Suðri - 18.03.1884, Blaðsíða 2

28
Kússa. En með pessu nábfli við
Englendinga í Asíu hafa Rússar fengið
eigi lítið keyri á þá, pví að emírinn í
Kabúl í Afghanistan, Abd-ar-Rhaman
khan, er líka vinur peirra mikill;
pykir mönnum ekki ólíklegt, að Rúss-
ar fari nú að gerast ráðríkari heima á
Balkanskaga og í Litlu-Asíu, og geri
Englendingar peim pá skráveifur nokkr-
ar, muni þeir hleypa emírnum upp til
ófriðar og ef til vill með hans tilstyrk
ráðast á Indland. pannig getur veldi
Englendinga í Asíu verið hætta búin
af uppgangi Rússa par eystra.
Meðan Beaconsfield var stjórnar-
forseti Englendinga, hóf hann ófrið
gegn Afghanistan, pví að hann vildi
geta bannað Rússum leiðina til Ind-
lands. En pegar Gladstone tók við,
lét hann herinn óðara fara burt frá
Kabúl og Kandahar, og gerði Rússa-
vininn Abd-ar-Rhaman khan að emír.
I innanlandsstjórn Rússa stendur
allt við sama; svo má að orði kveða,
að varla nokkur maður geti verið ó-
hultur um líf sitt og frelsi, annað-
hvort fyrir byltingamönnunum eða pá
fyrir lögregluliðinu og njósnarmönn-
um pess. |>að er eins og skelfileg og
voðaleg tortryggð hafi gagntekið alla,
svo að enginn megi um frjálst höfuð
strjúka. Eðlileg afleiðing slíks er dag-
legur uppljóstur og dagleg njósn, og
pá er eigi að undra, pó að saklausir
verði opt og tíðum fyrir hallanum, en
inir seku sleppi óhegndir. Nokkr-
um dögum eptir að Sudeikin var
myrtur, sem vér gátum um í síðustu
útlendu fréttum vorum, komu nokkrir
lögreglumenn allt í einu 1 rannsóknar-
för til eins af inum efnilegustu af
ungum listamönnum Rússa; sá hét
Friese og var málari. Yar hann ný-
kominn lieim frá Rómaborg og bjó
hjá móður sinni, sem hann ól önn
fyrir í elli hennar. Hann póttist ekk-
ert illt eða ískyggilegt hafa aðhafst og
sagði lögreglumönnunum að peir skyldu
bara leita svo vel sem peim væri unnt.
Lögreglumennirnir leituðu nú, en fundu
ekkert, pangað til peir hittu fyrir sér
forsiglaðan bréfastranga fyrir ofan bóka-
skápinn. |>eir spurðu málarann hvað
í honum væri, en hann sagðist ekkert
vita um pað; kunningi sinn hefði
beðið sig fyrir bréfastrangann fyrir
tveimur árum, áður en hann fór til
Rómaborgar, og gætu peir séð á inn-
siglinu, að stranginn hefði ekki verið
rifinn upp. Nú var stranginn rifinn
upp og fannst pá 1 honum gamalt
uppreistarblað; petta blað var reyndar
fyrir löngu hætt að koma út. En
pað var uppreistarblað, og hver sem
geymir slíkt í húsum sínum á eptir
hegningarlögum Rússa að sæta að
minnsta kosti 8 ára Síberíuvist. Mál-
arinn vissi hvað við lá. Hann gekk
inn í næsta herbergi og skaut sig til
bana. Lögreglumennirnir fóru burt
með uppreistarstrangann, en móðiriu
sat eptir örvasa yfir líki sonar síns.
Um nýjársleitið, pegar höfðingjar
ríkisins komu til keisarans til að óska
honum gleðilegs nýjárs, tókhannfram
í ræðu sinni, að aðalsmennirnir væru
peir, sem hann treysti til pess, að
styrkja sig mest og bezt í pví að koma
lagi á 1 ríkinu. Eins og að líkindum
lætur, gerðu aðalsmenn góðan róm að
slíkriræðu, og aðalsmennirnir íMoskófu,
en par búa elztu og göfugusta höfð-
ingjaættir Rússa, sendu keisara skjal
eitt til að lýsa yfir hollustu sinni og
vilja á pví, að gera allt sem hægt
væri til að efla frið og ró. En hætt
er við, að peir séu ekki færir um að
stilla hér til friðar.
Noregur. Mjög er mönnum tíð-
rætt um Noreg nær pví í öllum blöð-
um Evrópu, pví nú er nýbúið að kveða
upp dóminn yfir Selmer ráðherraforseta.
