Útsynningur - 04.09.1876, Page 4

■ÚTSYNNIN GUR.—
menn í Danmörku liafa liingað til verið oss miklu vin-
veittari en hægri menn, og vér getum ekki tekið pað
of ljóslega fram, að það var fyrst og fremst konungi
vorum að þakka. og pví næst fylgi vinstri manna, að
vér fengum gufuskipsferðirnar í kring um landið. Yér
getum ekki séð betur á grein Rosenbergs í 26. blaði
pjóðólfs j). á. en að honum sé orðið eins og næsta
flökurt af öllum þessum pólítiska jötunmóð, sem hann
hefir færst í, pví hann segir með berum orðum, að
hann sé hvorki hægri- né vinstri maður, og bætir því
svo við, að liann gefi hægri dauðann og vinstri djöful-
inn, pað er með öðrum orðum, hann eiðileggur parna
með einu höggi báða flokkana, og hver á pá að pressa
út úr landinu margar milíónir til pess að byggja
kastala í kring um alla Khöfn. Oss finnst ráðlegast
fyrir kunningja vorn p>jóðólf, að fara ekki of langt út
í stjórnfræðina hjá Dönum, pegar hann aldrei eða mjög
sjaldan minnist á vora eigin stjórnfræði (politik).
ísafold fer nú öðruvísi að, hún getur ekki verið
að sitja heima svona um hásumarið. Ilún fræðir les-
endur sína á heilum æfintýrum um Tyrkjann og Sold-
áninn. p>að er.u sumsé 6 dálkar í seinasta blaðinu,
nr. 21, um Tyrkjann. Jeg vona flestir kannist við
kallinn, sem einu sinni rændi og drap á Vestmanna-
eyjum. Ef einhverjum af kaupendum blaðsins skyldi
nú detta í hug pessi spurning: Til hvers er nú rit-
stjórinn að fylla blað sitt með slíkan óparfa, pá getum
vér sagt honum pað. — Orsökin er sú, að ritstjórinn
nennir ekki að vera að mæða lesendur sína á stjórnfræð-
inni íslenzku; pví nú álítur hann sem svo, að bezt sé
að taka á sig náðir, í pað minnsta um stund, og svo
hugsar hann sem svo', að bara kaupendur fái að
heyra eitthvað annaðhvort um Tyrkja eður Tartara,
pá sé peim vel borgið. p>á skal minnst með fá-
einum orðum á Norðling, í 4. númeri hans p. á.,
stendur grein með pessari fyrirsögu: „Á einhverjum bæ
(eptir bréfi)“. pessi grein er meistaraverk í sinni röð.
Rithöfundurinn ætlar að vera ógurlega fyndinn, er að
skrafa um einhvern ópverra Dorra, sem hafi verið í
keitubaði í 20 ár. Vér skiljum ekki að slíkt rugl og
pvaður geti verið nokkrum af lesendum blaðsins til fróð-
leiks, og sízt ritstjóranum til sóma, sem á að gæta að
pví, að enginn maður sé svívirtur eður vanvirtur
í blaði sínu. pví pað má lesa í gegnum lín-
urnar, að pað hefir verið tilgangur rithöfundarins,
pó hann skýli sig nokkurskonar dularbúningi. pér
getið reitt yður á pað landar góðir, að af slíkum
greinum liafið pér aldrei nein not; pær miða aldrei til
pess að færa neitt í lag sem miður fer, pær eru hverju
heiðvirðu blaði til minnkunnar, og sannarleg misbrúk-
un á prentfrelsi. auk pess sem pa:r eru og hljóta að
vera viðurstyggilegar fyrir hvern vandaðann og heið-
virðan lesara. Vér vonum samt að ritstjórarnir misskilji
ekki meiningu vora, pví pessar athugasemdir eru eng-
anveginn gjörðar til pess, að rýra álit peirra, sem í
mörgu eru nýtir menn, heldur bendum vér í bróðerni
á pað, sem oss finnst vera ábótavant, og betur mætti
fara ef öðruvísi væri farið að. Oss pætti vænt um, að
fá fleiri slíkar greinir eins og stóðu í jþjóðólfi um ferða-
kostnað alpingismanna, og vér treystum pví, að ísafold
einnig vilji styrkja að pví er lýtur að hinu sama, pví
margt er enn ótekið fram af pess kyns. p>að hafa líka
15
komið margar góðár ritgjörðir í Norðlingi, og væntum
vér að sjá fleiri af pvx tægi, sem til uppbyggingar og
gagns má verða.
Gnfnskipsíerðirnar krinfjum landið.
