Norðlingur - 03.09.1877, Blaðsíða 2

51
52
vel \iö þflssum tilmælum og boðið fram íð til ljóskers (Stjórnartíð-
indi B 1877 bls. 54), og er áællað, að þetta nemi hér um bil
12000 kr,, en vitabyggingin er áætlað, að muni kosta hér um bil
14000 kr.
Lm leið og nefndin vísar til fylgiskjals nr. 7 skal þess getið,
að lagafrumvarp liggur fyrir þinginu, sem ráð gjörir fyrir, hvernig
greiða skuli kostnaðinn á ári hverju*, þegar vitinn er kominn í gang.
3. Dómkirkjan í Reykjavik.
í stjórnarfrumvarpinu er á ný beðið um 26530 kr. til höfuð-
aðgjörðar á dómkirkjunni í Reykjavík.
Af Þvi' spurningin um, livort og hvernig dómkirkjan sé orðin
landseign, virtist fjárlaganefndinni á alþingi 1875, og einnig nefnd-
inni í ár, nokkuð vafasöm og flókin, áleit nefndin sér skylt að rann-
saka, áður lengra væri farið, hvort bráð nauðsyn væri til þessarar
höftiðaðgjörðar. Kom hún því til leiðar, að skoðunargjörð fram
færi á kirkjunni í viðurvist eins af nefndarmönnum, 1. þingmanns
Suðurmúlasýslu. Af þessari skoðunargjörð leiðir, að tvísýnt er, hvort
kirkjan yrði messufær, ef aðgjörðin væri látin bíða, þangað til al-
þing kemur saman næst (1879), og varð það með því nauðsynlegt,
að rannsaka nu þegar, hvort og með hverjum skilyrðum landssjóðn-
um bær. að veita fé það, sem þyrfti til þessarar höfuðaðgjörðar.
in® ^nnugt er, ei dómkirkjan í Reykjavík samsleypa af
Reykjavfkur-, Laugarness- og Nesskirkjum og svo dómkirkjusjóðn-
um fra Skálholti. En þó konungsbréf frá 5. júlí 1781 til amt-
manna og biskupa bjóði þeim, að gæta þess vandlega, að allar
konungskirkjur séu gaumgæfllega «vísiteraðar», skrifuð upp öll
nornun, gaflar og viðgjörðir «samt enhver Kirkes Indkomster der-
‘ bel^lgen anvendte», - og þó að þessari skyldu stiptsyflrvald-
íln!.).ahek 'Sé.af.1Mt með rcntukammerbréfi 9. júlí 1831 (sbr. kan-
selhbréf 21 jum 1831), sem ekki nefnir dómkirkjuna, þá sést þó
ivork,, að kirkjan hafl verið vísiteruð; ekki finst heldur nema ein
p aa s visitatia, ef visitatiu skyldi kalla, og enginn kirkjustóll yfir
uhold hennar, skrúða, bækur og aðrar eignir.
þó landssjóðurinn við fjárhagsaðskilnaðinn (sambr. stöðulög 2.
“ tou0 kynni að vera orðinn eigandi dómkirkj-
unnar, þá hv.hr ekki önnur skylda á honum en sú, að ha.da hen i
í messufæru standi, en hversu fögur og prýði.eg hún vera sku.i er
<kki komið undir krofum safnaðarins, heldur undir tekjum kirkj-
nnnar. k.gandinn er skyldur til að lána henni til bráðabyrgða
en ekki mcira en svo, aQ iiann beri það upp aptur.
