Göngu-Hrólfur - 14.07.1873, Blaðsíða 2

— 100,—
— 101. —
Reikjavík, 20. júní.
SVAR TIL .þJÓÐÓLFS..
Það er ekki oft að vor heiðraði blaðabróðir Ritstj.
*þjóðólfs• heflr minst á .Gðngu-Hrólf., en þegar so hefir
skeð, hefir so óhappalega tiltekist, að það hefir snmpart
verið til að breiða út ósannann óhróðr nm hann, sumpart
til að gefa mér, ritstjóra hans, vitfirrings-attest.
First er i 28. nr. .I’jóðólfs* (bls. 1091 skirl frá, að
einsog við hafi mált búast sé nr. 10. af .G.-Hr.» komið
"undir mannahendf. Þetta kalla ég ósannan óhróðr; ekki
að ég meini þarmeð, að það hafi verið tilgangr hr.
J. G. að segja ósatt, heldr að hann hefir ekki íhugað, hvað
hann skrifaði. Því hvað er að .komast undir mannahendr.?
Það er, eftir því sem fólk talar, að vera diemdr lil van-
virðandi hegningar, — dæmdr firir óærlega sök. En útaf
inu nefnda nr. «G.-Hr.s.» hefir alsekkert sukarnál verið
höfðað, einsog hr. J. G. aftr og aflr vill reina að telja les-
endum sínum trú um'. Hin eina skinsamlega meining,
sem getr verið í því, að segja um blað, að það komist
• undir mannaheudr», getr aðeins verið sú, að það sé gjört
upptœkt. En slíkt hvorki hefir átt sér stað né gat eftir
hlutarins eðli átt sér stað um ið 10. nr. «G -Hr.s.» —Lög-
larðr maðr, einsog hr. ritstj. «|>jóð.» J. G. er, getr ekki
ruglað sona saman liku og fjarleitn nema i stöku hngsun-
arleisi eða fiaustri. Þegar ég þvf hefi hreift þessu, þá
skrifa ég það eingöngu til leiðréttingar, en ekki í miosta
máta af neinni inni minstu stigð eðr þótta
Aflr i 31.—32. nr. blaðs síns (á 124.—5. bls.) fer
herra J. G. að minnast «G.-Hr.-s.» Hann sest þar (dóm-
arasætið og grípr fram tirir héndr dómstólanna viðvikjandi
príoaí-máli milli tveggja manna, mín og herra Hilmars
Finsens (þess er áðr var stiftamtmaðr, en nú kallar sig
«Iandshöfðingja»). Hann kveðr so að orði, að hann talar
um «þessarog aðrar skammir <Göngu-Hrólfs» og annara
blaða*. Þessa æru verð ég alveg að frábiðja blaði minu;
og ég skora á hr. ritstjórann að leiðrétta þetta að því, er
• GStngu-Hrólf» snertir. HerraJ. G. hefir engan rétt til, að
kalla það •skammir’, er ég hefi ritað í «Göngu-Hrólfi».
Það er hvert orð í því, er þar stendr (o: í inni umræddu
grein), óhrakinn heilagr sannleikr enn. Undirréttardóm þann,
sem fallion er í málinu, getr náttúrlega enginn svift ilra
gildi, nema æðri dómstóll. En hvað hans innra gildi
snertir, þá verðr hverjum frjálst, að hafa sfna meiningu
um það; en ég firir mitt leiti hef leifi til að meta það
minna, en skarnið sem ég geng á; og væri ég þeirrar
meiningar, stæði ég ekki einn uppi. I*að hef ég heirt.
hað lítr so út, sem inn virðulegi blaðbróðir minn
hneixlist á því, að ég ekki þéra sjálfan mig uppí hástert i
hverju orði, einsog þeir gera kóngrinn og hr. J. G. En
mer er eigi skiljaniegt, að oró neins manns fái meiri þíð-
ing firir það, að hann segir: «Vér áMtum», heldren þó hann
segði: «Ég álít». Ég firir mitt leitá ber eins mikla virð-
ing firir mörgu, sem •ég, lögfræðiijigr Jón Guðmundsson*
hefir sagt og segir, einsog mér hinsvegar aðeins þikir
skoplegtþað, er •vér, ritstjórar Þjóðólfs, Jónar Guðmunds-
sinir* hafa hér sagt.
