Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Qupperneq 23

FORNLEIFAR Á ARNARHÓLI
27
Niðurstöður
Uppgröfturinn á Arnarhóli flokkast undir svokallaða björgunargrefti.
Slíkur uppgröftur stefnir að því að bjarga fornminjum á sem stystum tíma
frá skemmdum vegna framkvæmda mannanna eða duttlunga náttúrunnar.
Rannsóknin var tvískipt. I fyrsta lagi var hún fólgin í eftirliti með fram-
kvæmdunum og í öðru lagi fornleifauppgrefti á háhólnum. Fornleifaeftir-
litið sýndi að mikið er um fornminjar og mannvistarlög á hólnum. Sér-
staklega er svæðið fyrir framan styttuna af Ingólfi og alveg niður undir
Kalkofnsveg viðkvæmt (2. mynd). Ekki er fyrirhugað að gera þar rann-
sókn að svo stöddu. Þessar fornminjar fá því að hvíla í friði um ókomin ár
eða þar til að talið verður nauðsynlegt að rannsaka þær.
Við uppgröftinn á háhólnum komu tvö mannvirki í ljós. Hið fyrra var
lítið og illa farið. Hið seinna var mun stærra og náði yfir allt rannsóknar-
svæðið. Ekki var um að villast að þetta voru bæjarrústir. Veggir, bæjar-
göng og gólflög sýndu hvað hér var um að ræða og einnig var nokkurn-
veginn hægt að átta sig á hvernig bæjarhús lágu. Rústin var illa farin bæði
vegna þess að bærinn hafði verið rifinn árið 1828 og eins vegna fram-
kvæmda 1920-24. Eingöngu lítill hluti bæjarins hefur verið grafinn upp og
afgangurinn verður að bíða betri tíma.
Frá sjónarhóli fornleifafræðinnar er það miður að ekki varð af því að
rannsaka allt býlið og svæðið í kring. Það verður að rannsaka allt svæðið
til þess að hægt sé að fá einhverjar heildarniðurstöður um búsetu og lífs-
viðurværi íbúa á Arnarhóli og tengsl bæjarins við byggðina í kring. Upp-
gröftur af þeirri gerð sem gerður var á hólnum sýndi fyrst og fremst að
býlið hafði staðið efst á hólnum. Þess var gætt að reyna að ganga þannig
frá öllu að hægt verði að tengja uppgröftinn við framtíðarrannsókn á hóln-
um þannig að einhvern tíma verði hægt að rannsaka Arnarhól til hlítar.
Tilvísanir
1. Einar S. Arnalds: Reykjavík. SögustnSur við Suud, 4. bindi, lykilbók, Reykjavík 1989, bls.
19.
2. Jón Helgason: Rcykjavík 1786-1936, Reykjavík 1937, bls. 11.
3. Klemens Jónsson: Saga Reykjavtkur, 1. bindi, Reykjavík 1929, bls. 129.
4. Jón Helgason: Þegar Rcykjavík varfjórtán vctra, Reykjavík 1916, bls. 12-14.
5. Jnrðabók Arna Magnússonar og Páls Vtdalíns, 3. bindi, Reykjavík 1982, bls. 262-268.
6. Klemens Jónsson: Saga Reykjavíkur, 1. bindi, Reykjavík 1929, bls. 61.
7. Jarðabók Artta Magnússonar og Páls Vídalíns, 3. bindi, bls. 262-268.
8. Jón Helgason: Þegar Reykjavík varfjórtán vetra, bls. 13-14.
9. Úr bréfi frá íslandi. Fjölnir 1835, bls. 67-70.
10. Jón Helgason: Árbækur Rcykjavíkttr 1786-1936, Reykjavík 1941, bls. 342-246.
11. Páll Líndal: Rcykjavík. Sögustaður við Sund, 1. bindi, Reykjavík 1986, bls. 81-82.