Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Blaðsíða 34

38
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
lega af eða dróst mikið saman. Margrét kemur með þá hugmynd að bú-
skapurinn gæti hafa breyst í árstíðabundna nýtingu á eynni því engin ein-
hlít mannvistarlög komu í ljós í sniðunum frá því fljótlega upp úr 900
fram á 12. öld. Kjarrgróður helst einnig í eynni allt fram að þeim tíma en á
sambærilegum stöðum, svo sem í Vatnsmýrinni og Borgarmýrinni, hverf-
ur kjarrið þegar á 10. öldó
Samkvæmt rannsókninni urðu mjög skyndileg gróðurfarsleg umskipti í
eynni í lok 12. aldar. Kjarrið og lyngið hverfur en í stað þess fjölgar frjóum
jurtategunda sem tengjast umferð manna og skepna. Þannig helst það
fram á 20. öldina en þá fjölgar ýmsum tegundum frjóa, t.d. sóleyja, sem
líklegast er afleiðing þess að þá hefur búskapur lagst af í eynni.
Athyglisverðir gripir og innanstokksmunir
Við uppgröftinn í Viðey hefur fundist mikill fjöldi muna og hafa verið
skráðir um 15000 heilir gripir og brot. Flestir munirnir tengjast daglegum
starfa; vaðsteinar, brýni, sleggjur, snældusnúðar, kljásteinar, o.fl., en þó
hafa munir sem tengjast tómstundum eða trúariðkun einnig fundist. Þar
má helst nefna kross, rafperlur, kotrur og taflmenn. Aðrir merkir munir
sem fundist hafa í Viðey eru hringar, kambar, rúnakefli, vaxspjöld og sáir.
Hér verður fjallað stuttlega um nokkra gripi og innanstokksmuni.
Rúnakefli
Sumarið 1993 fannst rúnakefli í rústunum í Viðey. Keflið mældist 53
mm langt, 16-17 mm breitt og 7 mm þykkt. Á þrjár hliðar þess eru ristar
rúnir en báðir endar keflisins eru brotnir og hafa þar með einhverjar rúnir
farið forgörðum (6. mynd).
Keflinu svipar mjög til rúnakeflis sem fannst við fornleifarannsókn á
Stóruborg undir Eyjafjöllum árið 1985.” Ekki hefur enn tekist að ráða í
rúnir keflisins frá Stóruborg en þær samanstanda af stöfum sem virðast
ekki mynda skiljanleg orð. Uppi hafa verið tilgátur um að textinn sé á dul-
máli eða að rúnirnar hafi verið ristar af rælni og ekki átt að tákna nokkuð
sérstakt. Einnig hefur þeirri hugmynd verið varpað fram að þar sé um að
ræða upphafsstafi bænar eða kvæðis, því í handritum eru dæmi þess að
vísur séu styttar á þann hátt að upphafstafir orða séu látnir nægja."'
Norskur rúnasérfræðingur, James E. Knirk að nafni, rannsakaði keflið
frá Viðey og réð í rúnirnar. I línu a stendur/er qui/cui sem James telur
mögulega vera latínu (latneska sögnin fero) og að þarna sé verið að tala
um að bera e-ð, t.d. bera burtu" (á norsku bær/bring). Greinarhöfundi
þykir qui einnig minna á íslenska orðið kví eða hví. Næstu línu (b) gat