Nú er Díana bráðum búin að fara tvær ferðirnar, eins
og ætlast var til á þessu sumri, og hefir hún vel getað kom-
ið á hinum tiltekna tíma á alla staðina, eins og eðlilegt er,
því þó fyrrum hafi opt og einatt verið mikið gjört úr því, hversu
strendur íslands væru hættulegar fyrir skip og sjóferðir, þá
hefir þetta verið mest i munninum, og helzt hjá þeim, sem
álíta ísland eins og eitthvert olnbogabarn heimsins, sem aldrei
geti fylgt með í neinu. Sannleikurinn mun samt reynast sá,
að með ötulum skipstjóra og góðu skipi, eru strendur íslands
ekki eins, eður ekki meir hættulegar en strendurnar í kring-
um England. pað er gleðilegt hversu margir farþegar hafa
nú þegar notað tækifærið og ferðast með skipinu hafna á milli,
og mun það fara í vöxt ár frá ári; með þessu eykst líf og
samgöngur, sem hefir svo margt gott í för með sjer. í
sambandi við þessar gufuskipsferðir vildum ver geta
þess, að mestur kostnaður skipsins er innifalinn í kol-
unum, sem verður að kaupa dýrum dómum í öðr-
um löndum og flytja til íslands, •—þá liggur beinast við,
að vér íslendingar sýnum nú nokkra viðleitni í að leita að
kolum hjá sjálfum oss. — þær tilraunir, sem hingað til hafa
verið gjörðar, eru ónógar. Vildum vér því stinga upp á því,
að nokkrir velviljaðir framfaramenn skytu nokkru fé saman,
og fengju svo sem 12 menn til þess að grafa nokkrar mann-
hæðir of'an í námuna á Hreðavatni, til þess að vita, hvort
ekki finnast brúkanleg kol þar. Öll þessi theoretiska þekking
sumra náttúrufræðinga, sem hingað hafa komið, dugar ekki
fyrir tvo skildinga, þó sumir þeirra álíti sig sjálfa svo spreng-
lærða í jarðfræðinni, að þeir utan á fjöllunum geti séð, hvað
þau hafi að geyma að innan. Slíkir spekingar vinna landinu
aldrei mikið gagn. pað er fyrst með því að grafa og leita,
að menn finna — þetta hefir orðið reynzla Englendinga,
sem manna bezt þekkja, hvernig á að finna námur. Vér er-
um sannfærðir um, að margir af embættismönnum vorum sem
vel eru launaðir, myndu ekki skorast undan að leggja sinn
skerf í þenna kolaleitasjóð, sem gæti orðið öllu landinu til heilla.
Máske sýslumaðurinn í Borgarfjarðar- og Mýrasýslu vildi taka
þetta að sér, og gangast fyrir því, þar hann er svo gott sem
rétt hjá námunum á Hreðavatni. Ef hann vill byrja á þessu
í haust, má hann eiga von á 25 kr. frá Útsynningi — og
svo koma fleiri með. —
Stutt svar upp á grein j ýsafold III, 17.
Eins og kunnugt er, skrifaSi eg lítilfjörlega grein í 17. blaöi þjóö-
ólfs um stofnun á banka. þetta gjöröi jeg í beztu meiningu, því paö
getur engum dulizt, aö spursmálið þurfti að vekjast á einhvern hátt. —
það má vel vera að sumum þyki, að eg hafl ekki verið sem heppnagtur
með, upp á hvern hátt að bankinn skyidi stofnast, og eg ætlaði heldur
aldrei annað með svo stuttri grein en vekja máls á þessu fyrirtæki svo
málið stæði opið fyrir peim, er betur pættust færir að skrifa um það.
Árni Thorsteinson landfógeti hefirnú búið tillanga grein um petta ef'ni,
og á hann sannarlega pakkir skilið fyrir, að hann hefirfrætt oss svoýt-
arlega, sem nær yfir 3 eða 4 ísafoldir. Að sinni ætlum vér ekki að
fara neitt nákvæmar inn í aðalefni greinarinnar, enda hyggjum vér að í
henni kunni margt nýtt að vera. þó hefðum vér treyst oss tilað skilja
aðalefnið, bó hún hefði verið einum dálki styttri. það er einungis eitt
er vér vildum minnast á í upphafi greinarinnar, par sem höfundurinn
talar um óskastundina og segir, hvað hann mundi samgleðjast oss efvér
gætum hitt á hana, og tiltekur hann pá ýmislegt er vér myndum óska
oss, par á meðal að landið væri komið á annan stað á hnettinum og svo
líka pað, að jöklarnir eða fjöllin væru komin burt. Yér erum ekki alveg
sömu meiningar um petta og höfundurinn, sízt með pað síðar talda, pví
vér viljum engir fiatlendingar verða fyrir pað fyrsta. Oss finnst eins og
höfundurinn hafi viljað gjöra petta alvarlega mál hálf kýmilegt með öllu
pessu. Hann talar einnig um einhverskonar veiði á pólitískum marhnút-
um, og sem vér pá neyddumst ef tilvildi að kastafyrir borð, enpávilj-
um vér geta pess. að pá vildum vér láta fylgja með nokkra ópægðar-
pinkla, svo vér pá gætum orðið af með pá um leiö og marhnútana. Að
svo mæltu kveðjum vér höfundinn að sinni. Uio.
Ábyi'gðarmaður: J>ORLÁKUR Ó. JOHNSON.
Prentaður í prentsmiðju íslands, hjá Einasi Pórðaesyni.
16