Suðri - 07.06.1884, Qupperneq 1

Af Suðra koma 3 blöð út
á mánuði. Uppsögn með
3 mán. fyrirvara frá ára-
mútum.
2. árg.
FJÁRKLÁÐINN
í noröur- og austurumdsemiuii.
--»«--
Með póstinum í marzmánuðií vet-
ur barst sú fregn hingað suður, að
næmur fjárkláði væri kominn upp í
Norður-Múlasýslu, en af pví peirrar
fréttar var að eins lauslega getið í
blöðunum, setjum vér hér ágrip af
skýrslu hlutaðeigandi sýslumanns til
amtmannsins, en sem amtmaðurinn
aptur sendi landshöfðingja.
J>egar í haust varð vart við ein-
hver óprif í fé bóndans á Eyjaseli í
Jökuldals- og Hlíðarhreppi, og mögn-
uðust pau, eptir pví sem á haustið
leið. Kétt fyrir jólin fundust 3 kindur
veikar á næsta bæ, Hnitbjörgum, sem
taldar voru sýktar fyrir samgöngur
við Eyjaselsféð. Var pá héraðslæknir-
inn, J>orvarður Iíjerúlf, af sýslumanni
látinn skoða féð, og taldi hann kláða
pennan sóttnæman. Sýslumaðurinn
lagði pá fyrir, að skera skyldi allar
hinar kláðsjúku kindur á báðum pessum
bæjum, en hafa skyldi allt hið ósjúka
fé í strangri gæzlu, og sendi sýslu-
maður jafnframt baðlyf til að hafa við
hið ósjúka fé, en lagði jafnframt fyr-
ir, að héraðslæknirinn skyldi skoða
féð við og við, og yrði sú reyndin á,
að fleira sýktist, skyldi skera allt féð
á báðum bæjunum. J>essar ráðstafanir
sampykkti amtmaðurinn, og lagðijaín-
framt fyrir, að hreppsbúar skyldu
kjósa 2 bændur til að vera í ráðum
með sýslumanni ásamt alpingismanni
jporvarði Kjerúlf um pær ráðstafanir,
sem gjöra pyrfti, ef kláðans yrði víðar
vart, einkum að pví leyti, hvort við
skyldi hafa niðurskurð eða lækningar.
Enn fremur sltrifaði amtmaður kaup-
stjóra Tryggva Gunnarssyni, og bað
hann að senda til verzlunar sinnar á
Seyðisfirði nægt af baðlyfjum, olíusætu-
baði og karbólsýru.
Síðan pessar ráðstafanir vorugjörð-
ar, hafa engar áreiðanlegar fréttir kom-
ið hingað suður um, hvort kláðinn
hafl breiðzt út eða ekki, eða liverjar
frekari ráðstafanir gjörðar hafa verið
út úr honum, en skrifað hefur verið
hingað suður, að kláði pessi mundi
útdauður.
Nú með hinum síðasta pósti bár-
ust pær fregnir, að næmur fjárkláði
Reykjavík 7. júní 1884.
væri kominn upp á ýmsum bæjum í
ínngeyjarsýslu, og hefur amtmaðurinn
í norður- og austuramtinu ritað lands-
höfðingja skýrslu um kláða pennan,
dags. 14. dag f. m., og setjum vér hér
ágrip af skýrslu pessari.
I>á er amtmaðurinn fékk skýrsluna
um kláðann 1 Norð ur-Múlasýslu, skor-
aði hann á amtsbúa, að hafa fram al-
mennar skoðanir á sauðfé í aprílmán-
uði, og við pær skoðanir kom pað
fram, að reglulegur fjárkláði væri kom-
inn upp í nokkrum sveitum J>ingeyj-
arsýslu, og einkum á Geiteyjartrönd
við Mývatn, og reyndust par 18 kindur
kláðsjúkar. í Helgastaðahrepp reynd-
ist kláði á 18 bæjum, en eigi nema á
kind og kind á hverjum bænum fyrir
sig, eða alls 13 kindum á pessum 11
bæjum. Með pví búið var að baða
sumar af hinum kláðsjúku kindum,
pá er pær voru skoðaðar, fannst eigi
maur í peim, en í peim flestum, sem
læknirinn í J>ingeyjarsýslu skoðaði ó-
baðaðar, fann hann maur. Enn
fremur fundu skoðunarmenn kláða á
nokkrum bæjuin í Hálslireppi, en pann
kláða taldi læknirinn á Akureyri felli-
lúsarkláða eða óprifakláða.
