Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Blaðsíða 127
SAGA DAGANNA
131
legt og sjálfsagt og gera það að rannsóknarefni." (Frykman / Löfgren (ritstj.),
Svenska vanor och ovanor, Sthlm 1991, bls. 31)
Mig langar til að nefna nokkur rannsóknarsvið sem komu fram, þegar
ég var í matsnefnd þjóðháttafræða í vor.
1. Þjóðerniskennd, málefni innflytjenda, menningarferli. 2. Kynferði,
kvennarannsóknir, kynjakenningar. 3. Vinnusiðferði, menn og vélar,
menning verkalýðsstéttar í Evrópu. 4. Átthagatilfinning, sköpun menning-
ar, lífsstíll og heimilishættir, dagblöð og hefðir. 5. Menningarsaga og
félagslíf, alþýðleg trúhneigð, trúariðkun. 6. Heilsa og sjúkdómar, menning
aldraðra. 7. Þjóðsagnir barna, frásagnarlist, hvernig hefðir myndast, stíll,
smekkur og tákn.
Öll þessi svið eiga það sameiginlegt að þar er fengist við menningar-
söguleg og félagsleg ferli.
Etnólógían er þannig mjög víðfeðm, þó stundum sé henni skipt eftir
viðfangsefnum. Menn hafa lengi deilt um hvort heppilegra væri að skipta
fræðunum í tvennt, í „etnologi" og „folkloristik", en á fundi í Svíþjóð í vor
kom fram að fræðimenn sjá ekki að þess gerist þörf. Aðferðir og sjónar-
horn eru hin sömu.
Það sem ég sakna í Sögu daganna er ákveðin aðferðafræði og þessvegna
tel ég hana ekki vera þjóðháttafræði. Hinsvegar tel ég hana eiga sess í al-
mennri menningarsögu vegna efnistaka og vinnulags.
Nokkuð undrandi er ég á því að finna ekki frásögn um hvað áður hefur
verið skrifað um tilhaldsdaga. Þú hefur, Árni, greinilega sinnt gömlu
verkunum, Mannhardt og þeim sænska Celander. Þú nefnir ekki Sigfrid
Svensson, Bondens ár 1945, en hins vegar Albert Eskeröd, Árets fester
1953, sem rituð er með skynsemis- eða hagsýnishugarfari. Þú hefðir getað
notfært þér Nils Arvid Bringéus, Árets festseder 1976, sem er í bókaskrá,
og gefur gott yfirlit. Því miður hefur rit Carstens Bregenhoj, Hellig tre-
kongeslob pá Agerso 1974, farið framhjá þér. Hann beitir strúktúralisma á
mjög athyglisverðan hátt. De dödas julotta, þjóðsagnarannsókn eftir
Kerstin Louise Johansen í Bergen 1991 hefði átt að vekja áhuga þinn. Ann-
ars er það helst í Finnlandi sem merkisdagar hafa verið í sviðsljósi, t.d.
Anne Bergman, Fest och fritid. Fyra studier i finlandssvensk festtradition
och ungdomsseder, Helsingfors 1992. Þá skrifar Bo Lönnkvist 1992 God
jul, þar sem hann er að leita að almennum einkennum og mynstri í háttum
einstaklinga. Hann sækist eftir að komast lengra en bara að draga saman
efni og skoða það í víðu mannfræðilegu samhengi. Lykilhugtökin sem
hann notar eru minni, hindrun, völd og frelsi.
Árni, þú ætlaðir okkur handbók en ekki þjóðháttafræðilegt rit. Þú gefur
þó stefnuyfirlýsingu: „að reyna á jarðlega skilningu gagnvart andlegri