Útsynningur - 04.09.1876, Síða 1

r
J)jóðin og þingið.
Engir menn í lieimi hafa jafnmikinn áhuga í stjórn-
arefnum eins og Amerikumenn, peir skilja manna bezt
hin sönnu mannréttindi, og sameina allan krapt pjóð-
arinnar til þess að koma pví áfram, er öllu ríkinu er
til gagns og sóma. fað er fróðlegt og upphyggilegt,
að lesa sögu pessarar ungu og framfaramiklu pjóðar,
hvernig hún hefir farið með, og kunnað að velja ein-
mitt Tiá menn til að vera oddvita sína, er voru til jjess
hezt hæfir í pað og pað skipti, hæði til jjess, að koma
málunum í rétt horf, og par að auki haft dugnað og
kjark til að halda peim áfram.
Eins og kunnugt er, er nú komið nýtt tímahil í
sögu vorri, vér höfum fengið nýja stjórnarskipun og
fjárforræði, pó sumt kunni nú að virðast ekki nema í
orði í svipinn, pá vonum vér samt með tímanum að pað
verði líka á horði. J>að sem pjóðinni nú mest ríður á,
er að hafa kunnáttu og pekkingu til að skapa pingið,
og liggur pá fyrst fyrir, að kunna að velja góða ping-
menn, og hafa á pví sterkann áhuga. Yér játum pað,
að hér er ekki völ á mörgum pingmönnum, er hafa pá
kosti, er vér vildum óska, og pví fremur ríður yður
kjósendum á, að leita vandlega fyrir yður með ping-
mannaefni, og engan veginn hinda yður við yðar eig-
ið kjördæmi, ef pér skylduð vera í vafa um pingmanna-
efni. p>að hefir minni pýðingu hvaðan pingmaðurinn
er, sé hann að öðru leiti nýtur maður til pess starfa.
Menn skyldu ekki fixra oí mjög eptir pví, pó menn
trani sér fram í ýmsum kjördæmum, eða pó menn séu
nýskroppnir úr skóla og megi heita enn á harnsaldri,
eða vera prestar að vígslu, eða endilega fýkjast eptir
peim, sem einhverntíma hafa verið í pjónustu danskrar
stjórnar. petta einungis geta engin skilyrði verið fyr-
ir góðum pingmanni. Ætla ekki sum af okkar gömlu
hrýnum séu farin töluvert að slitna; nýtt stjórnarfyrir-
komulag og nýtt tímahil, útheimta nýar skoðanir, og
nýtt fyrirkomulag sem pó er hyggt á fornum pjóðrétt-
indum, mannfrelsi og jafnrétti, eins og hrýnt hefir verið
fyrir oss af peim, sem pjóðin trúir hezt og vér heimtum
sjálfir. p>að vitið pér sjálfir, að menn hafa víða hvar
verið hirðulausir og sljófir að sækja kjörfundi, og eins
hafa kjörfundirnir víða verið haldnir, að vorri ætlun, á
mjög óhentugum tíma, t. a. m. að haustinu til, eður
pegar sá tími er kominn að illveður eður aðrar annir
hagga mönnum. Árangurinn af slíku getur orðið mjög
óheppilegur, og hefir opt sýnt sig. Yér vildum pví
stinga upp á, að pegar kjörfundir eru haldnir, að peir
yrðu einmitt á peim tíma, er allir kjósendur eiga sem
9
hægast með að sækja pá, t. d. á vorin áður en sláttur
og annir hyrja; kjörstjórunum skyldi gjört að skyldu,
að fylgja fastri reglu í pessu efni. J>jóðin ætti sjálf að
vita pað, og gjöra sér pað vel ljóst, að með hinu
frjálslega stjórnarfyrirkomulagi, er vér nú höfum feng-
ið, liggja úrslit málanna að miklu leyti í höndum hvers
eins manns sem kosningarrétt hefir, og allra yfir höfuð,
og pað er einmitt petta atriði er vér vildum einkanlega
hrýna fyrir mönnum. Osshjálpar nu ekki að liggja lengur
í pví meðYÍtundarleysi, sem vér gjörðum meðan stjórn-
in var í höndum útlendra; nú er oss lagt á herðar að
annast oss sjálfa, og slíka hyrði verðum vér að álíta
sem sætt ok, svo hinir ekki fái tækifæri til að taka
stjórnartaumana óheinlínis, rétt eins eptir sem áður;
kjósendurnir sjálfir verða að vita hvað peir vilja, og
gjöra pingmanninnm pað að skyldu, að framfylgja fast-
lega skoðunum og vilja kjósenda sinna, en hér af flýtur
líka, að kjósendurnir verða að hafa ljósa sannfæringu
og skoðun, og vita hvað peir sjálfir vilja. J>að dugar
ekki að velta allri áhyrgðinni upp á, ef til vill, lítt nýtan
pingmann, gjöri maður ekki ráð fyrir neinu sjálfur. |>að
er ekki nóg að pingmannsefnið lofi kjósendum sínum
öllu fögru, og gamhri mikið heima í héraði, að lmnn
skuli í hverju máli fara eptir heztu sannfæringu, og
svo verði allir óánægðir pegar húið er. Yer viljum t.
d. taka eitt mál á voru fyrsta löggjafarpingi, sem eru
launalögin, en einkum vildum vér tilnefna hina nýu
launaviðhót emhættismanna. Vér getum ekki láð pað,
pó úrslit pess máls hafi orðið mjög óvinsælt lijá öllum
landsmönnum yfir höfuð. J>að væri von pó pjóðin segði,
að voru fyrsta löggjafarpingi hefði legið önnur and-
virki nær garði, en pað, að láta pað vera sitt fyrsta
verk, að hæta við nýum launum við suma pá emhættis-
menn, er hátt voru launaðir áður. Yér tökum ekki til
pess, pó til hráðabyrgða hefði verið hætt nokkru við
fáeina embættismenn sem minnst höfðu, og láta svo hitt
bíða pangað til pingið í hetra tómi hefði skapað ný
launalög með miklu meiri jöfnuði en áður var, og af-
taka um leið snm embætti, sem ópörf eru; pannig hyggj-
um vér að landið hefði getað sparað mikið fé.—J>að
lítur svo út sem sjálfir bændurnir hafi orðið næsta
klökkvir við pessa fjárhón handa embættismönnum, rétt
eins og pað væri vort fyrsta lífsspursmál. Vér hyggj-
um pó að landið hafi tekið svo nærri sér sem mögu-.
legt var árið 1863, pegar pað veitti aðallauna-
viðhót emhættismönnum eptir heiðni peirra. Nú megið
pér húast við pví góðir hálsar, að vér sleppum nú ekki
með petta, pví nú koma allir prestarnir í einni hendu
10