Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Blaðsíða 68

72
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
myndir Carls tæp 3%. í plötusafni þeirra feðga Magnúsar Ólafssonar og
Ólafs Magnússonar í Þjóðminjasafni er 101 heil stereóskópplata, en um 40
plötur þar sem aðeins annar helmingur plötunnar er varðveittur.2S
Magnús mun hafa tekið allar þessar plötur.
I Ljósmyndasafni Reykjavíkurborgar eru 387 skráðar stereóskópplötur í
safni Magnúsar Ólafssonar, 12 óskráðar og 16 stereóskópplötur í skyggnu-
formi.2<’
Til samanburðar er rétt að nefna fjölda stereóskópmynda í tveimur
söfnum öðrum. í Árbæjarsafni eru varðveittar 336 stereóskópmyndir og
eru um 37% þeirra erlendar. Af innlendu myndunum hefur Bárður Sig-
urðsson tekið um 13%, en Magnús Ólafsson um 72%.27
I Minjasafninu á Akureyri eru varðveittar 63 stereóskópmyndir, innlend-
ar og erlendar. Magnús Ólafsson hefur tekið um 60% þeirra, en Bárður
Sigurðsson um 15% þeirra.28
Af þessu virðist ljóst að þeir Magnús Ólafsson, Carl Ólafsson og Bárður
Sigurðsson hafa mest fengist við tökur stereóskópmynda á þessu tímabili.
Því er rétt að fjalla sérstaklega um þátt þeirra hér.
Magnús Ólafsson hóf afskipti sín af ljósmyndun, sem áhugamaður,
skömmu fyrir síðustu aldamót. Hann var þá verslunarstjóri á Akranesi.
Magnús keypti ljósmyndavél í félagi við þá Björn Ólafsson héraðslækni og
Böðvar Þorvaldsson kaupmann. Það varð úr hjá þeim félögum að Magn-
úsi var falið að læra undirstöðuatriði við myndatökur og framköllun.
Magnús mun hafa fengið þessa tilsögn hjá Daníel Daníelssyni, ljósmynd-
ara, á ljósmyndastofu Sigfúsar Eymundssonarf' Fátt er frekar vitað um
myndatökur Magnúsar á Akranesi utan hvað kynni hans af þeirri grein
ollu þeim straumhvörfum í lífi hans að hann hætti verslunarstörfum og
sneri sér að ljósmyndun alfarið árið 1901. I mikilli syrpu ljósmynda úr
fórum Ditlev Thomsens verslunarstjóra, sem gefin var Þjóðminjasafni, eru
15 stereóskópmyndir, sem með vissu má eigna Magnúsi Ólafssyni á Akra-
nesárum hans. Þær eru nokkrar ársettar 1898 og eru flestar teknar í
Borgarfirði, þar af nokkrar á Akranesi og af Akurnesingum. " Tíu slíkar
myndir, sumar þær sömu og í syrpu Thomsens, eru á víð og dreif í Ljós-
og prentmyndasafni.'1
Strax og Magnús opnaði ljósmyndastofu í Reykjavík árið 1902 auglýsti
hann stereóskópmyndir til sölu.2 Ýmislegt virðist benda til að Magnús
hafi orðið fyrstur íslenskra ljósmyndara til að gera slíkar myndir á réttan
hátt. Það er stutt þeirri fullyrðingu, sem víða sést á prenti, að Magnús hafi
fyrstur tekið stereóskópmyndir hér á landi. Á næstu árum virðist hann
hafa ferðast um landið gagngert til að sinna slíkum myndatökum. í minn-
ingarorðum um Magnús er þessi frásögn: „Snemma fjekk Magnús áhuga