Fróði - 06.07.1887, Side 1
0
VIII. ÍR.
88»
i
5. blað. Oddeyri, laugardaginn 6. júli. 1887.
37 38 39
Um sýningar. ! lenzkir hlutir eru sýndir par, eður ein- hver kaupmaður af eigin hags von send- Sömuleiðis kvennhúning, smíðisgripi, sem bera af öðrum, og yfir höfuð pað, sem
í sumar er verið að byggja stóra
sýningarhöll í Kaupniarnnahöfn, sem á
að vera fullgjörð í baust, og opnast
næsta vor. J>ar verða munir sýntlir frá
ýmsum löndum, og margir keppast um
að fá pláss handa vörum peim, er peir
vilja sýna.
Sýningar gera mjög mikið gagn,
miklu meira en peir geta gert sjer hug-
niynd um, sem ekki hafa sjeð pær. J>ar
eru vanalega sýndir sjaldsjeðir hlutir,
eður sem að einhverju leyti eru afbragð,
annaðhvort að fegurð, hagleik eður gagns-
semd, par geta menn keypt sjer beztu
hluti eða haft pá sjer til fyrirmyndar.
Ef margar pjóðir eiga muni á sýning'
unni má og sjá hve langi hver um sig
er komin á leið framfaranna, og hversu
niikið fiestir eru á eptir peim, sem lengst
eru komnir. En pað sem mest hvetur
menn til að senda muni sína á sýningar
er hagsvonin fyrir pá, sem eitthvað vilja
selja. J>ar koma menn frá mörgum
löndum, svo peir hlutir sem par eru
sýndir, verða svo mörgum kunnir, vilja
menn pví vinna til að leggja mikinn
kostnað í sölurnar, í von um að geta selt
síðar mikið fyrir víðlendan markað.
Yið pví er að búast að fæstir afís-
lendingum eigi kost á að sjá hluti pá
sem s ndir verða á sýningu pessari, sjer
tilgags og fyrirmyndar; en aptur gætu
peir haft sama gagn og aðrar pjóðir, að
gjöra vörur sínar pekktarmeðal margra,
með pví að senda pær pangað; en pá er
áriðandi að pær sjeu svo að gæðum og
útliti, að pær sjeu landinu til sóma og
landsmenn geti gjört sjer von um, að
margir vilji kaupa pær framvegis.
Sá er ritar línur pessar hefir kom-
ið á sýningar í London og Edinborg og
sjeð á báðum stöðum ísl. hluti sem par
voru til sýnis, á peirri fyrnefndu nokkra
íluggarabandssokka> sjóvetlinga, satlfisk
og fátt eitt fieira, en vörurnar voru í pví á-
standi, að landið hafði lítinn sóma af peim,
og sá er sendi litla von um að fá marga
kaupendur; pær voru fiestar mórauðar
af óhreinindum vegna handvolks og hús-
ryks, og enginn maður nálægur til að
hirða pær eður vekja athygli annara á
peim.
fað fer að líkindum að svona fari
pegar landsmenn hafa ekkert skeyttpm,
að fœra sjer í nyt slíkar sýningar, pg
láta kylfu yáða kasti hyort nokkrjp js-
ir pangað nokkra hluti sem honum
er sjálfum annt um að selja, svo fram- og ókunnugum pykir fróðleikur að sjá.
arlega að hann fái pláss í einhverjum I
afkima. Eins og búast má við getur
hann ekki haft mikinn kostnað við að
halda mann um langan tíma til að sýna
fáa og ljelega hluti, svo afleiðingin verð-
ur sú, að peir liggja par í óhirðu, og
fáir skipta sjer af peim til annars en
ef til vill að hrista höfuðið yfir peim.
Yörur pær sem voru frá íslandi á
sýningunni í London, hafði kaupmaður i
Kpmh. sent pangað, hann hafði í mörg
ár keypt vörur frá íslandi og Græn-
landi, og sendi pví vörur frá báðum pess-
um löndum til pess að reyna að ía fleiri
kaupendur. Hann hafði leigt sjer á
sýningunni að eins eina ofurlitla holu,
og voru pví allar vörurnar par saman í
einni bendu. Elestir af áhorfendum hafa
víst ekki verið fróðari en svo, að peir
hafa álitið Island og Grænland vera eitt
og hið sama, en fyrir Islending er pað
ekki skemmtilegt að sjá landsmenn sína
setta á bekk með Eskimóum í Græn-
landi; samt geta Islendingar ekki öðrum
um kennt en sjer sjálfum, fyrst peir ekki
hafa haft rænu í sjer til pess, að taka
pláz á sýningu út af fyrir sig, og hæfan
mann til að hirða hlutina og laða menn
til að veita peirn eptirtekt.
