
blað með tveimur myndum af Maríu mey, líklega frá síðustu öld,
með dönskum texta.
Loks er að segja frá tveimur legsteinum. Árið 1825 skýrði Jón
Hannesson á Núpsstað Gísla Brynjólfssyni eldra frá broti af rúna-
steini á Núpsstað.20) Síðar týndist það, en Hannes Jónsson fann
það í bænhússveggnum árið 1937. Brotið er nú komið í Þjóðminja-
safnið (Þjms. 15211). Á því stendur: her h(u)iler biorn, þ. e. hér
hvílir Björn. Ekkert annað er vitað um þann Björn.
I kirkjugarðinum á Núpsstað vestan við syðri kamp kirkjunnar
liggur steinn á lágu leiði. Hannes Jónsson segir, að þar hafi áður
sézt sex leiði hlið við hlið, og lá steinninn á nyrzta leiðinu. Var mælt,
að þetta væri sérstakur grafreitur, ef til vill fyrir Rauðabergs-
heimilið. Nú eru þessi leiði runnin saman í eina lága þúst. Leg-
steinninn er fimmstrendur blágrýtisdrangi, 130 sm að lengd, mesta
þykkt 30 sm. Letrið er mest allt á einum fletinum 20 sm breiðum
og er einfalt strik umhverfis letrið, þar stendur: her :huiler :kristin:
ualentinus, á öðrum fleti stendur án þess að strik sé umhverfis:
Doter, þ. e. hér hvílir Kristín Valentínusdóttir. Ekki hefur tekizt
að finna, hvaða kona þetta var.
Til glöggvunar set ég hér lýsingu kirkjunnar í svipuðum stíl
því sem gert var árið 1657: Kirkjan nú að öllu væn og nýuppgerð,
6 stafgólf alþiljuð bak og fyrir og að báðum hliðum með reisiþili
og steinhellugólfi. Altari grátulaust, fjalagólf í kórnum. Bekkir um