Það eru ósannindi, að ég hafi nokkurntíma sagst -mega
til, að gefa mig út firir almennings velferðar sakir». Ég
geri þ a ð, sem ég álit satt og rétt, og horfi hvorki til hægri
né vinstri, hvorki til höfðingja né alþiðu. En að iuar
nefndu greinar mínar samt hafi ódeildan meðhug als al-
mennings, þarum hefi ég fengið mörg og Ijós rök. Hvaða
fullmakt hefir .Þjóðólfr. so, til að andæpa mér i almenn-
ings-nafni. Ég veit að alt «públikum» margkrossar sig frá
því, að «þjóðólfr» sé sinn talsmaðr í þessu máli.
Þarsem «þjóð.» loks segir, að ég riði •fantareið» á
réltlælinu og sannleikanum, þá hefir hann líkl. ætlað, að
segja eitthvað slæmt, en gætir þess ekki, að hann óvitandi
gefr mér það þar með um leið, að ég hafi þó •rétllcetið
og sannleikann» mín megin. Þarmeð er ég ánægðr, og
tek mér því eigi nær en þetta aðkast hans:
• Þat man ék launa littu;
láttu okkr vera sátta».
J. ól.
— HIN BLÖÐIN. («Þjóð.», nr. 28.—30. um Ameríku).
Framhald: Til að sjá, að landið hefir alt verið skógivaxið,
þarf varla annað, en að stinga reku i jörðina næstum hvar
sem vera skal. Hitt ei; annað mál, að skógr sá var ekki
eins stórvaxinn og i Noregi, soað þangað var oft sóttr
efniviðr, er reisa skildi hús. í slultu máli veit það og sér
hver maðr, sem ekki leggr angun aftr, að ísland er útníðt
og af sér gengið bæði af mannavöldum og náttúrunnar.
Að það samt með dugnaði og reglusemi megi halda lífinu
á íslandi; það er satt. En auði safnar enginn bóndi hér,
alsenginn, einsog nú er. Það sanna dæmin, parsem nú i
fleiri aldir ekki einn einasti bóndamaðr hefir getað orðið
auðugr hér á landi; því það kallar enginn auð hér, sem veit,
hvað anðr er annarstaðar. Það er víst dæmalaust, að nokk-
ur maðr hér á landi hafi átt meira nú um síðustu aldir,
en so sem 40—60,000 rd., og hvað er það? — Krækiber í
helvíti móti þvf, sem kallað er auðr annarstaðar. Annað mál
er, hvort eigi gæti sá safnað hér meiri auð, sem hefði ó-
þrjótandi fé til að birja með. En engn að síðr er það
vist, að enginn maðr tvöfaldar fé sitt hér árlega einsog
margr gjörir í Ameríku, sem hefir fé í hendi til að spe-
kúlera með. Að bera saman Grænland og Ameríku er
ekki neinn sérlegr vottr um vitsmuni og þekking höfund-
arins. Veitt hann ekki, að þegar Grænland var að biggj-
ast, þá þektu menn í öðrum löndum (t. d. hér og í Noregi)
eigi landið af öðru, en frásögnum landnámsmanna, og gátn
varla, eða jafnvel alsekki þekt það af öðru. Því var land-
námsmönnum hægt að segja ósannar sögur af landinu. En
alt öðru máli er að sæta um Ameríku. Þóað landnáms-
menn allir vildu, þá gætu þeir ekki gefið mönnum ranga
hugmind um landið, að minsta kosti engum sann-mentuð-
um manni. Því það eru so ótalmargir, sem fá færi á að
gagnþekkja Ameríku, án þess þeir setjist þar að, t. d. ferða-
menn. — Lísingar þessara manna frá eldri og níari tím-
um þekkja menu. Ég vil taka lil t dæmis frá eldri tímnm
1) Sbr. 109 bls, 1 dálk, og 113 bls
•2 dilk »f „þ)ííldin‘ þ. í.