Ekki er ólíklegt að alpingi taki
málið að sjer í petta sinn, og veiti fje
til pess, að landið geti tekið pátt í sýn-
ingunni j Kpmh. næsta sumar; ráðherra
Islands mun hafa vakið máls á pví, en
pað er ekki nóg að pingið veiti fjeð,
landsmenn purfa jafnframt sjálfir að
leggja sinn skerf til, með pví að útvega
og senda vandaðan varning og aðra
hluti.
Tilgangurinn verður fyrst og fremst
að vera sá, að landið hafi sóma og gagn
af munum peim er sendir verða, gagnið
ætti að koma fram í pví, að nýir kaup-
endur gefi sig fram að vönduðum vör.
unj fyrir hærra verð en hingað til hefir
átt sjer stað. En til pess að sem flest-
ir veiti peim sýndu hlutum eptirtekt,
parf fleira að vera par en varningur
eingöngu, svo menn af ýmsum flokkum
vilji verja tíma til að sjá pá, pyrti pví
að senda t. d. ekki að eins saltfiskinn
og lýsið, heldur veiðigögn öll, sem höfð
eru við porska, hákarls og lax veiðar.
þegar spurt er að pví hvernig ástand-
ið hjer á landi sje nú, pá hlýtur svarið
að verða: pað er víða óálitlegt og bágt.
Sje par næst spurt, hvort líklegt sje að
menn komist af næsta vetur af eigin
ramleik, án láns frá kaupmönnuin eða
landsjóðnum, pá verður svarið : nei!
Næstliðin 5 ár hafa lengst af verið
hörð, sumar og vetur, og áður en mestu
harðindin byrjuðu, voru verzlunarskuldir
ákaflega miklar, ofan á petta hefir bæzt,
að verðið á innlendri vöru hefir mjög
lækkað, fyrir verzlunardeyfð pá, er geng-
ið hefir yfir meiri hluta Evrópu síðnstu
árin.
ís, harðæri og par af leiðandi hey-
skortur, gamlar verzlunarskuldir og verð-
lækkun á vörum, hafa pannig bjálpast
að pví að eyða bústofni manna; peim er
pví vorkun þótt erfitt sje með efnahaginn,
en pegar bústofninn er farinn, svo gjald-
eyrir er lítill eða enginn, pá fer lánstraust-
ið um leið.
í svonefndum betri árunum, voru
peir margir, sem ekkí gátu byrgt sig svo
á haustin af kaupstaðarvörum, að peir
ekki pyrftu strax eptir nýár að lána ým-
islegt í kaupstaðnum sjer til bjargar.
J>að er óhætt að fullyrða að margir höfðu
orðið að búa við sult og seyru, pegar
leið á veturinn, hefðu kaupmenn ekki lán-
að peim pá lífsviðurværi. Hvernig mun
þá fara nú, þegar bústofninn er orðinn
miklu minni og lánstraustið hjá flestum
farið ?
Auðsjeð er hvað framundan liggur! en
hvað er pá gjört til að verjast fyrirsjáan-
legum vandræðum ? Eru menn strax bún-
ir að gleyma þvi er framfór í vor, á sum-
um stöðum í Skagaf.- og Húnavatns-sýsl-
um? Hvers er skyldan mest að sjá
fyrir lífi fátækrar alpýðu, þegar hún er
ekki lengur sjálíbjarga?
Geta menn reitt sig á, að kaupmenn
áliti pað skyldu sína, að byrgja ótilkvaddir
verzlanir sínar svo, að þeir ofan á mikl-
ar skuldir sem fyrir eru, geti lánað mat-
vöru næsta vetur svo, að eigi horfi til
vandræða. Er pað ekki frekar skylda
sýslunefnda, amtsráða, embættismanua og
þingsins, að hafa forsjá íyrir pvi, að hægt