Norðlingur - 17.07.1879, Blaðsíða 2

Norðlingur - 17.07.1879, Blaðsíða 2
að rækta og viÖ 'holda jöröinrii, þar eð þau vita sig því að- eins rnega íS henni lafa, að þau forðist að láta prest tylia á sig linappheldunni, og varla mun J. S. kalla þetta heppilega ráðast, ef ekkjan ætti hans sveit en maðurinn aðra, og hvyrfi að lokum frá ekkjunni, en hón sæti eptir fðlaus með lausaleiks barnahóp. Ilvað er á hinn bóginn móti því, að seinni mað- urinn geti reynst duglegri en sá fyrri eins opt og hið gagn- stæða? enda sb eg eigi meiri vandkvæðum bundið að byggja honurn ót áður en hann væri búinn að eyðileggja allar um- bætur hins fyrra, heldur en að vísa honum burt við gijiting- una, máske að alveg óreyndu; og í annan stað verður hann j)ó einhverstaðar að vera með sinn ódugnað, unz hann verður annaðhvort taminn með re.ynslubeyzli og lagasvipu eða áeginn af bóeoda hekk. Mótbárur J. S. í þessu atriði finoast mer því svo lítilsverðar, að eg get ekti horlið frá tíllögu M ; og engin finst mer heldur framkomin ástæða fyrir því, að dóttir eða tengdasonur megi eigi eins njóta ábóðarrðttarins þá svo á stendur eins og sonur; en á hinn bóginn felli eg miir við uppástungu J S., að ieiguiiði hafi lagaheimild til að ó- kveða, liver af sonum hans eða tengdasonum hafi ábóðarrett- inn, og vii jeg þá bæta því við, að ef hann hefir eigi notað sðr þá lieimild í tíma, eða ekkert barnanna getur sýnt það nð sannað, þá ráði landsdrottinn eða umboðsmaður hans því; því væri hann fjarlægur og ókunnugur inundi liann jarðarinnar og sjálfs sín vegna loita sðr upplýsingar, en væri bann ná- kunnugur ættu eigi iögin að skylda hann til að fara eptir Óliti „óvilhallra“? manna. 3. Um takmörkun á landskuldaupphæð. Það var að vísu eigi líklegt, að J. S, feliist á takmörk- un á 1 aodskulíiauppiiæð, og sízt ejitir þeim skilniogi, sem Íiaon ieggur ’í þá uppástungu M., nefnilega að það se fast- ákveðið'; þ’ví eins og eg draip á áðtfr. ætti enginn aö niega byggja jörð sína með lægra afgjaldl IJað mun einkum hafa vakað fyrir M. við þessa uppástungu, að díklegt væri að landsdrottnar færU að vakna tii meiri á-huga á að bæta jarðir -sínar; mundi þeim hætta við að þyngja drjógum á leiguiiðum 'sfnum, fram 6r því sem verið hefir, irteð jarðabótaskyidu án þess að koma sðr að því að vilna nokkuð í í afgjaldinu; þessu finst mðr nó þurfa að setja takmörk, því það gæti gengið svo langt, að leiguRði reisti eigi röod við og iegði árar í bát, einkum þá bar't væri f ári, fengi ótbygging fyrir skilmálarof, ’lenti í lirakningum og ioksins á sveitina. J. S. færir til ástæðu móti þessu ójöfnuðinn á jarðamatinu, og veit eg vel að liann er mikíll; en eigi að síður veit eg tíl þess, að afgjafd er þó miðað við hundraðatal á inörgum jörðum eða f bið minsta höfð hliðsjóo af því; mðr fmst líka eðlilegt að hóast við endurbót á jarðamati; því eptir því sern menn sjá betur misfellur og galia á hverjnin lilut sem er, eptir því -niun auðveldara að slbtta yfir og aínema eða mirika þá. (Frauihuldj. flílleiBtlaa* fVeíUr* I Danmörku