Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Page 171

ÖSKULAG ATÍM AT ALIÐ
175
ið fram sem vissu að annar þeirra ætti við landnámslagið heldur bent á
það sem möguleika.
Vilhjálmur slátrar hins vegar öllum aldursgreiningum sem gerðar eru á
mýrarsýnum og fokjarðvegi og vitnar þá einungis í eina almenna ritgerð
um þetta efni þessu til sönnunar. Þegar sú grein er grannt skoðuð kemur í
ljós að hún fjallar almennt um öskublandaðan jarðveg en ekki er orð um
eiginleika hans til geislakolsgreininga - hvað þá íslenskan jarðveg sem
varla er nefndur á nafn.3’
...none of them gives a clear idea of the real age of the eruption...
...The fact that these are dates of peat samples taken from contexts ivithout any
relation to settlement horizons, makes their use most unreliable. Radiocarbon dat-
ing ofpeat cannot be regarded as the ideal method of gaining exact datesfor events
as important as afirst settlementf"
Það er viðurkennd aðferð til þess að aldursgreina ösku- og hraunlög að
gera kolefnisgreiningu á gróðurleifum næst öskulaginu, sérstaklega fyrir
neðan þar sem gróður hefur drepist af völdum gossins. En einmitt þetta
gerði Margrét Hallsdóttir og til þess að tryggja þetta enn betur tók hún
nokkur sýni þar fyrir neðan. En vegna þess sem áður segir um hegðun
kolefnis á þessu tímabili geta þessar greiningar ekki gefið aldur upp á ár
en sýna samt engu að síður að líklegasti aldurinn er um miðja 9. öld og
það er enn besta aldursákvörðunin á landnámi íslands utan ritaðra heim-
ilda. Ef landnámslagið hefur ekki vel staðfest samband við elstu landnáms-
leifar þá er erfitt að sjá við hvað ætti að tengja landnámið.
Dæmi um skrif Vilhjálms er:
The great influence of tephrochronology can also be detected when archaeologists
have excluded a series of radiocarbon dates from publications because their results
did not match a tephrochronological date. "
Hér vísar Vilhjálmur til þess að Kristján Eldjárn hafði sent þrjú sýni frá
Hvítárholti í Hrunamannahreppi til aldursákvörðunar með geislakoli og
birtust þær 1968 og því öllum aðgengilegar. Þessar greiningar höfðu farið
fram hjá Þór Magnússyni þegar hann birti niðurstöður af uppgreftrinum
1973.” Enginn vafi er á að landnámslagið er í hleðslum í Hvítárholti og
rústirnar því yngri en það. Leiðréttur aldur (eins og Vilhjálmur reyndar
nefnir) fellur á tímabilið 1040-1155 e. Kr. og þetta gengur vel upp ef land-
námslagið féll fyrir 900 e. Kr. Það er því erfitt að sjá hvers vegna ætti að
leyna þessu - það fellur þétt að öskulagatímatalinu eins og það tengist
raunaldri.
Þessar athugasemdir verða enn hlálegri þegar kemur að Vilhjálmi að
túlka greiningar úr Þjórsárdal en þess verður nokkuð getið í næsta kafla.
En hvernig er líka hægt að taka mann alvarlega sem skrifar: