Norðlingur - 31.10.1878, Blaðsíða 2

43
44
húsin, ókeypis flutníngr embættismanna og ýmsar dþókn-
anir», því kaup sitt hafa nokkrir embættismenn mest-
megnis fyrir það eingöngu að heita embættismenn, en
fá borgun fyrir sðrhvert viðvik, handtak og spor. Slík-
ar «þóknanir» og «kostnaðir» verða eigi tölum taldir; þeir
sjást hðr og hvar í landsreikníngunum, en koma þó miklu
meir við jafnaðarsjóðina eðr þá lúta að vasa einstakra manna.
þessi ægilega embættiskauphæð, fjögur hundr-
uð tuttugu og sex þúsund, eitt hundrað og
fim krónur ár hvert á landsmönnum, erlitlu eru fleiri
en 70,000 manns, á afskektri þjóð, er byggir stórt land,
yflr 1800 ferskeyttra mílna að stærð, þessi tala, er
talar óhnekkilegan sannleika bert og beint, hún gefr
oss vissulega marga alvarlega hugvekju, vekr hjá oss á-
byrgðarmiklar íhuganir og knýr oss til þúngra og vanda-
samra hugleiðínga. Ber nokkurt land í heimi slíka em-
bættabirði að jöfnum efnum og jöfnu manntali? Eg þori
hiklaust að svara: ekki kristið land annað í heimi, það
er litið heflr hinn fyrsta morgunbjarma frelsisins, heflr
slíkan djöful að draga. Getr nokkr sá verið vitr, réttlátr
og sanngjarn ráðgjafl þjóðar sinnar eðr þjóðhollr tals-
maðr hennar, er enn vili auka á þéssa afarþúngu birði
inörgum þúsundum króna? j>að fæ 'eg enganveginn skil-
ið. Elitt skil eg .vel, að margr brjóstgóðr og blautgeðja
maðr — að eg eigi tali um gömlu kláran'a, húðarselina,
er ekki kunna annað en japla og jórtra h'undforna súr-
deigið embættishrókans og skriffinskunnar — vill bæta
kjör prestanna með gullbaugum úr landsjóði. En hversu
margir og hversu heiðvirðir sem þessir menn vera kunna,
þá skil eg vissulega eigi að þeir hafi hugsað málið með
nokkurri nægilegri þekkíngu, að þeir hafl litið augum fé-
dýngjuna 426,105 kr. og vegið þúngann og fundið þýngsl-
in af 7 krónu nefskattinum. Eg get þvf eigi kallað þá
réttláta né sanngjarna ;þjóðvíni, ef þeir nú vilja enn
drýgja dýngjuna og auka á nefskattinn; eg get eigi kall-
að þá vitra — því enginn er vitr nema sá er margvíss
er og jafnframt réttlátr og sannleiksgjarn — ef þeir
heimta vilja hinn siðasta peníng landsmanna, bauginn And-
varanaut, til að hylja með granaháriö á otrbelgnum, á
hinni botnlausu launahít embættismanna, því fyrr en var-
ir inun þjóöin ranka við sér, risa á fæ'tr og munda at-
geirinn réttar síns í kosníngarlögunum nýu, og þá munu
embættmenn fá loksins að vita hjá neðri deild alþíngis
hverja þýðíng 28. gr. í stjórnarskránni hefir, samanbor-
in við 19. grein þíngskapanna. En eru nú eigi embættis-
menn nauðsynlegir? Nokkrir embaittismenn eru nauð-
synlegir í þjóðfélaginu, rétt eins og nokkrir sérstakir iðn-
menn, svo sem smiðir, kaupmenn o. s. frv., eru nauð-
synlegir í mannfélaginu. En hvað eru ónauðsynlegir
embættismenn? þeir eru landsómagar, landeyður, land-
plágur, þeir eru grasmaðkr í túni auðsældarinnar, kláða-
maurr á þjóðlíkamanum, er vekr sífelda óværð og óspekt
og varnar almenníngi svo andlegra sem líkamlegra þjóð-
þrifa. En hvernig eigum vér að vita.hvortþessi eðr hinn
embættismaðr sé nauðsynlegr eðr ónauðsynlegr? Til þess
er á margt að líta og að mörgu hyggja, en þó er fyrst að sjá og vita hversu
margir og margs konar embættismenn til eru á landi voru, hve mikið er kaup*
þeirra og hvern starfa þeir hafa á hendi. Eg ekal því setja hér tal á helztu
embættismönnum vorum og kaupskrá þeirra. þessar tölur verði þér, lesendr
góðir, að setja vel á yðr.
Kaupskrá embættismanna.
Embættismenn. Iíaup. kr. a. Skrifgjald. kr. a. Samtals. kr. a. Als. kr. a.
I. Y firv al d sm enn:
1. Landshöfðingi .... 8000 00 2400 00^ 12400 00
að auki í borðfé . . . • • • • 2000 00)
2. amtmaðr sunnan og vestan 6200 CO 1400 00 7600 00
3. amtmaðr norðan og austan 6000 00 1000 00 7000 00
4. Landfógeti 4700 00 1000 00) 4900 00
að auki fyrir mistalning . • • • • 200 00)
5. Landskrifari 2000 00 » 2000 00 34,900 00
II. Dómendr.
A.