gengu öll ó»kö,pín á út af fjögur linntlru?) ára ■bátfð Iiá8kólan8 þaö var Kristján hinn fyrsti af Aidinborg er stofnaöi háskolann met leyfi páfans 1479, og þá var'háskólinn víghur ( Frúarkirkjn í nærveru konnrgs og margs stórmennis og lærtra manna (doc'ores et magistri sem þá var svo kallaf) Hðr byrjaíii oz líka hátífcin í vor ; var kirkjan fagurlega skrydd 'meft p')lma- ■ viM, gttilbúnum fánurn og blómsveignm. þann 4. júní um morg- uninn gengn fjöldi stúdenta og lærtra manna, bæii úr Danmörk, Noregi tig Svífijób í jirosessiu frá stúdentalðlagiriu til kirkjunnar og sítan liaskólakeinarar, ríkisdagsmenn og önnur Rtórmeuni Kl. 11 kom króiiprins Fribrik og króuprinsessa Lo v i s a, bra-Fur konungs og birímetín (konungur var veikitr af gigt þá dagana og sendi son sinn í Sinn sta?) í kirkjinuii vom alls eitthvab á þrifija þúsund manns. Fyrst var snnginn sálmurinn: „Óvinnanleg borg er vor og þvf næst ste biskup Martensen í ræðustól þann er reist- ur var á mifju gólfi í kirkjnnni og he't fagra ræfu og lagfi út af þessum orf.mn, er standa á ræftustólnmn í hátífasal hásknlans: Lofií) Drottinn „í anda og sannleika“. Eptir aíi biskup liaffi lokið tölu sinni með fagurri bæn, sté æðsti háekólakennarinn (rector magnificus) Madv'ig ( stólinn og fór stuttlega yfir starfa héskól- ans í öll þessi fjögu’r hundriib ár, setn aö Itann áleit harla blessun- arrfkan fyrir þjófcina. Hann endafci ræfcu sína mefc bæn fyrir þjófcinni, koriunginum og háekólanum. Fyrir og eptir ræfcti Madvigs var sungifc fagurt kvæfi eptir Carl Ploug. þí var gengifc úr kirkjit, en seinna um daginn iiélt háskólinn helztu gestum sínmn dýrindisveiizlu ; var par Frifrik krónprins, ymsir sendiherrar , og margt annafc stór- menni ; voru þar minni drukkin, kvaifci sungin og leikifc á hljófcfæri. Stúdentar héldu samdægiws veizlu úti á „Klöp.p“ (Klampenborg, þar sem dr. Hjaltalín bygíi og byrjafci vatnalækningar); var þar sam- an komifc háltt þrifcja þúsund veiziufólks. jþangab kom og seinna 'nin 'k’vetdifc stórmennifc úr hinni fyrne'fndu ve'zln ásamt krónprins- 4110111, sem hélt þar tvæ’r ræfcur og fórst þafc laglega. Á Klöpp talafci stud med D. Schewing nokkur orfcí „Bar hann kvefcju Islend- inga, kvafc liau-n raenn hafa erfcifc hriína af því hér heima, er þeitn var bofcifc til há-tiífcuhaldsins, og sagfci hann afc ísienzkir stúdentar væru rnjög þakklátir fyrir þafc, afc i9anir beffcu eigi i fjarlægfcinni gleymt ‘hirmi gömlu eyju*. (Iðagbl ) Sehewing las og upp stutt ávarp frá piesta'- og læknaskólastúdtíimrnum á Ðönsku eptir'því scm scfc verfcur á hárifcaskýrslmrni. Daginn eptir |5 júní) ; var hnfuf hátífcin hafdin á háskólannm ; voru þar fluttar kvefcjur og htMtlaóskir frá 'fjölda vísindalegra siofn- ana, öltura latínuskóhim f Dtnmörku og hinum hískölanum á Norfc- mlöndum. þakkafci prófesser Madvág fyrir -því næst vorn heif- u>rs „doctoTunum“ veittar hátíölega nafnbætnrnar. þá var og sungifc fyrir og eptir. Seinni iiluta dtgs iiéit konungur ágæta væizlu og baufc þav tif liáskölakenntirunum, gestunom