Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1968, Page 124

128
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
lærður skipasmiður, en í stað skóla kom reynsla kynslóðanna og þekk-
ing á efniviðnum, sem fyrir hendi var, svo og sjó og veðrum hér norð-
ur undir heimsskautsbaug.
Skipið Ófeigur reyndist happasælt. Honum var haldið út í hákarla-
legur alls 38 vertíðir, en síðast var farið á hcnum í hákarl árið 1915.
Eftir það var hann notaður nokkuð til flutninga, einkum til að flytja
rekavið. Árið 1939, þegar farið var í alvöru að tala um að varðveita
hann til framtíðar, hafði hann staðið alllengi uppi. En af þeim um-
ræðum, sem fram fóru milli sjóminjasafnsnefndarinnar og Péturs
Guðmundssonar í Ófeigsfirði, leiddi fljótlega það, að Pétur og syst-
kin hans, börn Guðmundar Péturssonar, sem hafði látið smíða skipið,
gáfu það til safnsins. Von bráðar færðist starfsemi sjóminjasafns-
nefndar raunar á hendur þjóðminjavarðar eins, og sjóminjasafnið
varð í framkvæmd aðeins deild í Þjóðminjasafninu, og þannig varð
það Þjóðminjasafnið eða þjóðminjavörður fyrir þess hönd, sem tók
við hinni góðu gjöf Ófeigsfjarðarsystkina. Var kostað upp á allmikla
viðgerð á skipinu strax ári'ð 1940, en síðan liðu langar stundir án
þess að hafizt væri handa um að ráðstafa því, og allan þann tíma
var það um kyrrt í Ófeigsfirði og naut eftirlits Péturs bónda þar.
Sýnilegt var þó frá upphafi, að ekki kæmi til mála að hafa skipið
til frambúðar í Ófeigsfirði, og kom þar 1961, að horfið var að því ráði
að reisa yfir það skála hér á Reykjatanga. Me'ð því vannst það að
koma skipinu á stað, sem er í alfaraleið og menningarmiðstöð, þar
sem skólinn er hér staðsettur, og það án þess að það væri flutt úr því
sem kalla mætti hið náttúrlega umhverfi þess. Það er enn við Húna-
flóa, þar sem það hefur verið alla sína tíð, en að vísu komið allinnar-
lega. Hér við bættist svo, að hér var unnt að hafa skipið í upphituðu
húsi án mikils tilkostnaðar og sérstaklega án tilfinnanlegs daglegs
eftirlits. Skólanefnd Reykjaskóla sýndi Þjóðminjasafninu þá vin-
semd að leyfa því að byggja skýlið hér á Reykjatanga, teiknistofa
landbúnaðarins gerði uppdrátt að skálanum og Hákon Kristjánsson
sá um bygginguna. Og haustið 1961 var skipið flutt á sinn stað innan
veggja, eins og áður er sagt.
Ráða má af því, sem ég hef þegar sagt, að hugmynd. okkar var
sú, að Ófeigsskálinn hér á Reykjatanga yrði svolítið útibú frá Þjóð-
minjasafninu, þar sem skipið yr'ði aðalatriði, en jafnframt yrði svo
tínt þangað inn sitthvað, er heyrir til gömlum sjávarútvegi. Sá drátt-
ur, sem orðið hefur á að þetta útibú kæmist í gagnið, stafar að veru-
legu leyti af því, að þegar ákveðið hafði verið að þessi skáli yrði hér,
vaknaði sú hugmynd, að komið yrði upp byggðasafni hér, sem yrði