Nefndin vill ekki upp á sitt eindæmi skera úr því, livortlands-
sjóðurinn skilyrðislaust sé orðinn eigandi Reykjavíkurdómkirkju o^
því síður vill hún gjöra sig að endurskoðara kirkjureikninganna"
Cinungis ska! hún geta þess, að það rnun dæmalaust á landinu að
eptirstöðvar kirkjugjalda standi óinnkrafðar árum saman. Eins’ o-
allir vita, hafa fjárhaldsmenn kirkna, hvort það eru preslar eða
kirkjueigendur, fulla ábyrgð á, að öll gjöld til kirkna komi inn á
fardagaarinti, og séu þau ekki goldin i tæka tíð, er það á valdi
fjarlinldsmanns, hvort hann vill taka þau lögtaki, eður borga þau úr
smum eigm sjoði. Öðru vísi er reikningum Reykjavíkur dóinkirkju
yanð, þar finnast 6 og 7 ára gamlar eptirstöðvar og eru þó reikn-
ingarmr samþyktir bæði af dómkirkjnprestinum og landshöfðingi-
annm og nema þó þessar eptirstöðvar fleiri hundruðum króna
Af því að dómkirkjan cr vígsltikirkja landsins, og af bví á
lopti hennar er htisrúm fyrir stiptsbókasafnið og forngripasafnið
leggur nefndin td, að landssjóðurinn eitt sinn fyrir öll, veiti dóm-
kirkjunni 5000 kr., og láni henni þar að auk til höfuðaðgjörðar að
því viðbættu sem hún á sjálf í sjóði (3-4000 kr.) alt að 20 000
kr þo racð því skilyrði, að frumvarp til laga um húsagjald’ til
k.rkjunnar nái lagagildi, og að lánið þar með endurborgist lands-
SiÓð‘ .meÖ la8avoxtum a 28. árum; og að sjóður kirkjunnar verði
Eerstakur sjoður ur næstu fardögum eptir það að lánið er tekið.
4. Barnaskólar.
Sé noKkuð af andlcgum framförum Jandsbtia, sem þiugi 0g
þj .ð ætli að vera sérstaklega annt um, þá er það barnauppfræð-
ingin, cn af því landssjóðurinn mundi eigi geta borið allan þann
kostnað, sem hér nf mundi leiða þegar fram liðu stundir, enda er
7; ekki veDj;1 f öðrum löndnm, að hið opinbera fari lengra í þessa
ste nu cn að síyrkja þær stofnanir, sem þegar eru komnar í gang,
Ít)boB«trrf“dÍ“ heU1Ur ekkilil-að le^a meil,a til.en það, að
_____ j rninm fengið nokkurt fé tii umráða til útbýtingar milli
' Arleg ótgjöld til vitans:
Olia bér uin bil 4000 pottar seinolíu 1600 kr
Kveikir------80 álnir...............27 -
Glerreikhfifar hér um bil 50 , . . 18 ~
Handklæfci, njarbttrvettir, leður Og fleira
til hreinsunar ... __
Kaup vilavarSar og 1 manns . . . 800 —
Samtals: 2550 —
þeirrabarnaskóla, sem bæði eru komnir í gang og þegar eiga sitt
eigið skóluhus og sína eigin skólajörð; heflr nefndin eptir þessu
tekið 1300 kr. á ári upp.á fjálagafrumvarpið fyrir næstkomandi
fjárliagstímabil.
5. Eptirlaun.
Nefndinni hefir þótt astæða til, að stinga npp á eptirlaunavið-
bót fyrir fjárhagstímabilið handa ekkjurn tveggja merkismanna þessa
lunds, þólt ekki hafi nema önnur þeirra mælzt til þess. Allir vita
hversu fram úr skarandi menn bæði landlæknir Jón sáiugi Tlior-
steinson og konferentsráð Rjarni sál. Thorsteinson voru, livori lield-
nr þeir eru skoðaðir sem embættis- eða vísindamenn, enda voru
þeir ekki heimtufrekir meðau lifðu, og virðast því eptirlaun þau
sem ekkjur þeirra nú bafa af landssjóði, hvorki samboðin sómá
landsins né verðleika lilutaðeiganda.
6. Möðruvallaskólinn.
Ef frumvarp til laga um gagnfræðisskóla á Möðruvöllum í Hörg-
árdal, nær lagagildi á fjárhagstímabilinu, er svo gjört ráð fyrir, að
koslnaðurinn til hans, nemi alt að 30.000 krónum og verða þær
því meðal þeirra uppliæða, sem felast í 17. gr. (nýrri grein) fjár-
laganna, sem nefndiu stingur upp á, að bætt sé við fjáríagafrum-
varpið.
