Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Page 196

200
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
um hana 1. október á vegum Goethe-Instituts og Félagsins Germaníu. Að auki hafði hann
verkstjórn undirbúnings endurnýjunar sýninga í fornaldarsal um haustið.
Sigríður Sigurðardóttir vann mest að skráningu í tengslum við það verk síðustu tvo mán-
uði ársins.
Á árinu voru sendar út þrjár spurningaskrár, um „alifugla" og um „gömul læknisráð", en
hin þriðja nefndist „Daglegt líf í dreifbýli og þéttbýli á 20. öld" og var send út í samvinnu við
dr. Sigurð Gylfa Magnússon, sem vinnur að rannsókn á íslenzkri félagssögu frá miðri 19. öld
og til miðrar 20. aldar. Var þessi skrá ekki send föstum heimildarmönnum heldur send 500
manna slembiúrtaki 70 ára fólks og eldra, sem fengið var hjá Þjóðskránni.
Heimildasafni Þjóðháttadeildar bættust 280 handritanúmer. Margir stúdentar úr sagn-
fræði og skyldum greinum unnu á deildinni við ritgerðasmíð og notuðu efnivið hennar og
fjölmargir aðrir leituðu þangað upplýsinga. Slíkt hefur aukizt til mikilla muna eftir að stór
hluti heimildasafnsins er kominn á orðleitarforrit. Lætur nærri skv. gestabók, að einn gestur
komi í heimildaleit á deildina á dag að meðaltali.
Að auki er svo mikið um, að starfsmenn þjóðháttadeildar haldi erindi hjá félögum og
stofnunum og einnig skólum og komi að auki fram í útvarpsþáttum. Þá koma margar fyrir-
spurnir frá erlendum og innlendum fræðimönnum, sem svarað er bréflega eða símleiðis.
Á sumrinu heimsótti þjóðháttasafnið lettneskur þjóðlagafræðingur, Martin Boiko ásamt
Njáli Sigurðssyni námsstjóra vegna þjóðlagasafns Jóns Leifs, sem Þjóðminjasafni var gefið á
100 ára afmæli þess 1963. Á heimleið spurðist hann fyrir um vaxhólka Jóns, sem talið var að
glatazt hefðu í lok síðari heimsstyrjaldar í Þýzkalandi. Barst í lok ágúst bréf frá þjóðlagadeild
Museum fúr Völkerkunde í Berlín um, að þar væru þeir komnir í leitirnar innan um mikinn
fjölda af þjóðlagaupptökum víða úr heimi, 70 koparhólkar og vaxhólkar með upptökum
Jóns. Þeir höfðu lent til Leningrad í lok stríðsins en verið skilað þaðan til Austur-Berlínar árið
1959 og komust á upphaflegan stað við sameiningu Þýzkalands. Stóð þjóðháttadeild síðan í
bréfasambandi við safnið í Berlín og standa vonir til, að innan fárra ára verði hægt að afrita
koparhólkana með geislatækni, sem ætti að geta skilað meiri gæðum en unnt hefur verið hing-
að til, þar sem skort hefur á upptökutækni og vaxhólkarnir virðast auk þess mjög slitnir.
Lagði Vigdís Finnbogadóttir forseti þessu máli lið, er hún heimsótti Berlín í byrjun desember.
Hallgerður Gísladóttir sótti „Tenth International Conference on Ethnological Food Re-
search" í Fresing í Þýzkalandi 6. -10. júní. I rannsóknarleyfi sínu var henni auk þess boðið að
taka þátt í pallborðsumræðum um tengsl norskrar og íslenzkrar matarmenningar á „Norsk
Matfestival" í Álasundi í september.
Fornleifadeild. Starfsemi fornleifadeildar á árinu var einkum fólgin í umsjón, skráningu,
mati og rannsóknum á fornleifum.
Með breytingum á þjóðminjalögum, sem tóku gildi 1. júlí 1995, er fornleifanefnd ekki
lengur stjórnamefnd fornleifadeildar heldur heyrir deildin beint undir þjóðminjavörð sem
aðrar deildir safnsins, en hlutverk fornleifanefndar eftir breytingu laganna verður einkum að
gefa leyfi til fornleifarannsókna og jafnframt að vera ráðgefandi um fornleifar.
Fastir starfsmenn fornleifadeildar eru tveir, Guðmundur Ólafsson deildarstjóri og dr. Vil-
hjálmur Orn Vilhjálmsson deildarsérfræðingur, en alls voru níu fomleifafræðingar verkefna-
ráðnir um lengri eða skemmri tíma að deildinni.
Fornleifarannsóknir fóru fram á vegum deildarinnar á Hofsstöðum í Garðabæ, er Ragn-
heiður Traustadóttir stjórnaði undir yfirumsjón Vilhjálms Arnar Vilhjálmssonar og Garða-
bær kostaði, og á Bessastöðum, er Guðmundur Ólafsson stjórnaði en Bessastaðanefnd kost-
aði. Að auki tók Guðmundur þátt í rannsóknum á Grænlandi eins og fyrri sumur á norræn-
um miðaldabæ í Vestribyggð, sem kallaður hefur verið „bærinn undir sandinum". Þá fóru
ýmsar kannanir og smárannsóknir fram á vegum deildarinnar.