Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Side 169

ÖSKULAGATÍMATALIÐ
173
jafn en það er einmitt nauðsynlegt til að geta reiknað út aldurinn að vita
hve mikið geislakol var til staðar þegar lífveran dó. Til þess að komast
fram hjá þessu gripu menn til þess þjóðráðs að mæla geislakol í töldum ár-
hringum í trjám og byggja þannig upp leiðréttingarferli til að breyta „geisla-
kolsaldri" í „trjáhringaaldur" sem er mun nær raunverulegum aldri. Þetta
var mikil framför en er, því miður, ekki jafnnákvæmt á öllum tímabilum.
Um landnám eru aðstæður einfaldlega þannig að þar er óvissan með
mesta móti sem segir þó ekki að allar mælingar þar séu algjörlega gagns-
lausar eins og Vilhjálmur virðist stundum telja.
Vegna þess að betri og nákvæmari leiðréttingaferli koma fram annað
slagið, getur gömul geislakolsmæling nálgast betur raunverulegan aldur
við endurtúlkun. Til þess að koma í veg fyrir misskilning þá nota rann-
sóknarstofur upphaflegar forsendur þegar þær gefa upp aldur og er talað
um geislakolsaldur ("C date BP (before present) eða Libby ár) og er sá
aldur miðaður við árafjölda frá 1950 og helmingunartíma 5560 ár en ekki
5730 eins og nú er talið réttara. Þann aldur getur síðan hver sem vill leið-
rétt til þess að fá líklegasta raunverulega aldurinn. Vilhjálmur lætur að því
liggja að Sigurði Þórarinssyni hafi ekki verið þetta Ijóst og ruglað saman
geislakolsaldri og leiðréttum aldri.
Þekking Imns (þ.e. Sigurðar) á kolefnisaldursgreiningum hefur hins vegar
verið takmörkuð.2'
Þetta er ekki einungis rangt heldur einfaldlega siðlaust - Sigurður varð
einna fyrstur íslenskra vísindamanna til að átta sig á mikilvægi geislakols-
greininga, fylgdist náið með öllum framförum á þessu sviði og þar með
nýjustu leiðréttingarferlu tn.
Auk ójafnrar framleiðslu getur sjórinn, eldfjalla- eða hveragas og jafn-
vel jökulvatn haft áhrif á dreifingu geislakols í andrúmsloftinu. Talsvert
magn kolefnis kemur upp í hverum og í eldgosum og er jafnan snautt af
geislakoli. Lífverur í slíku andrúmslofti geta því sýnt of háan aldur. Þetta
hefur mælst í nágrenni hvera og gæti mögulega verið skekkjuvaldur fyrst
eftir stór eða langvinn eldgos þar sem mikið C02 kemur upp. Vegna þess
að samskipti andrúmslofts og sjávar taka nokkurn tíma mælist sjórinn að
jafnaði nokkru „eldri" en andrúmsloftið - þannig að yfirborðssjór á Norð-
ur-Atlantshafi er allt að 400 "C ára gamall miðað við andrúmsloft. Það eru
nokkrir möguleikar á því að úrkoma nái ekki jafnvægi við andrúmsloft en
slíkt kæmi fram sem hækkun á mældum geislakolsaldri. Þetta gæti verið
orsök þess sem Ingrid Olsson hefur kallað eyjaáhrif (island effect). Þetta er
mjög eðlileg tilgáta en hefur ekki fengið staðfestingu enn. Vilhjálmur mis-
skilur þetta og fer um háðulegum orðum og heldur greinilega að þetta
eigi við um allar eyjar en það er að sjálfsögðu ferli úrkomunnar sem ræður