Ráðstafanir pær, sem gjörðar hafa
verið gegn sýkinni, eru pær, sem nú
skal greina:
1. J>ær kindur hafa verið skornar,
sem fundizt hafa með kláðavotti, og
fyrir skipaður niðurskurður fyrst um
sinn, pangað til fé væri komið úr ullu,
á peim kindum, sem fyndust með
kláðavotti við skoðanir pær, sem fyrir
skipað var að íram skyldu fara að
minnsta kosti 14. hvern dag á tilteknu
svæði sýslunnar.
2. Allir fjárflutningar eru bannaðir
yfir Skjálfanda-fljót vestur á bóginn,
og austur á við yfir línu frá Laxár-
ósum upp hjá Laxamýri og par fram
og austur á fjöll.
3. Ejárflutningar eru enn fremur
bannaðir austur yfir Jökulsá í Axar-
firði og vestur í Eyjafjarðarsýslu.
4. Á peim 3 svæðum, sem pannig
koma fram, sem sé milli Jökulsár og
Laxárlínunnar, milli hennar og Skjálf-
andafljóts, og milli pess og Eyjafjarð-
arsýslu, skal halda uppi stöðugum
fjárskoðunum með minnst 14 daga
millibili af hreppstjórum og aðstoðar-
55
Argaiigurinn 34 blöð kostar
3 kr. (erlendis 4 kr.), sem
borgist fyrir ágústlok ár
hvert
14. Mað.
mönnum peirra.
5. Hverjum fjáreiganda innan nefndra
takmarka er undir laga-ábyrgð bannað,
að sleppa fé sínu úr vorhirðingu (kvía-
ám) eða á fjall (sauðum, hrútum, geld-
um ám, gemlingum og lömbum), nema
hannhafi vottorð hreppstjóra eða aðstoð-
armanna hans um, að hann hafi baðað
fé sett undir umsjón peirra, og skal
böðun fram fara, eptir pví sem pörf
pykir á.
Yið pessar fyrirskipanir kveðst amt-
maður hafa haft fyrir augum, að á
meðan kláðinn væri eigi kominn fram
í fleiri kindum, væri pað tilvinnandi,
að upp ræta petta fár pegar 1 upptök-
um sínum, en mjög lítið væri til af
góðum kláðalyfjum, nema tóbaki.
I annan stað hefði lögreglustjórinn og
læknirinn í 12. læknishéraði talið
lækningar að svo stöddu óframkvæm-
andi, og yrði hann að vera á sama
máli, með pví komið væri að sauðburði.
Amtmaður telur pað liggja næst, að
gjöra allt sitt til, að uppræta kláðann
gjörsamlega, áður en fé sé rekið á
fjall; en hann ætlast til, að skoðun
fari fram í haust, er fé kernur af af-
rétt, og skyldi pá reynast svo, að féð
verði eigi kláðalaust, sé sjálfsagt, að
láta aðalráðstöfunina vera fólgna í
lækningum í sambandi við stranga
gæzlu og aðskilnað á heilbrigðu og
sjúku eða grunuðu fé.
Að lokum skýrir amtmaður frá, að
hann hafi haldið fund að Tjósavatni
7. dag maímánaðar, og hefði kvatt til
pess fundar lögreglustjórann í |>ing-
eyjarsýslu, báða alpingismenn sýslunn-
ar og nokkra bændur úr peim sveit-
um, par sem kláðinn liafði gjört vart
við sig ; var á pessum fundi rætt um
pær ráðstafanir, sem gjörðar höfðu
verið, og enn fremur rætt um, hvað fram-
vegis gjöra skyldi, einkum að pví er
snerti niðurskurð. Á fundi pessum komu
fram pær skoðanir, einkum af hálfu
pingmanns Norður-]>i ugeyjarsýslu1 og
bænda í Helgastaðahrepp, að kláði
pessi væri alls eigi hættulegur, og
1) Amtmaðurinn orBar f>að svona í bréfl
sínu til landshöfðingjans, en önnur frétt seg-
ir, að pingmaður Norður-pingeyinga hatí ver-
ið með niðurskurði, en pingmaður Suður-ping-
eyinga hafi aptur á móti verið honum frá-
hverfur.