Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1968, Page 123

SKÝRSLA UM ÞJÓÐMINJASAFNIÐ 1967
127
mestu um uppsetninguna. Eins og áður vann einnig Magnús Gests-
son smiður og kennari töluvert við uppsetningu safnsins.
Þjóðminjavörður hélt fund með byggðasafnsnefndum allra sýsln-
anna á Reykjum hinn 25. júní. Voru þar rædd ýmis mál varðandi
safnið og samstarf byggðasafnsins og Þjóðminjasafnsins. Ákveðið
var að opna safnið sunnudaginn 9. júlí, og tókst með nokkru harð-
fylgi áð ganga frá öllu hinu nauðsynlegasta fyrir þann tíma. Mörgum
gestum var boðið úr sýslunum öllum og úr Reykjavík. Ólafur Krist-
jánsson skólastjóri á Reykjum flutti inngangsræðu og lýsti gangi
byggðasafnsmálsins frá upphafi. Síðan flutti þjóðminjavörður ræðu,
en að lokum Birgir Thorlacius ráðuneytisstjóri, sem þarna kom fram
fyrir hönd menntamálaráðherra, sem ekki gat verið viðstaddur. Þeg-
ar gestir höfðu skoðað safnið, bauð byggðasafnið til myndarlegrar
kaffidrykkju í skólahúsinu, og voru þar flutt mörg ávörp.
Verðugt væri að rakin væri ítarlega saga þessa byggðasafns fram
að opnun, þar sem fram kæmu nöfn. allra þeirra, sem lagt hafa mál-
inu lið, bæði heima í héraði og í Reykjavík. Það er ekki hægt að gera
hér, en látið nægja að birta ræðu þjóðminjavarðar, þá sem hann flutti
við opnunina:
„Hinn 10. júní 1961 var sén héðan frá Reykjaskóla heldur furðu-
leg sigling og stefndi á Reykjatanga. Þar fór Jóhann Guðmundsson
formaður á Hólmavík á vélbát sínum Guðmundi frá Bæ og hafði á
síðunni hið aldna og nafntogaða hákarlaskip Ófeig frá Ófeigsfirði á
Ströndum. Hinn gamli garpur var dreginn á land hér á tanganum hið
næsta skýli því, sem fyrir hann hafði verið smíðað, og í því hafði
hann fengið sinn samastað fyrir haustið. Hann er því búinn að
vera hér í sex ár, en vist hans hér á sína forsögu, sem nú skal greina
í fáum orðum.
Árið 1939 vaknaði allmikill áhugi á að stofna til sjóminjasafns á
Islandi. Var skipuð nefnd til að vinna að því máli, og lét hún nokkuð
til sín taka í upphafi. Meðal annars svipaðist hún um eftir gömlum
íslenzkum bátum, sem talizt gætu þess verðir að geymast á safni, og
beindist athyglin þá fljótt að há.karlaskipinu Ófeigi, sem talinn var
einn eftir af þeim opnu bátum, sem fyrrum voru gerðir út á hákarl
frá Ströndum. Skip þetta, sem er tíróinn áttæringur og siglt var með
þversegli í ætt við siglinguna á víkingaskipum fornaldar, hafði Guð-
mundur Pétursson bóndi í Ófeigsfirði látið smíða árið 1875 og var
lengst af formaður á því sjálfur. Jón bóndi Jónsson í Krossnesi smíð-
aði skipið í samráði við Guðmund. Sagt er, að hann hafi ekki verið