o. fl. Krðn- prinsinn stóí fyrir veizinnri’i mefc mófcur sinni, því konungnr var kránkur eins og áfcur er sagt. þrifju stórveizluna lielt Kaupinanna- hafnaibær, eg var htln engu sízt, hún var haltlin í stóihýsi niftir vifc -höfnina, og var þafc alt fagurlega tjaldafc afc innan og skreytt mef) fánnm -og skjöldum; sá endinn sem sneri afc höfninni var allu'r úr gleri, va'r sætum hagaf) þannig afc höfnin btasti vifc gestunum mefc skiaurbúnum stórskrpmn o? var tnikil prýfci afc. Loksins bnfcu stúd-entar til mikils dansleiks og liöffcu nú um hálft annað þúsnml f bofci sfnn. Konungur sæmdi ýmsa na'fn-bótiim vifc þetta tækifæri og munn þessir ‘mörgum kiiimir iiér á landi: Madvig mál<ræfcingur varfc riddari af fílsorfcunrii (æfcstu orfcu Dana), Sjálandsbiskup Martensen var settur f efsta ttekk tignaruianna ; Stenstrup náttúrufræfcingur (sá er ferfcafcist iiér á lanfli mefc Jónasi Hallgrímssyni) varfc Com- aitdur a’f Dbr. 1. flokki, en Hetmanaeti, gufcfræfcingur, Aagoserr lögfr.-og R a s ra ti s Ni e I se n , heimspekingur, allir merkir kenmrar vifc-háskólann, ferigu'Commanduikross 2 ftokks.— SéraHelgi Hálf- d á n a-r s o n er orfcinn R. af Dbr., en ,þafc mun eigt í tilefni af há- skólahátífcirrni, Jarfcargrófca ‘fór trfi vel fram, eg korntegundir stófcu þá sein- ast 'fréttist mefc 'tniklum blóma vífcast Nýlega anðafcist stórkauprnalnr F Gudmann, sá er sýndi þafc veglyndi aö gefa spítalahúsiö iiér inefc áliöldum, eins og hann iíka gaf mikifc fé til kirkjunnar bér, bann var gófcgjarn mafcur og velviljafcur .þafc sem til hans tók, -en var lengi krankur hin sífcari árin I Noreg'i hefir verifc mikil blafcadeila um fána ríkisins, sem íkáldifc Bjö'rnstjerne Björnson og niikill flokkur raefc honum hefir viljafc fá breytt og afnema „unionsbrossinn^ í liorni merkiains, en í horium eru bæfci norskir og sænskir þjófctitir, en Björnstjerne oghans flokkur una illa hinum síðast talda; en nefnd sú er sett var í tnáiifc á .þingi var þessu mótfallin. I Noregi haffci eins og annarstafcar í Norfcurálfutrni komifc mik'll snjór í vetur, kom því ákaflegt flófc í árnar í vor f leysingunum; hafa vatnavextirnir vífa gjört stói- ekafca einkum á brúm. I Sviaríki hefir lítifc 'borifc tii tífcinda í vetur. I vor hæfti fjöldi vinnumauna starfa sínum í bæ þeim er S u n d s v a 11 lieitir, elgi langt frá Stockhólnii; þár eru sögunarmylnur margar o? stór- ar. -Vinnumerin heimtufcu hærra kaup og neyddu raafcbræfcur sírw til þess afc hætta vinnunni, skiptu þeir þúsundunr er gengu ifcju- lausir. Reyndi landshöffcingi þar til þess afc koms sættum á, en þafc tókst lengi eigi ; var sent lierlifc frá Stockhólmi til þess afc afstýra óeyrfcum er jafnan eru samfara verkfalli vinnumanna þegar sífcast fröttist var vinnan byrjuö aptur, og höffcu vinnumenn eigi ttenra skafcanu af yfcjoleysinu, þvt þá vantafci ‘liér sem vffcast annarstafcair

x

Norðlingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðlingur
https://timarit.is/publication/106

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.