Alþýðublaðið - 09.02.1921, Blaðsíða 1

O-e^O *it »f AJþýdufloklaHUHu
1921
Miðvikudaginn 9 febrúar.
32. tölubl.
Nidurjöfiiunarnef'ndin
©1* byrjtiö aö starfa.
Lækka útsvör almenniugs *?
Niðurjöínunarnefndin er nú tek-
in til starfa, sem er að jafna nið-
mr Á bæjarbúa, eftir éfnum og
ástæðum, um hálfri annari miljón
króna, eða um 300 þúsund krón-
um minna en f fyrra.
En hvar á þessi lækkun, sem
nemur */6 hluta útsvaranna, að
koma niður? Eiga utsvörin að
lækka alment um sjötta part, eða
ú lækkunin aðeins að koma á
útsvörum almenningsr
Áður en þessum spurningum
er svarað, er rétt að athuga, að
tekjur Reykjavíkurbúa eru svo
afskaplega misjafnar, að af upp-
¦hæð þeirri, sem jafnað var niður
1 fyrra, var sem næst 2/3 hlutum
jafnað niður á 300 msnns, en
5000 manns báru */s hlutann, og
er þó vfst að þessi þriðjihluti var
tiltölulega þyngri á þessum 5 þús-
undum en 2/3 hlutarnir á þrjú-
hundruðunum. Það virðist því rétt
að láta útsvörin á þrjúhundruð
hæztu gjaldendunum halda sér, en
iáta lækkunina koma eingóngu á
útsvör lægri gja4dendanna. Þar
með er enganveginn sagt að út-
svar þeirra, þessara 300, hvers
ura sig, eigi sð vera hið sama og
í fyrra heidur éftir ástæðum hærra
á sumum en iægra á sumum, enda
eru nokkrir þeirra dánir, er í fyrra
stóðu á niðurjöfnunarnefndarskrá,
en aðrir hafa bæzt við.
Sé þessi umrædda 300 þús.
króna Iækkun látin koma ein
göngu niður á hina 5000 lægri
gjaldendur, eða á þá sem í fyrra
hefðu haft undir iooo kr. útsvar,
gœtu útsv'ór þeirra lækkað um
helming, að meðaltali, þar eð þá
yrði að eins lagt á þá samtals
300 >,þÚ3, kr. móts við 6Ó0 þús.
kr. í fyrra.
Það væri þó ekki rétt, að Iáta
lækkunina koma hlutfallslega jafnt
niður á alla þessa gjaldendur,
heldur væri rétt, að láta 500 kr
ú^svör, og þar yfir, upp undir
1000 kr. útsvör lækka í mesta
lagi um V3 en láta útsvör undir
500 krónum lækka því meir.
í fyrra voru það samtals milli
240 og 50 menn sem höfðu út-
svar frá 500 kr. upp undir IOOO
kr. og hvíldi samtals á þeim um
150 þús. kr. Þriðjungslækkun á
útsvari þeirra næmi þá samtals
50 þús. krónum, og kæmi þá 250
þús. kr. lækkun á þá ca. 4750
gjaidendur, sem eftir eru, en þeir
báru í fyrra samtals 450 þús kr.
útsvar. Útsvör þeirra lækkuðu því
að samanlögðu ofan ( 200 þús. kr.
eða nm meira en helming^
þannig, að 45 kr. útsvar yrði
20 kr., en 150 kr. útsvar 68 kr.,
og önnur útsvör í hlutfalli við það.
Þó væri ef til vill ástæða tii þess,
að skifta þessum gjaldendafiokki
þannig, að þeir sem í honum eru,
sem eru atvinnurekendur eða reka
verzlun, fengu ekki meiri iækkun
en þeir sem eru í ðokknum frá
500 til 1000 kr., þ. e. þriðjungs
lækkun. Hvað margir það eru,
er ekki kunnugt, en við það gæti
enn lækkað eitthvað á þeim hluta
R^ykjavikuíbúa, sem mest hefir
stritið, en þó ber minst úr býtum
— á sjálfum verkalýðnum. Og
að réttu lagi ætti ails ekkert út
svar að vera hér f Reykjavfk á
fjöNkyldumanni, sem hefir undir
4200 kr árstekjum. Ekki þá nema
4 kr, til malaanyodar meðan lögin
'um kösningarrétt til bæjarstjórnar
eru svo hláleg, að þáu gera
greiðslu f bæjarsjóð að skilyrði
fyrir kosningarrétti.
JHeisisfssgarþrá
rfissneskii alþýSisitnar.
Rússneska keisarastjórnin gerði,
svo sem kunnugt er, alt sem hún
gat til þess að halda alþýðunni
á sem lægstu menningarstigi, og
tókst það svo vel, að yfirgnæfandi
meiri hluti henni hefir haldist ó!æs
og óskrifandi.
Þegar byltingin varð í Rúss-
Iandi fyrir nær 4 árum, vaknaði
sterk þrá meðal alþýðunnar, að
afla sér frumatriðis alþýðumentun-
arinnar: að læra að lesa. Byltingin
f maiz 1917 var svo sem kunn-
ugt er f því fólgin, að auðvaldið
og verkalýðurinn í sameiningu
hrundu keisara og aðalsvaldinu.
En þeir sem þá tóku við stjórn
höfðu enga sinnu á því, að hugsa
um aiþýðumentun. En jafhskjótt
og verkalýðurinn hafði brotist ti!
valda með byltingunni í nóvem-
ber 1917 (bolsivíkabyltingin) byrj-
aði áköf starfsemi í þá átt, að
koma alþýðumentun i rétt horf,
og hefir þar aldrei orðið lát á,
hvernig sem krept hefir að bolsi-
vikum, enda er sagt nð bolsivika-
foringjar hafi gengið af engu
minni atorku að þvf, að afla al-
menningi mentunar, en að afla
brauðs hinum kungrandi borgar-
iýð Rússlands, og að verja sig
fyrir innrásum Koltsehaks, Deni-
kins, Judenitsch og annara gagn-
byltingarhöfðingja, sem brjóta
vildu niður með vopnum veldi
verkalýðsins. Mentamálaráðherra
bolsivika er vísindamaðurinn og
skáldið Lunatsjarski, sem löngu
fyrir strið var talinn einn af mestu
andans mönnum Rússlands, og
vel þektur um alla Evrópu.
Nýjustu fréttir á þessu sviði,
frá Rússlandi (desember 1920), er
að nú séu samtals komnir upp
210 þúsund skólar, þar sem full-
úrðnum sé kent að lesa, og að
2 800 000 fullorðna hafi lært að
lesa. í