Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 02.01.1986, Síða 1

KÚABÓT í ÁLFTAVERI I
13
(Raunar er viti þessi alls ekki á Alviðruhömrum heldur langt fyrir
austan þá). Hvar sem nefnd er hæð í þessari frásögn er átt við hæð yfir
þetta fjöruborð, sent staðfest er með hæð beggja þessara óhagganlegu
punkta.
Auk þess að rúst þessi er af nafnlausum bæ er hún hvergi merkt á
kort. Ekki reyndist auðvelt að finna stað hennar á uppdrætti Islands.
Vitinn á Alviðruhömrum er mjög rangt settur á uppdráttinn, (næstum
1 km of austarlega) og hnit hans óþekkt og er þá aðeins um tvo góða
mælipunkta að ræða í nágrenninu: Digraklett eða Sínal hjá Hraungerði
og turn kirkjunnar á Þykkvabæjarklaustri, en því miður má heita að
þessa punkta beri saman séð frá rústinni. Ráðið varð þess vegna að
mæla stefnur frá rústinni til horna í tveimur flatarmyndum: 1. Hjörleifs-
höfði - Langasker - Sínall og 2. Kirkjuturninn - Fjörusker - Hafursey.
Hnit allra þessara punkta eru þekkt og eftir mælingunum voru reiknuð
hnit rústarinnar, eða öllu heldur aðalpunktsins (X = 36 m, Y = 22 m) og
reyndust þau vera X= —30 264,2 m og Y = —167 976,5 m. Frá rústinni
eru þá rúmlega 1,7 km að Hraunbæ, sem er næsti bær í byggð, rúmlega
6,5 km að vitanum og rúmir 18,5 km vestur yfir Mýrdalssand að Hjör-
leifshöfða (að mælingavörðunni uppi á fjallinu).
Ekki þarf að taka fram að við uppgröft þennan komu aðeins í ljós
rústir húsa, cn ekki heil hús, jafnvel tóttir húsa eru sjaldan svo lítið
hrundar að þær séu réttnefndar tóttir. Samt er það málvenja að tala
gjarnan t.d. um baðstofu eða baðstofutótt, þar sem aðeins er um að
ræða rúst baðstofu, svo sem að segja að í baðstofu finnist t.d. snældu-
snúður, þó hann raunar finnist í rúst baðstofunnar. Þetta hefur ekki
verið samræmt í eftirfarandi lýsingu og er vonast til að það valdi ekki
misskilningi. Nú er það einatt svo að ekki er strax ljóst og verður ef til
vill seint vitað ineð vissu hvcrt var nafn þess húss, sem upp er grafið,
hvorki hvað það var nefnt á meðan það var í notkun, né hvað ber að
nefna svipuð hús sbr. D hér á eftir. Stundum má þó nálgast nafnavenjur
með samanburði við samtínraúttektir bæja.
Jafnóðum og einstök hús komu í ljós í þessum uppgrefti var þcim
gefið bókstafsmerki, fyrsta hús var nefnt A, næsta B, þá C o.s.frv. allt
að bókstafnum K, því sem næst í sömu röð og húsin voru grafm upp.
Stcrkar líkur eru til þcss að A hafi verið nefnt stofa, B skáli, C anddyri
eða forstofa. D var efalaust matargeymsla með jarðgröfnum sáum í
gólfi, en einnig með eldstæði. í nútímamatbúrum á cldstæði ckki heima
og er óvarlegt að fullyrða hvort D hefur verið nefnt búr, eldhús eða
eitthvað enn annað.
Við uppgröftinn kom í ljós að línan Y = 25 m, sem liggur 3 m norðan