Alþýðublaðið - 18.02.1921, Blaðsíða 2

2
ALÞ YÐUBL A.ÐIÐ
.............. .............. "™“1
blaðsins er i Alþýðuhúsina við
Ingólfsstræti og Hverfisgöta.
8ímí 988.
Anglýsingum sé skilað þangað
tða í Gutenberg í síðasta lagi kl.
10 árdegis, þann dag, sem þær
eiga að koma í blaðið.
Áskriftargjald e i n lc r. á
mánuði.
Auglýsingaverð kr. i,$o cm.
eindáikuð.
Utsölumenn beðnir að gera skil
til afgreiðslunnar, að minsta kosti
ársijórðungslega.
Lækjargötu Skólabrú, Tillaga um
að kalla þetta alt Kirkjutorg feld.
P&U Erlingsson sagði i gær
upp starfi sínu, sem sundkennari
Og eftirlitsmaður lauganna. Ástæð-
an heilsubilun. Páll er búinn að
gegna starfi þessu um mjög langt
skeið, með mikilli alúð, og metur
bæjarstjórnin sennilega starf hans
að verðleikum, með því að veita
honum hæfileg eftirlaun.
Húsnæðisleysið í Reyhjavík!
Á bæjarstjórnarfundi í gær sagði
einn bæjarfulltrúinn, sem dæmi
þess hve húsaleigulögin væru ó-
þörf, að þingmönnunum hefði
gengið ágætlega að fá húsnæði
hér í bænum. En hann gleymdi
að geta þess með hvaða verði
húsnæðið fæst, Kannske hefir
hann ekki vitað það? En hér
skal hann fræddur á því, að tvö
herbergi voru til leigu á einum
stað í bænum íyrir 200 kr. á
raánuði og ýmsir þingmennirnir
hafa lítil herbergi án Ijóss og hita
fyrir 100 kr. á mánuði.
Skyldi það vera eingöngu fyrir
það, að svo ilt sé að losna við
leigendurna, að bæði hann og
ýmsir húsabraskarar í bænum
vilja afnema húsaleigulögin, eða
gera þau að minsta kosti einkis
virðií Ónei, ætli það sé ekki
heldur hitt, að þessir háu herrar
vilja fá lagaheimild fyrir því, að
þeir megi hækka ieiguna?
Eeikniugsdæmi. Þegar ]i meter
af ngardfnum“ kostar 10 kr. í
„Magasin du Nord" í Kaupmanna-
höfn, og kaupandi fær 100 —200°/o
afslátt, hvað kostar þá 10 metrarr
(Sbr. Kaupmannahafnarbréf Þorf.
Kristjánssonar í „Lögröttu" 9.
febrúar þ. á.). Bvdarloka.
Stðrþrotabtí í Hew-York.
Alstaðar um heiminn, einkum í
stórbæjunum, fer hvert verzlunar-
húsið og hver „gulllaxinn“ á fæt-
ur öðrum á hausinn. Allskonar
dýrtíðar- og stríðsbrask hefir ver-
ið lifibrauð ýmsra samvizkulausra
gróðabralismanna. Þeir hafa hrúg-
að saman auðæfum á skömmum
tíma, en auðurinn var iila fenginn
og blessaðist því misjafnlega vel.
Fégirndin var líka gengdarlaus og
teygði þessa veslinga lengra og
lengra út á braskbrautina og nú
eru afleiðingarnar íarnar að sýna
sig, ekki aðeins í Evrópu, heldur
engu síður i Ameríku.
Mikia eftirtekt hefir það vakið,
að nýlega er félegið „The Genaral
Motor Corporation" farið á höf-
uðið. Meðal stjórnenda þess var
peningapokinn Morgan, einn af
auðugustu mönnum Ameríku.
Framkvæmdarstjórinn hét Durant
og gafst upp á því að stjórna
félaginu, svo Morgan varð að taka
við stjórninni, en það kostaði hann
77 milj. dollara.
Hundruð féiaga hafa oltið í
Ameríku, og fleiri koma á eftir.
Astandið f New-York er lítið betra
en í Dublin og Belfast á Irlandi.
Borgarstjórinn hefir látið það boð
út ganga, að þeir menn megi
ganga vopnaðir, sem hafi meðferð-
is vísar fjárhæðir. Sumir stórbæ-
irnir amerísku fá heimsóknir ræn-
ingjahópa, sem ræna og rupla
um hábjartan dag. Og kaupsýslu-
mönnum er ráðið til þess, að
hafa leyniiögreglumenn við hend-
ina, þegar þeir senda menn í
bankana. Svona er nú ástandið í
hinni „frjálsu" Ameríku og er þó
þetta fátt eitt af því, sem þar
gerist. Margt er þar fleira af sér
gengið, en verzlunin og réttiætis-
tiifinning manna. Og hvergi í
víðri veröld er þó til meiri auður
á höndum einstakra manna en
þar. Auðvaldið hefir þar tögl og
hagldir og ríkir þar með ailri
sinni ofboðslegu og svívirðilegu
óstjórn og ósanngirni.
^vað er mentun?
Nú á tímum er eitt orð öllum
öðrum orðum öflugra. Þetta orð,
sem laðar svo börn 20. aldarinnar
á íslandi sem annarsstaðar, er
orðið mentun. Mentunin er það
seguimagn, sem seiðir og töfrar
hugi æskunnar.
Og mentun eða menning er sá
eiginieiki er allir menn vilja hafa
til að bers. Og flestir munu líka
haida að þeir hafi hann, svona
nokkurnveginn. Sönn mentun er
líka það sem sannarlega er vert
að sækjast eftir; því hún hefir
gildi fyrir framtiðina, og veitir
hverjum er hefir bæði manngild:
og ánægju.
En í hverju er þá mentunin
fólgin? Það er atriði, sem öllum
mönnurn riður mest á að vita
um, og skilja rétt, þar eð allir
verða að kannast við mikilvægi
hennar.
Mentunin getur verið á ýmsu
stigi og haft ýmsar hliðar. Sú hiið
mentunarinnar sem mestu skiftir,
er góður og göfugur hugsunarhátt-
ur og honum samfara breytni.
Það lýsir sér glögt hvernig sem
annárs er ástatt fyrir rnanninum,
að sé hugsunarháttur hans göfug-
ur, þá er maðurinn látiaus, iítillát-
ur, nærgætinn, hjálpsamur, huguil
og híuttekningarsamur við alla,
þó sér í lagi við barn og gamal-
menni, og alla þá er á einhvern
hátt eru lægra settir I mannfélag-
inu.
Sú hlið mentunarinnar, sem nefn-
ist ytri háttprýði hefir líka mikla
þýðingu, samfara innra eðii manns-
ins. En því miður er þó til fólk,
sem hefir lært að sýnast en ekki
að vera. En slíkt er að gera sig
að skrípamyndum menningar.
Mentunin byggist mikið á þekk-
ingu og kunnáttu, það er því al-
veg ómissandi atriði.
Alment virðist litið svo á, að
orðin mentaður og skólagenginn
þýði hið sama. En það er sá mesti
misskilningur sem hugsast getur.
Er það ekki heldur léttara, eða
eitthvað annað, að sitja nokkur ár
á skólabekk og taka nokkur próf,