Dómurinn var kveðinn upp 27. febr.,
og var Selmer dæmdur frá embætti
sínu sem stjórnarforseti og ráðherra
konungs og til að greiða í málskostn-
að um 18,000 kr. Selmer var orðinn
gjaldprota áður en dómurinn var kveð-
inn upp, og pegar eptir málsúrslitin
ferðaðist hann úr landi. Eigi er enn
búið að dæma hina ráðherrana, sem
stórpingið hefur látið höfða mál móti,
en enginn efi leikur á pví, að peir
muni einnig verða dómfelldir á líkan
hátt og Selmer. Allt er óvíst um
hvað konungur muni gera. Nefnd
manna átti að flytja honum úrslit
málsins og biðja hann að láta full-
nægja dóminum. Spá nú sumir menn
pví, að hann muni taka Sverdrup
pingforseta fyrir ráðherraforseta sinn,
en peir eru fleiri, sem ætla að hann
enn á ný velji sér hægrimenn eina að
ráðherrum. Er pá við pví búið, að
öllu fari inu sama fram og ríkispingið
neyti ríkisréttarins aptur. Blöð beggja
flokkanna í Noregi eiga í sífelldum og
áköfum illdeilum. Hægriblöðin segja,
að ríkisrétturinn sé ólöglegur og ein-
ungis dómstóll, sem einn flokkur skipi
félögum sínum til pess að dæma
mótstöðumenn sína. En vinstriblöðin
svara pví, að allir menn í Noregi liafi
ávallt viðurkennt ríkisréttinn og lög-
gildi hans, enda hafi hægrimenn sýnt
pað í verkinu, að peir væru sömu
skoðunar, par sem peir hefðu látið
verja mál ráðherranna fyrir ríkisrétt-
inum og ætíð titlað hann æðsta dóm-
stól ríkisins.
Danmörk. Skömmu fyrir jólin
komst pað upp um tvo menn í Kaup-
mannahöfn, bóksala og prentara, sem
voru í félagi, að peir höfðu búið til
peningaseðla, sem gilda 100 kr., svo
marga, að pessi seðlaeign peirra numdi
um 100 pús. kr. Seðlar peirra voru
furðu-vel gerðir, svo líkir seðlum pjóð-
bankans, að varla var hægt að pekkja
pá frá peim. En allt komst upp af
peim sökum, að peir urðu svo fljótt
að grípa tíl nýju seðlanna til að borga
með skuldir sínar, að peir voru ekki
einu sinni orðnir vel purrir úr press-
unni. Báðir reyndu bófarnir að strjúka
burtu, pegar peir vissu, að allt var
komið upp, en báðum mistókst pað,
og voru peir handsamaðir. Nú er
dómur fallinn í málinu, og eru peir
hvor um sig dæmdir í 6 ára betrunar-
húsvinnu.
Danir hafa eigi misst fáa merkis-
menn síðan síðustu útlendu fréttir
komu í «Suðra». Má par fremstan
telja Martensen, Sjálandsbyskup, sem
dó 3. íebrúar. Hann var 75 'lt árs,
er hann lézt, og hafði pá fengið lausn
frá byskupsdómi fyrir fáeinum dögum,
en byskup hafði hann verið í 30 ár,
eða síðan Mynster dó. Martensen má
eflaust telja með fremri gáfumönnum
Dana á pessari öld; hann hefur ritað
ýms guðfræðisrit, svo sem kristilega
trúarfræði og siðafræði; siðafræði hans
pykir bera mjög af slíkum ritum
flestum. Martensen var spakur mað-
ur að viti, djúpsær og skarpur; hann
ritaði fagurlega og var jafnvandur að
hugsun og búningi. Eptir hann er
Eog, byskup í Árósi, orðinn Sjálands-
byskup. — Einnig er Gebauer, tón-
skáld, dáinn; hann mun kunnur hér
á landi, pví Guðjohnsen sál. organisti
pýddi á íslenzku söngfræði hans. —
Enn er Hofímeyer, veðurfræðingur,
dáinn. Hann var forstöðumaður veð-
urfræðisstofnunarinnar í Kaupmanna-
höfn, en pað var honum að pakka, að
sú stofnun komst á fót. Hann var
jafnan mjög hlynntur pví, að mál-
pi'áður kæmist á til íslands, pví hann
sá að slíkt mundi hafa ina mestu
pýðingu fyrir veðurfræðina.
Dóstskipið ,,Laura“ kom hingað
13. p. m.
Staðfest lög. Konungur vor hefur
29. febrúar staðfest lög er breyta til-
skipan 5. septJrr. 1794 (um skottu-
lækna).
Málþráður til íslands. Skrifað er
frá Kaupmannahöfn, að maður einn í
Lundúnum hafi beiðzt leyfis ráðherr-
ans fyrir ísland til að leggja málpráð
yfir ísland til Ameríku. Hafi ráð-