Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1968, Page 125

SKÝRSLA UM ÞJÓÐMINJASAFNIÐ 1967
129
safn fyrir allar byg'gðirnar við Húnaflóa. Eins og víðast hvar í öðrum
byggðarlögum hafði verið unnið undirbúningsstarf að stofnun byggð-
arsafns eða byggðarsafna í öllum sýslunum þremur, sem að Húna-
flóa liggja, og allmikið dregið saman af safngripum, en ekkert var
endanlega ákve'ðið um safnbyggingar eða staðsetningu þeirra. Þegar
fram kom hugmyndin um eitt safn fyrir allt þetta landssvæði, var
ég henni þegar í stað fylgjandi, því að það er sannfæring mín, að
byggðasöfn eigi frekar að vera færri og stærri en fleiri og smærri.
Með því móti hafa þau meira bolmagn og allt vænlegra að þau geti
orðið myndarlegar stofnanir, enda liggur þetta í rauninni í augum
uppi, en af því leiðir þó að sjálfsögðu það, að fleiri byggðarlög verða
að sætta sig við að vita safn sitt í nokkru meiri fjarlægð en vera
mundi, ef söfn væru mörg og smá. En hér fór svo, að sýslunefndir
sýslnanna þriggja samþykktu að vinna saman að einu safni hér á
Reykjum í tengslum við Ófeigsskálann, og var fljótlega hafizt handa
um byggingu þessa húss, sem við erum nú stödd í. Þegar svo var
komið, þótti okkur Þjóðminjasafnsmönnum rétt að bíða með að
ganga frá Ófeigsskálanum til sýningar, þangað til byggðasafnið væri
einnig tilbúið.
Og nú er sá dagur runninn, að fært þykir, að þetta safn taki til
starfa og bætist í þann hóp landsbyggðarsafna, sem þegar hafa verið
opnuð til sýningar. Það vill brenna við, að byggðasöfn verða hvert
öðru lík, enda gefur það að skilja, þar sem þau eiga öll að sýna hina
íslenzku alþýðumenningu, sem var í stórum dráttum ein og söm um
allt landið. Ef vel er að gáð, eru þó nokkur tilbrigði eftir landshlut-
um, og varla mun það byggðasafn vera, að ekki skari á einhvern
sérstakan hátt éða á tilteknu sviði fram úr öðrum. Þetta safn er til-
tölulega stórt í sniðum meðal þeirra byggðasafna, sem enn eru komin
á laggirnar. Kemur þar til, að það hefur stórt landssvæði að bakhjarli.
þó að ég viti ekki með vissu, hversu margir safnhlutirnir eru. En
þeir skipta væntanlega nokkrum þúsundum. Þá er og hitt, að þetta
safn býr við stærri húsakynni en nokkurt annað byggðasafn. þar
sem er þessi stóri skáli. Hann er það stór í sniðum, að hann bauð upp
á, að í honum væru hafðir stórir hlutir, jafnvel heil hús. Þess vegna
átti ég nokkurn hlut áð því máli, að inn í hann væru færð hús þau,
sem hér getur að líta, en þar urðu fyrir vali baðstofa frá Syðsta-
hvammi í Vestur-Húnavatnssýslu, byggð árið 1873, og stofa frá
Svínavatni í Austur-Húnavatnssýslu. Það er í verkahring Þjóðminja-
safnsins að reyna að varðveita nokkur sýnishorn gamalla íslenzkra
húsa, enda tókust starfsmenn þess á hendur að taka ofan þessi hús
9