1. Dómstjórinn í yfirdóminum 5800 00 )) 5800 00
2. efri dómandinn .... 4000 00 » 4000 00
3. neðri dómandinn • . . Ti t 4000 00 » 4000 00 13,800 00
1. Bæarfógetinn í Reykjavik 3000 00 1000 00 4000 00
Iíaupauki.
2. sýslumaðr í Skaftafelsýslu 2764 96 » 2764 96
3. — - Vestmanneyas. 1841 04 » 1841 04
4. — - Rangárvallas. 3000 00 300 86 3300 86
5. — -Árnessýslu 3500 00 923 91 4423 91
6. — - Gullbríngu og
Kjósarsýslu . 3000 00 » 3000 00
8. — - Borgarfjarðar
og IVlýrasýslu 3500 00 1057 68 4557 68
8. — - Snæíeisness og
Hnappdaiss. 3000 00 )> 3000 00
9. — - Dalasýslu . . 2500 00 » 2500 00
íC. — - Barðastrandars. 2^00 00 107 2007
11. — - ísafjarðars. og
kaupstað . . 2853 44 )) 2853 44
12. — - Strandasýslu . 1545 16 » 1545 16
13. — - Húnavatnss. . 3500 00 1143 34 4643 34
14. — - Skagafjarðars. 3000 00 1282 35 4282 35
15. — - Eyafjarðars. og
Akreyri . . 3500 00 609 14 4109 14
16. — - þíngeyars. 3412 96 » 3412 00
17. — - Norðrmúlas. . 3000 00 620 18 3620 18
18. — - Suðrmúlas. . 2500 00 757 13 3257 13
51917 56 78o2 08 59779 64 59,779 64
III. Læknar:
1. Landlæknirinn .... 4800 00 » 4800 00
Flyt. 4800 00 » 4800 00 108,479 64
hinum langa mor&kuta, er hann ber f barmi sér, eða hinn hálfa tug
skammbyssa, sem festar eru á índfanska ktílubeltib hans; e&a horfa
á hann þegar hann er að æfa slg a& skjóta, og f 10 álna fjar-
læg& skjátlast aldrei a& hitta mi&d&pilinn.
Hann er me&alma&ur á hæ& eu rajög grannur, hefir Ijtísblá augu
og fagurt hár. Hann er — nema ef hann rei&ist ákaflega — mjög
fölur í framan og ma&ar gæti næstum haldi& a& hann þjá&ist af ein-
hverjum sjúkdómi. Hann er víst mjög heilsutæpur og þeir sem eru
honum kunnugastir hafa sagt mér að hann líka með köflum þjá&ist
af megnasta hugarvíli, sem gjör&i honum lífi& fjarska þungbært, svo
hann f þessum köstum óska&i sér einkis framar en a& vera kominn
undir græna torfu.
Ef menn hitta hann ekki innan om sfna lagsbræ&ur, einvígis-
mennina, þá er ekkert þa& f útliti Tolands sem getur gefið ástæ&u
til a& halda hann nokkurn ójafna&ar- e&a einvígismann, nema ef þa&
skyldi vera a& bann hefir einkenniiegt augnaráð. þa& er hvorki
grimd e&a villumanns útlit, en hvast Og biturt og óstö&ugt augna-
ráö sem vir&ist a& nísta hvern sem þa& hittir.
Toland kom til Arkansas er þa& var, ef svo má a& or&i komast,
— einungis eitt lögsagnarumdæmi, — og var þá unglingur á 19. ári.
Um þa& leyti sem hann kom þangab var flokkadráttur mikill og
jafnve) meiri en nokkurntfraa á&nr og raeiri en í nokkurri annari ný-
lendu þar vestra.
Robert Critten var í þa& mund fyrirli&i fyrir einvaldsmönnum,
en nýlendustjóri Pope, fyrir þjó&veldismönnum. Flokkarnir voru
mjög jafnir. Bá&ir flokkárnir héldu út bla&i og spara&i hvorugur
flokkurinn hinn, voru blö&in jafna&arlega full af lygum, óhró&ri og
bitrasta og hatursfylsta ábur&i á mótstö&umennina. Hver lína haf&i
svip af tvíeggjuðum mor&kuta og hver grein líktist hvell af skamm-
byssu. Mannor&i hinna lifandi og minning hinna dau&u var hvoru-
tveggju jafnlítið hlfft; en me& hinu blindasta hatri og hinni kær-
ingarlausustu órvífni ofsóttu menn hvorir a&ra.
Á hinurn pólitisku fundum var þa& alvenja a& menn leitu&ust
vi& a& koma roeiningu sinni fram, og fri&samlegt og si&samlegt fram-
fer&i var hreinasta undantekning. Einvfgi voru alltíð og a& bera á
sér mor&kuta þótti prý&a hvern dugandi mann.
Kent Toland slóg sér í lið me& einveldismönnum, og þó a£ hann
væri lítt af bernsku skei&i varð hann þó brá&um sökum atgjörfis
síns á sál og líkama einn af beztu forvígismönnum þeirra..
(Framhald).