Að öðru ieyti vísar nefndin hvað snertir lán til brúabygginga,
til fylgiskjalanna nr. 9 og 10.
Ilin heiðraða þingdeild mnn af öllu ofangreindu sjá, að þó af-
gangurinn eptir uppástungum nefndarinnar af lekjum framyflrgjöld
sé nokkuð hærri, en í frumvarpi stjórnarinnar, sem sé kr. 77795.94
í staðinn fyrir kr 72333.97, þá heggst talsvert skarð í þennan af-
gang, ef endurreisn Möðruvallarústanna til undirbúnings gagnfræð-
isskóla sama staðar á fram að fara á fjárhagstímabilinu,- verða þá
eptir rúmar 47000 kr. og er sú upphæð ónóg lil að endurgjalda
jafnaðarsjóðunum kostuaðinn við byggingu fangahúsanna í hinum
sérstöku ömtum. Nefndin hefir ekki fundið skyldu sína, að skoða
þetta frumvarp 3 þingmanna nema frá hinni fjárhagslegu hlið, og
eins og hér að framan er fram tekið um endurgjald lána, verður
nefndin að ráða frá, að þetta frumvarp að svo komnn nái lagngildi,
Af sömu orsökum getur nefndin heldur ekki lagt það til, að Mý-
vatnsþingaprestakalli verði eptir gefln skuld sd til landssjóðs, sem
til er færð í atlnigasemdunurn við frumvarpið til fjárlaga 1878 og
1879 7. bls. þar á móti vill nefndin mæla með því, að téðu presta-
kalli væri veittur hæfilegur styrkur af 13 gr. A. b. 1. 0g efast
nefndin ekki um að landshöfðingi og stiptsyflrvöld líti á nauðsyn
þessa fátæka brauðs.
I>að yrðí oflangt mál, að þræða allar þær fjárbænir, sem til
nefndarinnar hafa komið; með sumum þeirra heflr nefndin þegar
mælt fram, öðrum getur hún fyrir sitt leyti með beztu samvizku
ekki sinnt, en þær eru allar hinni heiðruðu þingdeild kunnugar og
á hennar valdi er að breyta eins þessu eins og öðru í uppástungu
nefndarinnar.
Sökum þeirra mörgu starfa sem neðri þingdeildin að þessu
sinni hefir haft, hefir nefndin ekki getað varið eins miklum tfma
eins og hún hefði þurft, til að gjöra uppástungur sínar svo úr garðí
eins og henni lík.ar, en sökurn þingtímans vildi hún ekki draga
fjárlagamálið lengur, enda heflr hún þá von og traust, að hin heiðr-
aða þingdeild muni bæla það sem úbótavant er, laga það sern
skakkt kann að vera, og yflr höfuð virða starf nefudarinnar til
vorkunar.
Reykjavík 1. ágúst 1877.
Arnljótur Ólafóson, Eggert Gunnarsson, Grímur Thomsen,
skrifari formaður og framsögum.
ísleifur Gíslason, Jón Á. Rlöndal, Snorri Pálsson,
Tryggvi Gunnarsson.
ÁÆTLUN
um kostnaðinn við Ölfusár brúna.
100782 pd. af slegnu járni með flutningi 0g fyrirkomu-
legi í brúnni.......................á 28 sk.
2579 pd. af steyptu járni komnu í brúna . á 14 —
1029Cub.fet tré og plankar, komið i brúna á 10 —
1544 — múrvei k af höggnu grjóti á 4 mrk.
— af óhöggnu, klofnu grjóti á 2 —
188 .— Reton* ...... á 1 rd.
Garðhleðsla, aðgjörð á klettinum . . ,
Yerkstjórn og tilsjón og óviss kostnaður ,
8 sk.
7 —
Samtals:
Rd. Sk.
29394 72
376 10
1715 »
1029 32
493 32
188 »
1000 »
5803 46
40000 rdl.
Einkonar múrsteinn.